31 Mart Yerel seçimleri birçok açıdan tarihe konu olacak bir yerel seçim olmayı başarmış durumda. Tarihe konu olacak en önemli konulardan ve süreçlerden birisi de, birçok kentte ve özellikle İstanbul özelinde, seçimin bir türlü sonuçlandırılamamış olmasıdır.
Türkiye’nin bazı yerinde ve özellikle İstanbul’da seçim sonuçlarına yapılan itirazların asla bitmiyor olması, seçim sürecinin uzamasına neden olurken, bu arada itirazlar sonunda tekrar, tekrar sayılan geçersiz oyların, oy dağılımında küçük de olsa bazı sayısal farklılıklara neden olması, seçimi kaybetmiş görünen partilerin ve ittifakın seçmenleri üzerinde algı yönetimini kolaylaştıran bir etki yaratıyor olması da, bu yerel seçimin tarihe bir not olarak kaydedilmesini sağlayacak durumlardan birisidir.
Bunu bir gösterge kabul eden veya olayı doğrusunu bildiği halde algı yönetimi yapmak isteyen bazı kişiler, “demek ki bakınız hırsızlık söz konusuymuş” şeklinde rahatça demeçler veriyor, yazılar yazıyor ve paylaşımlarda bulunuyor olmaları hiç doğru bir davranış değildir. Üstelik bu tür davranış sergileyenlerin bazıları da devlet görevleri ve sorumlulukları olan kişilerden oluşmaktadır.
Bilindiği üzere “geçersiz oyların” bazılarının geçerli sayılmasının en büyük nedenlerinden biri, “evet” mührünün çoğunlukla amblem üzerine basılmış olup fark edilememesine ve mührün ilgili bölge dışına taşırılarak ya da birden fazla basılarak gerçekleştirilmiş olmasıdır. Yani, diğer söylemle geçersiz oyların geçersizliğinin de, düzeltilmesinin de açıklaması çoğunlukla maddi hatadan kaynaklanmaktadır.
Peki, neden bu tür geçersiz sayılmış oylar, geçerli sayıldığında, Cumhur ittifakına yazılan oylar görece daha fazla sayıda oldu?
Sorunun cevabı ise cumhur ittifakı seçmenlerinin oy verme dikkati ve becerisiyle ilgilidir. Bu aşağılama amacı taşımayan bir tespittir. Eğer maddi hatadan kaynaklanan geçersiz oylar hangi parti veya ittifaka ait ise, o parti veya ittifakın seçmen profilinin oy kullanma özeni ve becerisine dair bir değerlendirme yapılması olağan bir değerlendirmedir.
Yani cumhur ittifakı seçmeninin daha fazla maddi hata yapan bir seçmen profili çizmiş olması ayıp veya alay konusu değil ama bir gerçektir. Bu bağlamda geçersiz oyların bir kısmının geçerli sayıldığı sandıklarda, cumhur ittifakına daha fazla oy çıkması, bu tesbitin sağlaması anlamına gelmektedir. Aynı şekilde millet ittifakına da kaydedilen oylar olduğunun altını çizmekte yarar vardır.
Fark azalmaya devam edebilir ama asla kapanmayacak
Özetle fark görece olarak azalmaya devam edecek ama asla kapanmayacaktır. Çünkü maddi hatadan oluşan geçersiz oyların oransal olarak fazlalığı, maddi hata olmayan oyların sayımı ile ortaya çıkan oyların yarattığı fark kadar olamayacaktır. Tabi bu “oy nöbeti” tutmaya neden olan gerekçelerin” hasıl olmaması durumu dikkate alınarak emin olunabilecek bir ifade ve gerçektir.
Bu bağlamda asıl sorun, asıl ayıp ve hatta suç sayılabilecek düzeydeki davranışlar 1 oy, 10 oy, 100 oy ve 1000 oy rakamları ile telaffuz edilen ve bu sayıdaki oylar ile kaybedilen veya kazanılan ama tekrar sayım yapılsa seçim sonuçlarının muhtemelen değişeceği ilçelerde, bu işlem için yapılan itirazların kabul edilmemiş olmasıdır.
Söz konusu yerel seçimler bir kez daha göstermiştir ki, insanlar devlet kurumlarına asla güvenmemektedirler. Bu bir ülke adına utanç ve endişe verici bir durumdur.
“Oyları koruma nöbetleri” hem bu açıdan; hem de demokrasi düzeyimiz ve kültürümüzün gelişim düzeyi açısından elem verici bir çürümüşlük halini yansıtmaktadır.
2019, 31 Mart yerel seçimleri sonrasında geliştirilen ve uygulamaya koyulan “oyları koruma nöbetleri”; vatandaşın haklı gerekçelerine dayanarak geliştirmek zorunda kaldığı bir eylem biçimi olarak tarihe geçecek bir anekdot olmuştur. Bunun sorumlusu elbette buna neden olan kişi ve kurumların bağımsız ve tarafsız olamayışlarını defalarca kanıtlayacak biçimdeki olumsuz tutum ve davranışlarıdır.
