Rusya’nın Ulusal Araştırma Merkezi (NRC) “Kurchatov Enstitüsü” tarafından geniş kapasiteli nükleer reaktörlerin güvenliğini artıran ve ömürlerinin uzamasını sağlayan yeni bir teknoloji geliştirildi.
Türkiye’nin ilk nükleer güç santrali Akkuyu NGS’yi yapan Rusya Devlet Nükleer Enerji Şirketi Rosatom ise dünya çapında bir ilke imza atarak, bu teknolojiyi ilk kez deneyen şirket oldu. ‘Tavlama teknolojisi’ olarak tanımlanan bu yenilikçi teknoloji, nükleer enerji santrallerinin güvenliğini ve ekonomik performansını artırıyor ve VVER-1000 reaktörlerinin hizmet ömrünü yaklaşık 15-30 yıla kadar uzatabiliyor.
Rosatom, Moskova’ya 900 kilometre uzaklıktaki Saratov Bölgesi’nde yer alan Balakovo santralinde, VVER-1000 model birinci güç ünitesinde geniş kapasiteli bir reaktör kanalının iyileştirici ‘tavlama’ işlemini başarıyla tamamladı. “Kurchatov Enstitüsü” uzmanları tarafından geliştirilen bu teknoloji ile reaktör kanalındaki metalin fiziksel koşullarını iyileştiren, yenileyen bir ısıl işlem kullanarak reaktörün hizmet süresinin uzamasına olanak sağlanıyor. Proje, dünya genelinde yaşlanan 1GW kurulu kapasite reaktör filosu için uygun maliyetli ömür uzatma fırsatları sunuyor.
“En yenilikçi teknoloji”
Rosatom Genel Müdürü Alexey Likhachev, bu teknolojinin dünyadaki en yeni teknoloji olduğuna dikkat çekerek, “Bugün dünya genelinde yaklaşık 37 VVER-1000 bulunmaktadır. Tavlama, bir reaktörün hizmet süresini uzatmaya olanak sağlayan dünya üzerindeki en yeni ve şu an için tek teknolojidir. Bu teknolojinin ihracatı da mümkün olacak” dedi.
7.8 milyar ton karbon emisyonunu engelliyor
Tavlama, nükleer enerji santrallerinin güvenliğini ve ekonomik performansını artırarak VVER-1000 reaktörlerinin hizmet ömrünü yaklaşık 15-30 yıla kadar uzatabiliyor. Böylece hizmet ömrü süresince güç üretimi maliyetinin, kömür santralinin maliyetinden çok daha ucuz olacağı ve MWt-saat başına 29 dolara kadar düşürebileceği tahmin ediliyor. Söz konusu teknolojinin küresel karbon emisyonunu da toplamda 7,8 milyar ton kadar azaltmaya yardımcı olacağı belirtiliyor.
Patenti alındı
Bu yenilikçi teknolojiyi geliştiren NRC Kurchatov Enstitüsü”nün Başkanı Mikhail Kovalchuk konuya ilişkin şu bilgileri verdi:
“VVER-türü reaktörlerin nötron ışıması altında uzun süreli işleyişi, reaktör basınç kanallarındaki metal kısımların bozulmasına sebep olur. Bu da tüm nükleer santrallerin ömrünü sınırlayan bir unsurdur. NRC Kurchatov Enstitüsü” bilim insanları, her türden ve kapasiteden su kullanımlı nükleer güç reaktörüne adapte edilebilecek VVER-1000 nükleer reaktör kanallarını iyileştirici tavlama teknolojisini geliştirerek patentini aldı.
İlk iyileştirici tavlama, Balakovo NGS’in birinci ünitesi için Kasım ayı ortalarında yapıldı. Bu işlem, basınç kanal metalinin yapısında ve mekanik kısımlarında ilk haline gelecekleri kadar bir iyileştirme yaşanmasına olanak sağladı. Tavlama sonuçlarına göre, VVER-1000 reaktör basınç kanalı, ekstra 15 yıllık bir hizmet ömrü kazandı.”
Reaktörlerin ömrü 60 yıla çıktı
Daha önce de benzer bir teknoloji, Rusya’daki Novovoronej ve Kola NGS’lerde, Ukrayna’daki Rivne NGS’de, Almanya’daki Ermeni NGS ile Greifswald NGS’de ve Bulgaristan’daki Kozloduy NGS’de, orta kapasiteli VVER-440 model ve daha küçük reaktörlerde denenerek test edilmişti.
Tavlama teknolojisi, bu reaktörlerin ömürlerinin 45 – 60 yıla çıkmasını sağladı. VVER-440 kanallarına kıyaslandığında, VVER-1000 modeller daha geniş bir çapa ve daha kalın çelik çerçevelemeye sahip.
Kurçatov Enstitüsü bilim insanlarının geliştirdiği, geniş kapasiteli reaktörün kanalını tavlayan yeni teknolojisiyle, reaktör kanalındaki metal +565 derecede yavaşça ısındı. Ardından 100 saat sürecek sabit tavlama işlemi başlatılarak metal yavaşça soğudu.
Ulusal regülatöre sunulacak
Bu süreç boyunca toplanan tüm teknik veriler, daha ileri aşamada reaktör işlemleri yürütmek için onay alınmak üzere bir raporda birleştirilecek. Rapor ulusal regülatör Rostekhadzor’e sunulacak.
