Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin ‘uçamaz’ dediği yangın söndürme uçaklarından 3’ünün Sivil Havacılık Kurumu tarafından verilmiş 2020 yılına kadar geçerli sertifikaları ortaya çıktı.
İzmir’in Karabağlar ilçesinde başlayıp Seferihisar ve Menderes’e sıçrayan ve 3 gün sürdükten sonra ancak kontrol altına alınabilen orman yangınında gündeme gelen “THK uçakları”na dair tartışma sürüyor.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin, “Bugünkü şartlar itibarıyla THK’de olan uçaklar 6 tane var. 3’ünde motor yok, 3’ünün faal olduğu söyleniyor, birinin faal olmayacağını var saymak lazım. Sadece birinin yakıt almaya gittiğini düşünseniz, bir ring kurma durumu maalesef yok. Bugün itibarıyla Türkiye’de bize hizmet verecek bir uçak filosu maalesef bulunmuyor” açıklamasının ardından THK uçaklarının uçuş sertifikaları ve uçakların teknik özelliklerini içeren belgeler ortaya çıktı.
Belgelere göre uçaklar Bakan Pakdemirli’nin “Uçak 4 ton su alıyor, helikopter 2.5 ton” iddiasının aksine 5,5 ton su alabiliyor. Ayrıca “uçmaz” denilen uçakların 3’nün Sivil Havacılık Kurumu tarafından verilmiş 2020 yılına kadar geçerli sertifikaları bulunuyor.
Geçen yıl Yunanistan’a yardım önerilmişti
Öte yandan CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Çelebi, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin 2018 Temmuz’undaki Yunanistan yangınında Yunanistan’a yardım önerdiği Anadolu Ajansı haberini gündeme taşıdı.
Bakan Pakdemirli, Yunanistan yangını ile ilgili olarak “İzmir’de yangın söndürme uçakları bekletiliyor. Uçaklarımız ve helikopterlerimiz Yunanistan’a hareket etmek için hazır. Talep gelmesi halinde 45 dakika mesafedeyiz, anında müdahaleye hazırız” şeklinde konuşmuştu.
Sayın Bakan Pakdemirli’nin @bekirpakdemirli bir yıllık hikayesi:
✅✅24 Temmuz 2018:THK yangın söndürme uçakları İzmir’de Yunanistan yangınına yardım için hazır.
⁉️20 Ağustos 2019 İzmir Yangını:THK uçaklarının motorları arızalı, yağ akıtıyorlar.
⚡️⚡️Ve belgesi: Anadolu Ajansı! pic.twitter.com/LgP5qEY56L
— Mehmet Ali Çelebi (@tgmcelebi) August 20, 2019
Yangın söndürme uçaklarının uçuşa elverişlilik sertifikaları:
TC-TKT kuyruk tescilli yangın söndürme uçağının Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından verilen uçuşa elverişlilik gözden geçirme sertifikasına göre 9 Temmuz 2020 tarihine kadar uçabilir olduğu görünüyor.
TC-TKV kuyruk tescilli diğer bir yangın söndürme uçağının da 16 Haziran 2020 tarihine kadar uçuşa elverişli olduğu görülüyor.
TC-TKM kuyruk tescilli üçüncü yangın söndürme uçağının da 29 Mayıs 2020 tarihine kadar uçuşa elverişli olduğu görülüyor.
“Yangında kullanılan helikopterin uçuş sertifikası yok”
Uçaklara ilişkin belgeleri Twitter hesanından paylaşan CHP Milletvekili Tuncay Özkan, İzmir’de yangının söndürülmesi için kullanılan helikopterin ise uçuş sertifikasının bulunmadığını ileri sürdü.
Özkan “THK’da 9 adet var yangın söndürme uçağı vardır. Bunların 6’sı uçuşa hazırdır. Üçü yedek olarak alınmıştır. Bu uçakları 2009 yılında dönemin Başbakanı Erdoğan aldırmıştır. Bugün bu uçakların havalanmama nedeni yasalara aykırı olarak uçuş izni verilmemesidir. 27 Haziran tarihinde Orman Bakanlığı Yangın söndürme ihalelerini 4743 sayılı K.İ.Y kapsamı dışına çıkarıyor. Bu tarihten sonra açılan ihaleye katılan KAAN Havacılık ve Bordo Havacılık ihale şartnamesi koşullarını bugün de dahil olmak üzere yerine getirememiştir. THK ile aranızdaki anlaşmazlık nedeniyle İzmir’in ormanlarının cayır cayır yanmasına oradaki canlıların yok olmasına aymazlık içinde baktın. Peki sana soruyorum sayın Bakan; TSK’nın elindeki yangın söndürme uçaklarını neden devreye sokmadın?” ifadelerini kullandı.
Pakdemirli’nin açıklamaları
İzmir’in Karabağlar ilçesinde başlayan ve Seferihisar ile Menderes ilçelerine yayılan orman yangını kontrol altına alındı. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli yangının 2 gün 5 saat saat sonunda söndürüldüğünü ve 500 hektarlık alanın etkilendiğini söyledi.
Bakan Pakdemirli, Türk Hava Kurumu (THK) uçakları ile yangına neden müdahale edilmediği hakkında, “THK’nın elinde olan uçaklar 6 tane ama 3’ü şu an yerde, ground vaziyette. Yani motor yuvalarında motor yok; 3 tanesinin faal olduğunu söyleniyor. Bunların da sadece birinin yakıt almaya gittiğini düşünseniz, bir link kurma imkanı yok. Bugün itibariyle Türkiye’de bize hizmet verebilecek bir uçak filosu ne yazık ki bulunmuyor” dedi. Pakdemirli, teknik açıdan yangına helikopterle müdahale etmenin daha efektif olduğunu ve yangın alanına daha çok yaklaşabildiğini belirtti.
