Geleneksel olmayan para politikaları, sermaye dolaşımındaki rahatlık, tepeden inme uygulanan çevre hassasiyeti kampanyaları ve ağır sanayide istenmeyen kapasiteyi azaltma girişimleri gibi birçok faktör, Çin’de maliyetleri artırdı.
Çin’de ücretler yükselirken orta gelir sınıfı genişliyor
Ülkede ucuz göçmen işçilerinin azalması ile –ki birçok büyük şehirde bu göçmen Çin’li işçilerin gelmemesi için eyaletler bir süredir sert önlemler alıyordu- ücretlerin yükselmesi, ülkedeki çoğu sektördeki kar marjlarını azalttı. Bu da satışa dönük üretici fiyatlarını arttırdı. Bu durum Çinli şirketlerin uluslararası ekonomide rekabet edebilirliğini azaltıyor. Bunu dengelemek için de Çin’in katma değeri yüksek ürünlerin üretimini artırması gerekecek.
İş gücü
AR-GE yatırımlarına bakılacak olursa Çin’in bu ürünlerin üretiminde iyi performans gösterdiği söylenebilir. Çin’li fabrikaların da artık dünya sıralamasında önemli bir yeri bulunuyor. Teknoloji yatırımı oldukça fazla ve otomasyonun gelişimi Çinli işverenlerin daha nitelikli eleman bulma ihtiyacını artırıyor. Yeni yeteneklere sahip, iyi eğitimli çalışanlara yönelik talep artmakta.
Eğitim
Teknolojik ve demografik gelişmeler göz önünde bulundurulduğunda, Çin’deki eğitimin bu değişimlere karşı hazırlıklı olmadığı iddiaları da oldukça yaygın. Bununla birlikte eğitim seviyesini arttırmak ise daha çok reformlara ve yatırımlara bağlı. Ancak ülkedeki yoğun nüfus ve eğitimdeki altyapının hem öğrenciler hem de ebeveynler için uygun koşulları sağlayamaması meseleyi karmaşık hale getiriyor. Özellikle kırsal alanda şehirde çalışan ebeveynlerinden uzak büyütülen çocuklara karşı, eğitim dahil şehirdeki birçok kamusal hizmet konusunda kısıtlamalar bulunuyor. Bu sebeple de öncelikle bu kısıtlamaların ortadan kaldırılması gerektiği düşünülüyor.
Küresel finansal krizlerin etkisi
Çin’deki fiyat yükselişlerinin bir diğer sebebi ise küresel finansal krizinden beri para arzında gerçekleşen ciddi artış. Her ne kadar ekonomide küreselleşme yanlısı politikalar izlemeye başlamış olsa da, hükümet gerçekleştirdiği sermaye kontrolleri ile Renminbi’yi ülke içinde tutmaya çalışmakta. Bu tür politikalar da enflasyonda yukarı yönlü bir ivmeye sebep olmakta. Her ne kadar şuan için çift haneli enflasyon rakamları beklenmese de Komünist Parti yüksek ve kontrolsüz enflasyon konusunda çok hassas.
İç denetimin aksaması
Çin’de geleneksel olarak yerel yönetimler merkez yönetimin belirlediği hedefler doğrultusunda üretimlerini artırmaya çalışır. Ancak bu hedeflere odaklanılırken çok fazla verimliliğe de dikkat edilmediği görüşü mevcut. Bunun yanı sıra, Xi Jinping‘in hem içerde hem de dışarıda siyasi konumunu konsolide ettiği bir dönemde – ki bu dönem Çin’in uluslararası anlamda kimsenin daha önce tahmin edemeyeceği bir noktaya ulaştığı dönem oldu – ‘evet efendim’cilerin yaygın olması, sistemin iç denetiminin aksamasına sebep olmakta.
Bir görüşe göre Çin ekonomisi Japonya’nın 80’lerdeki durumuna benziyor
Benzerliğin sebebi ise tüketimin GSYH’ya olan oranının düşüklüğü (ki bu Çin’de hep böyleydi) ve yatırımlara olan aşırı güven. Bu durumun kaynak dağılımında sorun yarattığı belirtiliyor. Kaldı ki kredi büyümelerinin artışının devam etmesinin ve bunun ülke ekonomisinin büyümesinde önemli rolü olduğunu savunanlar da var.
Buna karşın boşa harcanan yatırımlar ve borç yükü, büyüme göstergelerinde çok önemli bir faktör olarak görülüyor. Büyüme hedeflerine ulaşılması için borçlanmanın artışına izin verilmesi gerektiği görüşü de bu yüzden. Öte yandan satılmayan veya satılamayacak ürünlerin, boş arsa ve arazilerin ilerki dönemlerde GSYH büyümesinde artışa sebep olabileceği ancak bunun ne şüpheli alacakları ne de gerçek performansı göstermede etkili olamayacağı iddia ediliyor.
Sonuç olarak geleneksel olmayan para politikaları, sermaye dolaşımındaki rahatlık, tepeden inme uygulanan çevre hassasiyeti kampanyaları ve ağır sanayide istenmeyen kapasiteyi azaltma girişimleri gibi birçok faktör, Çin’de maliyetleri artırdı. Bu durum da fiyatlarda yukarı doğru bir ivmeye sebep oldu. Çin’deki bütün bu gelişmeler bir süre daha dünyanın para politikasının beklenilen etkiyi yaratmadığı zengin ekonomilerinde enflasyonist şoklar yaratabilir.
