İlişkiler üzerine yıllardır dergilerde yazan, bunun hakkında Youtube kanalı olan biri olarak herkesin benden bir şey beklediğini düşündüm tüm gün. Geriye dönüp baktığımda 14 Şubat hakkında yazdığım onlarca yazının içinde tarihini araştırdığımı, Valentinleri, kalp sembollerinin nereden geldiğini, 14 Şubat’a bekar girmemek için neler yapılması gerektiğini ve daha nicelerini hem yazılı hem de sözlü olarak aktardığımı gördüm.
Özetle, 1908 tarihli Katolik Ansiklopedisi’ndeki eski şehitler listesinde, 14 Şubat gününe kayıtlı, inancı yüzünden öldürülmüş üç tane Aziz Valentine geçmektedir: Romantik aşk ile Valentine arasındaki bağlantı tarihi dökümanlarda hiç geçmemektedir ve kimi tarihçilere göre sadece bir efsanedir. Valentine’nin onuruna kutlama günü, 14 Şubat 496 yılında Papa Gelasius tarafından ilan edilmiştir. 1969 yılında kilise takviminden çıkarılmıştır. Bu kadar özeti aslında.
Klişeyi bir kenara bırakıp bu sefer de bambaşka bir gün anlatacağım. Firma forumlarında rastladığım 13 Şubat Metres Günü. Bazı feminist kadın toplulukları, gerçek anlamıyla bugünün 14 Şubat’taki çiçekleri 5 katı fiyatına, peluş ayıları Kızılay kuyruğu gibi sıraya girerek alan aşıklara inat, 13 Şubat’ı Maitresse Day, yani Metres Günü ya da Galentine’s Day, yani güçlü kadınlar günü olarak kutluyor.
Metres Günü
Metres Günü denmesinin sebebi üyeler arasında yaptığı araştırmada sadakatsiz olan erkek ya da kadınların %69’unun sevgililer gününden bir önceki akşamı, yani 13 Şubat’ı eşleri ya da sevgilileri yerine, suç ortaklarıyla birlikte geçirmeleri. Gene ankette çıkan istatistiklere göre bu kişiler partnerlerine alacakları hediye için ortalama 200 Euro harcıyorlar.
Ankete verilen cevaplara göre alınan hediyelerin %52’si seksi iç çamaşırı, %12’siyse mücevher. Bu kişilerin eşleri için alacakları hediyeye harcadıkları ortalama bütçeyse 50-100 Euro arasında. Pislikler! Yeme, yedir. Saçını süpürge et, sana aldığının iki katı fiyatına hediyeyi yapıştırsın metresine… Ve gene istatistiklere göre 13-14 Şubat tarihleri arasında eşleri ya da asıl sevgilileri dışında başka bir partnerle görüşen kişilerin %70’i bir şekilde suç ortaklarıyla irtibata geçiyor. Bu suç ortağı kelimesini de İngilizceden arakladım. Kulağa bir acayip gelse de bence güzel yere oturuyor.
Galentine’s Day
Galentine’s Day ise daha masum. Valentine nasıl ki sevgili anlamına geliyorsa, ilk harfi değiştirilmiş olan Galentine yapılmış hali de kanka kadın arkadaşlar için kullanılıyor. Yani bu tarihlerde hala bekar olan kadınlar toplanıp eğlenmeye çıktıklarında Galentine’s Day olarak kutluyorlar.
Online tanşma siteleri Maitresse olarak kullanıyorlar ama bizdeki Metres karşılığıyla onlardaki Maitresse aynı anlama mı geliyor?
Hayır tabii ki. Bizim dilimiz olmadığı için biz doğrudan işlevini alıp, “Bir erkeğin eşini düzenli olarak aldattığı sevgilisi” şeklinde çevirmişiz. Fransızcadaysa Maitresse, “Sahip, hoca” anlamında kullanılmaktadır. Öyle ilk anladığımız gibi o işin hocası da değil üstelik. Gerçekten hoca. “Ders blok mu? Yazılı yapacak mısınız? Hocam teneffüse çıkalım mı?” cümlelerindeki gerçek hoca. Daha eskiden İngilizler Mistress, Fransızlar Maistresse olarak kullanıyorlarmış. Yani anlamı aşık, temizlikçi anlamında… Sonrasında ayıp ettiklerini anlamış olacaklar ki kökenini Maitresse yani, usta anlamına gelenle değiştirip Mistres’i, Metres’e çevirmişler. İçerisine böylece konusunda uzman, öğretmen, yönetici anlamı da ekleyip biraz olsun kadınlara önem verdiklerini göstermişler. 1 harf nelere kadir değil mi?
Çöpçatanlık nereden geliyor? Kelime anlamı nedir?
Şu çöpçatanlık konusunun da kelime kökenine ineyim havalı bir bilgi olsun size. Elin İngilizi bir başkasına sevgili bulma eylemini “Matchmaking” olarak adlandırır. Burada temel alınan kök “Match” yani eşleştirme ve “Make” yani yapma eylemidir. Dolayısıyla Match-Making iki kişi arasında doğru eşleştirmeyi yapan kişiye denir.
Bizse bunu metresteki gibi doğrudan Türkçeye uyarmamışızdır. Bizde bu işi yapan kişiye çöpçatan denir. Bunun sebebi bizim bu tatlış kelimeyi Farsçadan türetmiş olmamızdır. Çöp, Farsçada değnek anlamında kullanılır. Çatmak kelimesiyse Türkçede, dal benzeri malzemelerden bir çatı kurulacak şekilde yuva yapmak anlamında kullanılır. Askere giden bilir, silahları bir çatı yapacak şekilde yerleştirmeye de “Silah Çat” denir.
Derme, çatma ev denir. Kuşlar yuvayı çatarlar. Dolayısıyla Çöpçatan, değnekler ve dallarla yuvayı yapan kişi anlamına gelir. Çöpçatanlık yapmaksa iki kişinin yuvasını yapmak demektir. Elin İngilizi eşleştirir bırakır ama Türk dediğin gençlerin yuvasını yapar hayata başlatır. Hey yavrum! Batının da Doğunun da iyi yönlerini alsak hep böyle. Sevgililer gününüz kutlu olsun.
