Özellikle yaz mevsiminde artış gösteren ishal çocukların sık karşılaştıkları sağlık sorunlarından biri.
En sık 5 yaşın altında görülen bu hastalık, 2 yaşından küçük çocuklarda böbrek yetmezliği ve şok gibi çok ciddi sonuçlara neden olabiliyor. Çok daha kötüsü sıvı kaybına bağlı ölümler görülebiliyor. Öyle ki dünyada her yıl 5 yaş altındaki yaklaşık 2,2 milyon çocuk ishal nedeniyle hayatını kaybediyor. İshalin çocuklarda yaz mevsiminde artış göstermesinin birkaç nedeni var. Bunlardan en önemlisi, sıcak havalarda, enfeksiyon oluşturan virüs ile bakterilerin besinlerde kolay ve hızlı bir şekilde üreyebilmeleri.
İshale neden olan bir başka önemli etken de hijyenik olmayan içme sularının içerdikleri mikroplar. Bunların yanı sıra çocukların deniz ve havuzlarda yuttukları mikroplu sular da ishale yol açabiliyor. Peki aldığımız tüm önlemlerimize rağmen çocuğumuz ishal olduğunda neler yapmalı, nelerden kaçınmalıyız? Acıbadem Bakırköy Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Kamuran Mutluay yaz ishalinde dikkat edilmesi gereken noktaları anlattı, önemli bilgiler verdi.
Bol bol sıvı içirin
İshalde sıvı ve beraberinde elektrolit kaybı olduğu için tedavide temel prensip, kaybedilenlerin yerine konulması. Bunun için çocuğunuz eğer kusmuyorsa bol bol sıvı içirmelisiniz. Sıvı olarak su, ayran, taze sıkılmış meyve suyu (özellikle elma ve havuç) veya şekersiz çay verebilirsiniz.
Daha fazla emzirin
Anne sütü içeriğinde bulunan bazı maddeler sayesinde ishale karşı koruyucu ve iyileştirici özelliğe sahip. Çocuğunuz emzirme dönemindeyse anne sütünü daha da fazla vermeye çalışın. Emzirme dönemini geçmişse her zamanki beslenme düzenine devam edin.
İshal tozlarından faydalanın
İshalde kaybedilen sıvı ve elektrolitleri yerine koyabilmenin en iyi yollarından biri, eczanelerde satılan ishal tozları. Bunun dışında çocuğunuza içebileceği kadar su da içirin. Çocuğunuz suyu veya ilaçlı suyu bir anda bol miktarda içerse kusma riski artıyor. Bu nedenle yudum yudum ve sık sık içirmeniz daha doğru olacaktır.
Bu besinlerden yedirin
Meyve olarak muz ve şeftali, katı besinlerden de yağsız makarna, pirinç pilavı, haşlanmış patates tüketilmesi ishal süresi ve şiddetini azaltıyor. Ayrıca bağırsak florasını düzenleyici probiyotikler de verebilirsiniz.
Yağlı ve şekerli gıdalardan kaçının
Dr. Kamuran Mutluay ishalin şiddetini artıracağı için çocuğunuza yağlı ve şekerli gıdalar yedirmemeniz gerektiği uyarısında bulunarak, “Ayrıca hazır meyve suları, şeker, çikolata ve gazlı içecekler vermeyin. Hem ishali artırabildiği hem de hazmı zorlaştırıp gaz şikayetine neden olabildiği için süt tüketimini de kısıtlamanızda fayda var” diyor.
Doktora danışmadan asla!
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Kamuran Mutluay doktorunuz önermedikçe çocuğunuza kesinlikle antibiyotik vermemeniz gerektiği uyarısında bulunuyor. Bunun nedeni ise gereksiz verilen antibiyotiklerin bağırsak florasındaki faydalı mikropları öldürmesi, dolayısıyla yarardan çok zarar vermesi. Ayrıca vücuttaki toksin ve zehirler bağırsaklar vasıtasıyla atıldığı için ishal kesici ilaçları da kesinlikle kullanmayın. Eğer ishal ilaçlarla durdurulursa bakteri ve toksin vücutta normalden fazla kalıyor ve kana karışıp vücuda zarar verebiliyor.
Dikkat! Sıvı kaybı ishali ağırlaştırıyor
3 aydan büyük bebek ve çocuklar için 24 saatte 3’ten fazla sulu ve miktarca daha bol dışkılama ishal olarak tanımlanıyor. 3 aydan küçük bebeklerde ise ishal tanımı için günde 6 veya 7’den fazla bezden taşacak gibi bol ve sulu dışkılama olması gerekiyor. “Sulu dışkı yapma, dışkılama sıklığının ve miktarının artması ishalin en öne çıkan belirtisi” diyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Kamuran Mutluay diğer belirtileri de şöyle sıralıyor:
“Buna ek olarak bulantı, kusma, karın ağrısı ve ateş gelişebiliyor. Huzursuzluk, sürekli ağlama bu tabloya eşlik edebiliyor. Sıvı kaybı fazla olduğunda ağız ve dil kuruluğu, idrar ile gözyaşı miktarında azalma görülebiliyor. Çok daha önemlisi çocuğun hayatını kaybetmesine neden olabiliyor. Bu nedenle ishal geliştiğinde kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin yerine konması için çocuğa bol bol sıvı verilmesi şart.”
Yaz ishalinden koruyan 7 öneri!
1- Tatilde kirli deniz ve havuz suları ishale neden olabileceği için tatil yerlerinin hijyen ve temizliğine dikkat edin.
2- Çocuğunuzun her fırsatta ellerini yıkayın.
3- Kaynağı bilinmeyen denetimsiz içme suları ile bu sularla yıkanmış sebze ve meyveleri çocuğunuza yedirmeyin.
4- Özellikle yaz aylarında kolay bozulan hazır gıdaları hemen buzdolabına yerleştirin ve orada saklayın.
5- Eriyip tekrar donabilen dondurma gibi gıdaları dikkatli verin. Çünkü, dondurma erişmişse eridiği dönemde mikro organizmalar üremiş olabilir. Marketten aldığınız hazır dondurmaların ambalajlarında şekil bozukluğu varsa, eriyip tekrar donmuş olabilirler. Bu nedenle bu tür dondurmaları yedirmeyin.
6- Krema, mayonez ve az pişmiş gıdaları asla vermeyin.
7- Dışarıda açık olarak satılan içeceklerde kullanılan buzlar temiz olmayan sulardan yapılmışsa ishal nedeni olabilirler. Küçük çocukların buzlu içecek tüketilmesi de önerilmediğinden içeceklerinin içine buz katmayın.
