Bebeklerde ve çocuklarda görülen ateş, anne-babaların en tedirgin olduğu konuların başında geliyor. Ancak ateş, bilinenin aksine çocuk için zararlı bir faktör değil. Tam tersine çocukta gelişebilecek herhangi bir rahatsızlığın belirlenmesine ve erken önlem alınmasına yardımcı oluyor.
Central Hospital’dan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Hasan Ünlütürk, “Ateş, hastalığın sadece bir parçasıdır. Bu sebeple de ciddi bir durum olmadığı sürece vücut için faydalı bir uyarandır. Ayrıca ateşin derecesi ile hastalığın şiddeti arasında herhangi bir ilişki de yoktur” diyor.
Çocukların vücut ısısı daha yüksek
Vücudun yaşamsal işlevlerini yerine getirilebilmesi için belirli bir sıcaklıkta olması gerekir. İnsan beynindeki hipotalamus (ön beyin) sayesinde iç vücut sıcaklığı kontrol edilir. Bu sebeple vücut normal şartlar altında dış ortamın sıcaklığından çok fazla etkilenmez. Hipotalamus termostat görevi üstlenerek vücut ısısını soğuk veya sıcağa karşı dengede tutar. Normal vücut sıcaklığı 37,2 ile 37,7 derece arasında değişir. Vücut sıcaklığının bu değerler üzerinde olmasına yüksek ateş denir. Çocukların normal vücut sıcaklığı yetişkinlere nazaran biraz daha yüksektir. Bu gayet normal bir durumdur.
Bağışıklık sistemini uyarır
Ateşin 2 başlıca görevi vardır. Bunlar bağışıklık sistemini uyarmak ve saldırgan mikroplarla savaşmaktır. Herhangi bir mikrop vücuda yerleştiğinde ilk olarak makrofaj (büyük yiyiciler) olarak adlandırılan hücreler mikropla savaşır. Bu hücreler daha sonra mikrobu yok etmeye başlar. Makrofajlar tarafından uyarılan bağışıklık sistemi de pirojen (ateş yapıcı) maddenin sentezlenmesine sebep olurlar. Bu sebeple vücut sıcaklığında artış yaşanır.
Terleme, titreme, el ve ayakların soğuması ateş belirtisi
Vücutta ateşin yükselmesiyle bazı bulgular görülmeye başlanır. Titreme, terleme, ellerin ve ayakların soğuması, tüylerin dikenleşmesi ve tiroid uyarıcı hormonun tetiklenmesi gibi durumlar ateşin yükseldiğini işaret eder. Ayrıca terleme vücudun kendi kendini soğutma mekanizmalarından biridir. Çocuğun ateşi yükseldiğinde öncelikle üzerinde kalın giysiler varsa çıkarılmalıdır. Çünkü kalın ve hava aldırmayan kıyafetler vücut sıcaklığını dışarı geçirmez ve ateşin daha da yükselmesine sebep olur. Çocukta ateş yükselirken titreme olması normaldir, ateş düşerken de terleme olur.
Ateşe enfeksiyonlar sebep oluyor
Ateşin birçok nedeni olabilir ancak en önemli etken genellikle enfeksiyonlardır. Çocuklar hayatlarının ilk 5-6 yılı içerisinde çok sık virüs enfeksiyonlarına bağlı ateşli hastalıklar geçirebilir. Çocukların savunma sisteminde bir sorun olmadığı sürece, geçirilen hafif dereceli enfeksiyonlar bağışıklık sistemlerini daha da güçlendirir. Ateşe sebep olabilen diğer faktörler ise; ilaçlar (antibiyotikler, aspirin vb), aşılar, diş çıkarma, tümörler, romatizmal hastalıklar ve transfüzyon reaksiyonlarıdır (kan nakli tepkimesi).
Ateş vücut için faydalıdır
Ateşin bilinenin aksine vücuda birçok faydası vardır. Bunlar; akyuvar sayısını çoğaltma, antikor üretimini artırma, interferon salgısını artırma (virüslerin hücrelere saldırmasını önleme), mikropların üremesini yavaşlatma ve bakterilerin demirle beslenmesini engellemektir. Özetle ateş, hastalığın sadece bir parçasıdır. Bu sebeple de ciddi bir durum olmadığı sürece vücut için faydalı bir uyarandır. Ayrıca ateşin derecesi ile hastalığın şiddeti arasında herhangi bir ilişki de yoktur.
Enfeksiyonlarla savaşmak için gerekli
Ateş, vücudun enfeksiyonlarla savaşma yöntemlerinden biridir. Çocuğun her ateşi çıktığında doktora gidilmesini gerektirecek bir durum olmayabilir. Dikkatli olmak şartıyla anne-babalar çocuğun ateşini kontrol altına alabilir. Ancak bazı durumlarda acilen doktor müdahalesi gerekebilir.
Çocuğun ateşi koltuk altından ölçüldüğünde 37,5 dereceyi geçiyorsa, kulaktan veya makattan ölçüldüğünde ise 38 derecenin üzerindeyse çocuğa ateş düşürücü verilebilir. Çocuğun ateşi 39 derece ya da üzeriyse veya dirençliyse, ılık bir duş aldırılabilir. Ilık suyla ıslatılmış havlularla koltuk altı, diz arkaları, dirsek içleri, boyun çevresi gibi büyük damarların yüzeye yakın geçtiği yerlere de kompres yapılabilir. Çocuk 3 aydan daha küçük ise ilk müdahaleden sonra hemen uzman bir doktora başvurulmalıdır.
