Hastalıklardan ve başka nedenlerden bağımsız olarak sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve kalitesiz bir yaşam tarzı da kısırlığa yol açan riskler arasındadır. Peki erkek kısırlık nedenlerini beslenme alışkanlıkları nasıl etkiliyor?
Kısırlık, tüm dünyada birçok hastalık ve nedenle yaklaşık 60 – 80 milyon çifti etkileyen bir sağlık sorunudur. Çiftlerin yaklaşık yüzde 40’ında kısırlık nedeni erkek faktörü kaynaklıdır.
Memorial Diyarbakır Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Necmettin Penbegül, erkek kısırlığının nedenleri ve tedavide beslenme faktörünün önemi hakkında bilgi verdi.
Erkek kısırlığı pek çok nedene bağlı
Evli çiftlerin herhangi bir korunma yöntemi olmaksızın bir yıllık düzenli ilişkiye rağmen çocuk sahibi olamamaları “kısırlık” olarak değerlendirilir.
Kısırlığın halen bilinmeyen nedenleri olmakla birlikte; sperm fonksiyon bozukluğu, varikosel, enfeksiyonlar, sperm kanal darlığı, hormonal bozukluklar ve genetik hastalıklar bu durumdan sorumludur.
İleri yaş, sigara alışkanlığı ve alkol bağımlılığı, sağlıksız beslenme ve yaşam koşulları sperm fonksiyon bozukluğuna yol açan faktörlerdir ve kısırlık oluşumunda önemli rol alabilir.
Obezite ve yağlı beslenme sperm yapısını bozuyor
Vücut ve testis metabolizması arasında paralellik olduğu, yapılan bazı deneysel çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Bu nedenle sağlıksız beslenme koşulları nedeniyle vücut metabolizmasının yavaşlaması, sperm kalitesinin de zarar görmesine yol açabilir.
Beslenmede ağırlıklı olarak yağlı yiyeceklerin tüketilmesi, trans yağ asitleri ve doymuş yağların tercih edilmesi testisin yağ metabolizmasını olumsuz etkilemektedir. Yine son yıllarda yapılan araştırmalarda olumsuz beslenme şartları ile ortaya çıkan obezitenin, hem spermin moleküler – fiziksel yapısını, hem de doğacak bebeğin gelişimini etkileyerek kısırlığa zemin hazırlamaktadır.
Sağlıklı beslenme erkek kısırlık tedavisinin bir parçası
Sağlıksız beslenme tarzıyla oluşan ve serbest oksijen radikalleri olarak adlandırılan zararlı maddeler, sperm DNA’sında hatalı kodlamalara yol açmaktadır. Beslenmenin üreme sağlığı üzerindeki etkilerinin tespitinden bu yana; kısırlığın tedavisi sırasında tüketilen gıdalar da önem kazanmıştır.
Erkek kısırlığını önleyen 7 önemli besin grubu
İşlenmiş etler yerine balık, taze sebze ve meyve…
Sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş ürünler, sperm kalitesini olumsuz etkilemektedir. Yağ içeriği bol olan işlenmiş etlerin, soya ürünlerinin ve tatlılar semen kalitesini düşürücü özelliktedir.
İşlenmiş etlerde; doymuş yağ asitleri, koruyucu maddeler ve hormonal artıklar bulunmaktadır. Doymuş yağ asitleri, vücuttaki serbest oksijen radikallerinin artmasına sebep olarak sperm kalitesini düşürür. Bu durumun aksine özellikle soğuk deniz balıklarının tüketilmesi; sperm sayı ve şekline olumlu etki sağlar.
Ayrıca sebze ve meyvenin düzenli olarak beslenme programının içinde yer alması, etin yeterli miktarda tüketimi, doymuş yağlar ve işlenmiş gıdalardan uzak durulması sperm kalitesini artırmaktadır.
Bu besinler erkek kısırlığı ile savaşıyor
Coenzyme Q, karnitin içeren bazı besinlerin erkek kısırlığı üzerinde olumlu etkiler sağladığı bilinmektedir. Bunlar;
Kuzu eti başta olmak üzere kırmızı et ve et ürünleri
Süt ve süt ürünleri
Balık ve özellikle de soğuk deniz balıkları
Organik kümes hayvanları
Antioksidanlardan zengin meyve ve sebzeler
Karnitin içeren buğday ve buğday ürünleri
Coenzim Q içeren brokoli, karnabahar, susam, yer fıstığı gibi yağlı tohumlar.
Kısırlık ile beslenme arasındaki ilişki
Uzman diyetisyen Selahattin Dönmez, “kısırlık ile beslenme arasındaki ilişkiyi netleştirmek için bir beslenme kontrol listesi değerlendirilmelidir. Eğer bu beslenme kontrol listesinde birçok faktöre sahipseniz kısır olma riskiniz artmaktadır.” diyor. İşte açıklamaları…
Beslenme kontrol listesi neleri içermektedir:
1. Çok zayıf veya şişmanlığa sahipseniz
2. Yemek yeme davranış bozukluğuna sahipseniz
3. Vejetaryen iseniz
4. Besin gruplarından en az bir grubu beslenmenizden elimine ediyorsanız
5. Aşırı egzersiz yapıyorsanız
6. Öğün atlıyorsanız
7. Çok fazla stresli bir hayata sahipseniz
8. Popüler diyetleri sık uyguluyor ve aşırı kilo verip yeniden fazlasını alıyorsanız, kısırlık görülme riskiniz fazla olmaktadır.
Cinsel gücü artıran meyveler listesi
Düşük kalorili beslenmek kısırlık için risk faktörüdür. Özellikle erkeklerin düşük kalorili beslendiklerinde seks yapma yeteneklerinde azalma, sperm hareketliliğinde ise düşüklük olduğu yönünde çalışmalar bulunmaktadır.
Özellikle popüler diyetlerde birçok besin grubunun diyetten çıkarılmasının bu fiziksel oluşumu yapabileceği yönünde bilim uzmanları ortak görüş belirtmektedirler. Kilo kaybı nedeniyle yada yaşam tarzı olarak düşük kalorili beslenmeyi felsefe edinen erkekleri bekleyen en önemli sorunlardan biri kısırlıktır.
Özellikle son yıllarda uygulanan Atkins diyeti, Makrobiyotik diyet, South Beach diyeti, Çok düşük kalorili zayıflama diyetleri ile kilo verenlerde kısırlığın kaçınılmaz olduğu bir gerçektir. Kalitesiz kilo kaybı ile erkeklerde testosteron kadınlarda östrojen hormonu düzeyinde düşüklük olurken, erkeklerde % 25 oranında kilo vermeye bağlı sperm sayısında ve kalitesinde düşüklük görülmektedir.”
