İş yerinde ve eğitimde toplumsal cinsiyet eşitsizliği

İstanbul Bilgi Üniversitesi, Londra Üniversitesi’nin dünya çapında yürüttüğü “Öncü Kadınlar Kampanyası”na katılarak, eğitim ve iş hayatında toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusunu tartışmaya açtı.

İşte cinsiyet değil, yetkinlik kazanmalı!

Konferansın konuk konuşmacısı Ernst & Young Türkiye Denetim Hizmetleri Bölüm Başkanı Dilek Çilingir Köstem, iş dünyasında yaşanan eşitsizliği vurguladı ve “Dünyanın en büyük 200 şirketinin yönetim kurulunda bile 85 erkeğe karşılık sadece 15 kadın yer alıyor” dedi

Londra Üniversitesi işbirliğiyle İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde “İşyerinde ve Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği” başlığıyla düzenlenen konferansın konuk konuşmacısı Ernst & Young Türkiye Denetim Hizmetleri Bölüm Başkanı Dilek Çilingir Köstem, Türkiye ve dünyada iş hayatında kadınların nerede olduğunu sorgulayan bir sunum gerçekleştirdi.


Türkiye’de kadınların iş gücüne katılım oranı düşük

Türkiye’nin toplumsal cinsiyet eşitliğinde 141 ülke arasında 131’inci sırada yer aldığı bilgisini veren Köstem, “Kadınların iş gücüne katılımında OECD ülkeleri arasında yüzde 34’lük oranla en düşük seviyedeyiz.”

“Ülkemizde umut vadeden uygulamalar var, gelecekle ilgili karamsar değiliz. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği sadece ülkemizin değil gelişmiş ülkeler dahil tüm dünyanın sorunu.”

“Dünyada 7,4 milyar insan; 102 erkeğe karşılık 100 kadın var. Toplam iş gücünde ise 61 erkeğe karşılık 39 kadın yer alıyor. Kariyer piramidi yükseldikçe bu oran hızla düşüyor” dedi.

İş hayatındaki engelleri aşabilmek için önerilerini sıralayan Köstem, “Üst yönetim kararlılığı ve tüm kademelerde farkındalığın arttırılması, kadın lider yetiştirmek için farkındalık eğitimleri, mentorluk ve liderlik programları verilmesi, kadınlara yönelik ön yargıların önüne geçilmesi, işe alım süreçlerinde fırsat eşitliğine özen gösterilmesi ve eşitsizliğin olduğu iş alanlarının gözden geçirilerek, düzenli iletişim ve metriklerle durum takibi yapmanın” önemine vurgu yaptı.

“Eşit miyiz?”

Konferans kapsamında düzenlenen “Eşit miyiz?” başlıklı panelde İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Itır Erhart, Doç. Dr. Başak Uçanok Tan ve Doç. Dr. Yelda Yücel Türkiye’de çalışan kadın temsilleri, iş hayatında eşitlik, istihdam ve meslek seçimi konularını masaya yatırdı.

Türkiye’de çalışan kadın temsillerini televizyon dizilerinden örneklerle açıklayan Doç. Dr. Itır Erhart, kadına biçilen rolün öncelikle “annelik” olduğunu ve toplumda kadınlardan hem iş hayatında hem de özel alanda yüksek bir beklentinin söz konusu olduğunu ifade etti.

“Çalışan kadın temsilleri incelendiğinde beyaz gömlek, rahatsız bir takım elbise ve topuklu ayakkabı giyen bir profil görüyoruz.

“Televizyon dizilerinde, sinema filmlerinde ve medyada çalışan kadın stereotipleri hegemonik erkeklik performansı sergileyen ya da kadınlıkla ilgili kalıp yargıları yeniden üreten, dedikoducu, sürekli telefonda konuşan, her yaşadığını tüm çalışma arkadaşlarına anlatan, ispiyoncu, çöpçatan, tüm kazancını kıyafete yatıran veya sürekli atıştıran ancak hep diyette olan kadın olarak karşımıza çıkıyor” diyen Erhart, senaryoların, haberlerin ve reklam metinlerinin toplumsal cinsiyet perspektifinden değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.


Dünya genelinde, kadınlar siyasi arenada 4’te 1 oranında temsil ediliyorlar

Doç. Dr. Başak Uçanok Tan, 2017 Dünya Ekonomik Forumu verilerine göre, küresel cinsiyet ayrımının yüzde 68 oranında olduğunu belirterek, “Dünya genelinde kadınlar siyasi arenada 4’te 1 oranında temsile sahip. UNDP’nin 2016 İnsani Gelişmişlik Raporu’na göre Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kadın koltuk oranı yüzde 14, 6 ile 155 ülkenin ortalamasının altında yer alıyor” dedi.

Toplumu inşa eden kritik gruplar nezdinde kadınların temsil oranları hakkında bilgi veren Uçanok Tan, kadınların bakanlık pozisyonlarında yüzde 3,4; kıdemli devlet memuru statüsünde yüzde 8,8; özel sektör yönetim kurullarında ise yüzde 11,9 oranında temsil edildiğini söyledi.

Uçanok Tan,”Ücret eşitsizliği oranları dikkate alındığında, çoğu OECD ülkesinde kadın ve erkek arasındaki ücret farklılıklarının kapanmasının yaklaşık 50 yılı alacağı öngörülüyor. TÜİK verileri de eşit eğitim seviyesine sahip kadın ve erkek çalışanlar arasında erkekler lehine bir ücret farklılığı olduğunu destekliyor.”

