Kamuoyu araştırmaları sonucu ciddi oranda oy kaybı yaşadığı iddia edilen AK Parti, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla “son anda seçim ittifakları, daraltılmış bölge ve barajın düşürülmesi” seçeneklerini gündemine aldı.
AK Parti Genel Merkezinde ilgili bakanlıkların ve parti yöneticilerinin katıldığı toplantıda Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine ilişkin uyum paketi kapsamlı bir şekilde masaya yatırıldı. Türkiye gazetesinden Yücel Kayaoğlu’nun haberine göre; Seçimleri ilgilendiren 6 ayrı yasada değişiklikler de içeren uyum paketi ile seçim ittifakları, seçim barajının düşürülmesi ve daraltılmış bölge seçim sistemi de tartışmaya açıldı.
AK Parti kurmayları, yüzde 10’luk seçim barajının indirilmesi konusunda henüz Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir değerlendirme yapılmadığını, ancak parti olarak barajın aynı kalması görüşünde olduklarını dile getiriyor.
MHP’nin bu konuda ısrarcı olması durumunda ise yüzde 10’luk oranının yüzde 7’ye çekilebileceğini söyleyen parti kurmayları, bu konudaki net kararın Cumhurbaşkanı ile yapılacak değerlendirmeden sonra verileceğini belirtiliyor.
AK Parti’nin uyum yasaları konusunda üzerinde çalıştığı bir başka düzenleme ise seçim ittifakları. Siyasi partilerin seçimlerde örtülü de olsa ittifak yapmasının önünde bir engel olmadığını dile getiren parti kaynakları, bu nedenle ittifaklar konusunda ayrıca bir düzenleme yapılmasına gerek olmadığı görüşünü savunuyor.
Parti kurmayları, seçim ittifaklarına yönelik bir düzenleme yapılması durumunda, seçimleri ilgilendiren tüm yasalarda tadilat gerektiğini belirterek, “İttifakları tümüyle serbest bırakan bir yasal çalışma yapılırsa, çok sayıda mevzuatta değişikliğe gidilmesi gerekiyor. Bu durum zaman alacak bir şey. O nedenle mevcut sistemle ittifaklar değerlendirilebilir” görüşünü dile getirdi.
Bir siyasi partinin adaylarının, başka bir siyasi partinin milletvekilli listelerinde yer almasının önünde bir engel olmadığını hatırlatan parti kurmayları, “Bu geçmişte de yapıldı. Yani parti amblemleri ile değil, adaylar bazında ittifak olabiliyor. Bu nedenle yeni bir düzenlemeye ihtiyaç duyulmayabilir” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da bazı başdanışmanları aracılığı ile seçim ittifakı, seçim barajı ve daraltılmış bölge seçim sistemine yönelik ayrı bir çalışma yaptırdığı öğrenildi.
AK Parti kulisleri
Hürriyet yazarı Abdulkadir Selvi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Devlet Bahçeli ile seçim ittifakına hazırlandığını köşesine taşımıştı.
Selvi’nin yazısının ilgili bölümü:
Biz seçimlere odaklandık ama bu arada uyum yasalarıyla ilgili çalışmalar başladı. Çok önemli değişiklikler geliyor. Seçim barajı yüzde 7 ile 5 arasında gidip geliyor. Üzerinde durulan değişikliklerden biri de partilerin ittifak yapmalarının önünün açılması olacak. İttifaklar konusunda AB ülkelerindeki sistemin üzerinde duruluyor. Partiler seçimlere girmeden önce hangi partilerle ittifak yapacaklarını kamuoyuna deklare edebilecekler. Buna imkân sağlanıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın uyum yasalarında ittifaka imkân sağlayan bir düzenleme yapılmasını istediği söyleniyor. Bu durumda AK Parti, MHP ile ittifak yapabilecek. CHP’nin içinde HDP’nin de yer aldığı ‘Hayır Bloku’ ile ittifak yapabilmesi gibi. Bu hesaplar, 2019 Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmak ve yüzde 50 artı 1’i sağlama almak için yapılıyor.