“Alet, ekipman ve kaynak açısından herhangi bir eksiklik olmadı”
Pakdemirli, İzmir’deki yangına ilişkin şu ifadeleri kullandı:
“Muğla’da geçen ay çıkan yangınımızla aşağı yukarı benzer büyüklüklerde bir yangındı, oraya oranla yaklaşık yüzde 50 daha fazla helikopter kullanıldı. Herhangi bir şekilde alet, ekipman ve kaynak açısından herhangi bir eksikliği olmadı. Daha fazlası sahada karışıklık yaratacağı için sahada tam anlamıyla yeterince ve gerekli miktarda, hatta gereğinden belki biraz fazla alet ekipman ve insan kaynağı kullanmış olduk.
“Ekibimiz ve ben 48 saattir buradayız, ekibimizin tabiri caizse elbiseleri üzerine yapıştı. Ama üzülerek görüyorum ki yangın fırsatçıları var, bir kısmına ben klavye silahşörleri diyorum. Bunlar yangının ne olduğunu bilmeden, hayatlarında bir kere buraya gelmeden bu işi siyasi ranta, kişisel ranta çevirmeye çalışan insanlar. Bunlarla da inşallah önümüzdeki günlerde konuşuyor olacağız.Teknik konuları teknik insanların konuşması lazım ama ne yazık ki bazı kesimlerde okumadan alim, yazmadan katip olan insanlar var.
“Dünyada geceleri hava araçlarıyla mücadele yok”
“Dünyada geceleri hava araçlarıyla mücadele yok. Amerika’da California’da bir deneme olmuş ama araçların kırımına sebebiyet verdiği için bundan vazgeçilmiş. Ama acaba gece uçuşu yapıp ekipleri daha iyi yönlendirebilir miyiz diye bir denememiz oldu ve dün gece ilk defa gerçekleştirdik. Başarı sağlamamızı sağlayan etkenlerden, faktörlerden biri de bu oldu. Problemli alanların koordinatlarını tek tek tespit ederek yer ekiplerinin transferini sağladık, bu da önemli bir başarımız oldu.
“Uçak kullanılır mı, helikopter kullanılır mı gibi konuların çok fazla konuşulduğunu biliyorum ama bu konular teknik konular. Orman teşkilatımızın değerlendirdiği konular. Geçen yıldan bu yana filomuzu 6 helikopter artırdık ancak geçen yıl kullandığımız uçakları bu yıl kullanmıyoruz. Uçak 4 ton su alıyor, helikopter 2.5 ton. Ama uçağın yangını hedeflemesi çok daha zor. Çünkü onların noktaya doğru atış yapması için en azından 120 deniz miliyle yaklaşıyor olmaları lazım, helikopter ise istediği süratle oralardan geçebiliyor. Yangında doğru hedefe, doğru miktarı atmak gibi önemli bir artısı var.
“Helikopterler hemen su havuzundan, göletlerden su çekebiliyorlar ama uçağın tam 2.2 kilometre bir piste ihtiyacı var. Zorlasak belki burada da kullanılabilir ama Denizli’de bir yangın olduğunu düşünün, 2.2 kilometrelik bir baraj arayacaksınız, imkanı yok. Uçak, yangınla mücadelede kullanılır mı, kullanılır.
“THK’nın 6 uçağından 3’ünün motor yuvalarında motor yok”
“Araştırmalarımızı da sürdürüyoruz; bir Japonya menşeili, bir de Rus menşeili var; bunları envantere katmak için çalışmaya başladık ancak bugünkü şartlar itibariyle THK’nın elinde olan uçaklar 6 tane ama 3’ü şu an yerde, ground vaziyette. Yani motor yuvalarında motor yok; 3 tanesinin faal olduğunu söyleniyor. Bunların da sadece birinin yakıt almaya gittiğini düşünseniz, bir link kurma imkanı yok. Bugün itibariyle Türkiye’de bize hizmet verebilecek bir uçak filosu ne yazık ki bulunmuyor. Üzülerek okuyorum, THK hangarlarında 20 tane uçak var diyorlar, böyle bir durum söz konusu değil. Söz konusu olsa değerlendirirdik. İşin maliyet boyutu da var ama bundan öteye uçakların en fazla 1 saatte denize gidip gelmesi gerektiği için 3-4 sorti yapabileceklerini varsayalım; 10-12 ton su bırakabilmek. Ama helikopterle 15 sorti bile yapabilirsiniz, 30 tonun üzerinde su bırakabiliyorsunuz.
“Ben bu tartışmaları yersiz buluyorum. Teknik konularda teknik insanların, pilotların, orman mühendislerinin konuşması lazım; siyasetten biraz daha ari olmamız lazım.
“Birçok siyasetçi yorum yapıyor ama İzmirli siyasileri ben burada görmek isterdim. Gelenlere teşekkür ediyorum ama gelmeyenler de arayıp bilgi alabilirlerdi.”
İsrail teşekkür etmişti
2016 yılının sonunda İsrail’de Kudüs dahil, 13 noktada çıkan yangına THK ekibi 3 tane CL-215 yangın söndürme uçağıyla müdahale etmişti.
Dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da yangına müdahale eden Türk Hava Kurumu (THK) “Ateş Kuşları” ekibine gösterdikleri büyük başarıdan dolayı teşekkür etmişti.
Yangın söndürme uçakları
Açık kaynaklara göre; Türk Hava Kurumu’nda 6’sı faal 9 uçak, Türk Hava Kuvvetleri’nde ise 6 adet devasa yangın söndürme uçakları bulunuyor.