“Eğitim seviyesi arttıkça ücret eşitsizliğinin düşmesi beklenirken, Türkiye’de lise eğitim seviyesinde cinsiyete dayalı ücret farklılığı yüzde 10’dan, yüksekokul ve üzeri eğitim seviyesinde yüzde 22’ye çıkıyor.

Bu tablo, bize ücret eşitsizliğinin eğitim seviyesi ile açıklanamayacağını, ardında kadın ve erkek emeğine atfedilen değere dair ön kabullerin olduğunu gösteriyor” açıklamasında bulundu.

Kadınlar hangi fakültelerde daha yoğun, mezuniyet sonrası iş bulma oranları ne?

İşgücü piyasalarında kadınların çoklu engellerle ve eşitsizliklerle karşı karşıya olduğunu anlatan Doç Dr. Yelda Yücel, Türkiye’de genç nüfus ve genç kadınlar söz konusu olduğunda bu eşitsizliklerin çok daha şiddetli tezahür ettiğini anlattı.

Eğitimin iş gücüne katılımda ve sonrasında ortalamanın üzerinde gelir elde etmede kadınlar için anahtar niteliğinde olduğunu söyleyen Yücel; üniversitelerin işgücü piyasalarındaki katmanlı yapıya uygun olarak, fakülteler ve bölümler temelinde kadın erkek yoğunluğu açısından ayrıştığını anlattı.

Yücel, İstanbul Bilgi Üniversitesi verilerinden örneklerle “Kadınların, sadece kendilerinin yoğun olduğu bölümlerde değil; erkeklerin yoğun olduğu bölümlerde de başarılı olduğunu ve burs alma oranlarının en az erkeklerle eşit veya onlardan yüksek gerçekleştiğini” ifade etti.

Başarı oranlarındaki farka rağmen, mezuniyet sonrasında kadın öğrencilerin erkek öğrencilere göre iş bulmada daha dezavantajlı konumuna işaret eden Yücel, üniversitelerin burs mekanizmalarıyla kadınları “erkek işi” olarak kabul edilen alanlara çekmeyi teşvik edebileceğini ifade etti.


Üniversitelerin İşkur, sendikalar, işveren ve emek örgütleriyle birlikte çalışarak, mezuniyet sonrasında kadınların emek talebi ve arzını buluşturmada etkin rol oynayabileceğini dile getiren Yücel, üniversitelerde cinsiyet eşitliği birimlerinin kurulmasını gerektiğini söyledi.

Toplumsal cinsiyet ve kadın algısı araştırması: En büyük sorun şiddet!


Editor
İndigo Dergisi Haber Merkezi | İndigo Dergisi, 18 yıldır yayın hayatında olan bağımsız bir medya kuruluşudur. İlkelerinden ödün vermeden tarafsız yayıncılık anlayışı ile çalışmaktadır. 2005 yılında kurulan İndigo Dergisi, indigodergisi.com web sitesi üzerinden tamamen dijital ortamda günlük yayın yapmaktadır. Aynı zamanda Türkiye’nin ilk internet haber dergisi olmakla birlikte, tüm yayın kadrosu ve okurlarıyla birlikte sürekli gelişmektedir. İndigo Dergisi’nin amacı; gidişatı ve tabuları sorgulayarak, kamuoyu oluşturarak farkındalık yaratmaktır. Vizyonu; okuyucularında sosyal sorumluluk bilinci geliştirerek toplumun olumlu yönde değişimine katkıda bulunmaktır. Temel değerleri; dürüst, sağduyulu, barışçıl ve sosyal sorumluluklarının bilincinde olmaktır. İndigo Dergisi, Türkiye’nin saygın İnternet yayınlarından biri olarak; iletişim özgürlüğünü halkın gerçekleri öğrenme hakkı olarak kabul etmekte; Basın Meslek İlkeleri ve Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ne uymayı taahhüt eder. İlaveten İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni benimsemekte ve yayın içeriğinde de bu bildiriyi göz önünde bulundurmaktadır. Buradan hareketle herkesin ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya diğer herhangi bir milli veya içtimai menşe, servet, doğuş veya herhangi diğer bir fark gözetilmeksizin eşitliğine ve özgürlüğüne inanmaktadır. İndigo Dergisi, Türkiye Cumhuriyeti çıkarlarına ters düşen; milli haysiyetimizi ve değerlerimizi karalayan, küçümseyen ya da bunlara zarar verebilecek nitelikte hiçbir yazıya yer vermez. İlkelerinden ödün vermeyen şeffaf yayıncılık anlayışını desteklemektedir. Herhangi bir çıkar grubu, örgüt, ideoloji, politik veya dini; hiçbir oluşumun parçası değildir. Köşe yazarlarımızın yazdıkları fikirler, kendi özgür düşünceleridir; İndigo Dergisi yayın politikası dahilinde değerlendirilir ve yayın ilkeleri ile çelişmediği müddetçe, düşünce ve ifade özgürlüğünü teşvik ederek yayına alınır. İndigo Dergisi, sunduğu tüm bilgilerin doğruluğunu teyit ve kontrol eder; bu bilgilerin geçerliliğine son derece önem verir.