2019 seçimlerine hazırlık
31 Mart 2019 tarihinde yapılacak yerel seçimlerden 7-7.5 ay sonra 3 Kasım 2019 tarihinde Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili genel seçimleri yapılacak. AK Parti’nin yerel seçimlerde oyları bir parça düşüyor. O nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan, yerel seçimlere yeni bir strateji ile hazırlanıyor.
1- İstifalar nedeniyle boşalan yerlere seçilen belediye başkanları aday gösterilmeyecek.
2- Yerel seçimlere aralarında başbakan ve bakanların da yer alacağı güçlü isimlerle girilecek.
3- Öncelikli hedef, İstanbul ve Ankara’yı kazanmak olacak.”
Dar bölge ve daraltılmış bölge nedir?
Dar bölge nedir?
Her bölge bir milletvekili çıkarıyor. Milletvekili sayısı kadar seçim çevresi oluşturuluyor. Siyaset bilimcilerin yorumuna göre bunun yararı; milletvekili, partisinin genel merkezine değil, kuvvetli şekilde seçmenine bağlanıyor. Seçmen açısından avantaj sağlıyor ancak parlamentoda kaygan çoğunluklar ortaya çıkabiliyor. Dar bölgede, etnik, mezhepsel köken vb. etkenler öne çıkabiliyor.
Dar bölge uygulanırsa; 2019’da uygulanacak Cumhurbaşkanlığı Sistemi’nde milletvekili sayısının 600’e çıkmasından dolayı; Türkiye, 600 seçim çevresine bölünecek. Belirlenen seçim çevresinde en çok oyu alan partinin adayı milletvekili seçilecek. Dar bölge modelinde milletvekili, kendi seçmeniyle bütünleşerek genel başkan karşısında daha güçlü hale geliyor. Dar bölgede bağımsız adayların seçilme şansları da artıyor. Belediye başkanlığı seçimlerine benzetilen dar bölge sistemi, belli partilerin birinci oldukları bölgelerde tüm milletvekilliklerini kazanmalarının önünü açıyor.
Daraltılmış bölge nedir?
Milletvekilinin çok olduğu illerde tek bölge yerine birden fazla bölgelere ayrılarak daraltılıyor. Daraltılmış bölge 1991 seçimlerinde uygulandı. Ankara 4 bölgeye bölünmüş, bir bölgede 5, diğerlerinde 6 milletvekili çıkmış. İstanbul 9 bölgeye bölünmüş; en az 3, en fazla 6 milletvekili çıkmıştı.
- Daraltılmış bölgede Türkiye yaklaşık 150 seçim çevresine ayrılıyor.
- CHP daraltılmış bölge sisteminden (mevcut oyunu koruması durumunda) neredeyse hiç etkilenmiyor.
- HDP bu sistemde büyükşehirlerden kolay kolay vekil çıkaramıyor ama Güneydoğu’dan istediğini alabilir.
- Oyları ülke genelinde nispeten homojen şekilde dağılmış MHP ise bu sistemde de dezavantajlı parti konumunda.
- Seçim çevrelerinin artması vekil seçilmek için alınması gereken oyun da yükselmesi anlamına geliyor.
- İstanbul‘da halen 3 olan seçim çevresi 18’e, Ankara‘da iki olan seçim çevresi 7’ye, İzmir‘de 2 olan seçim çevresi ise 6’ya çıkabilir.
- Aydın, Denizli, Manisa, Muğla, Balıkesir’de ise iki seçim çevresi uygulanabilir.
Daraltılmış bölgeli bir seçim sisteminde seçim barajının ne olacağı sorusu da büyük önem taşıyor. Halen uygulanan yüzde 10’luk barajın yeni seçim sistemiyle beraber düşürülmesi şart. Aksi takdirde hangi sistem uygulanırsa uygulansın, temsilde adaleti sağlamak pek mümkün görünmüyor.
2019 seçim anketi: Sonar anket sonuçları: MHP baraj altında!
2019 seçim anketi: Gezici anket sonuçları
