Ticaret Bakanlığı tarafından çalışmalarına başlanan ve altyapısı tamamlanan Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi (İYS) zorunlu hale geliyor. Hizmet sağlayıcısı, ancak alıcı kişinin elektronik ortamda ya da ıslak imzalı olarak fiziki şekilde önceden onayını almış olmak kaydıyla ticari elektronik ileti gönderebilecek. Ticari ileti göndermek isteyenlerin sisteme kayıt yaptırması gerekiyor.
Ticari elektronik ileti yönetim sistemi nedir?
Ticari elektronik iletilerin yönetimi ve kontrolünü sağlamak amacıyla; ticari elektronik ileti onayı alınmasına, reddetme hakkının kullanılmasına ve şikâyet süreçlerinin yönetilmesine imkân tanıyan Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi (İYS), 1 Aralık 2020 tarihinden itibaren yeni düzenlemelerle yürürlüğe giriyor. (1 Eylül olan tarih uzatıldığı için güncellenmiştir.)
6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun‘un ticari iletişimi, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sorumluluklarını, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeler ile elektronik ticarete ilişkin bilgi verme yükümlülüklerini ve uygulanacak yaptırımları düzenlemek adına ihdas edildiğini söyleyen Kırçıl Hukuk Bürosu Kurucu ve Yöneticisi Av. Burcu Kırçıl, yürürlükte bulunan mevzuatta birtakım değişiklikler yapıldığını kaydetti.
Av. Burcu Kırçıl, Kanun’un 13. Maddesinin verdiği yetkiye istinaden hazırlanan yönetmeliğin uzun süredir yürürlükte olduğunu, 04.01.2020 tarihli ve 30998 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yürürlükte bulunan mevzuatta değişiklikler yapıldığını anlattı.
Ticari elektronik ileti ve Kanun’un bize kazandırdığı kavramlara da değinen Av. Burcu Kırçıl, Kanun’un, ticari elektronik ileti kavramını ‘telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletiler’ olarak tanımladığını, yasa koyucunun bu kavramı kesin ifadeler ile sınırlamayıp, hızla gelişen teknolojiye uygun olarak örnekleme yöntemi ile ucunu açık bıraktığını vurguladı.
Av. Burcu Kırçıl, “Kanun; alan adları ve elektronik posta adresi dışında, mesleki veya ticari faaliyet kapsamında kazanç sağlamaya yönelik olarak elektronik ticarete ilişkin her türlü iletişimi ticari iletişim saymakla birlikte elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişileri de hizmet sağlayıcısı olarak adlandırmıştır.” dedi. Av. Burcu Kırçıl açıklamalarına şöyle devam etti:
Düzenlemelerin kapsamı ne?
Kanun gereğince bir hizmet sağlayıcısı, ancak alıcı kişinin elektronik ortamda ya da ıslak imzalı olarak fiziki şekilde önceden onayını almış olmak kaydıyla ticari elektronik ileti gönderebilecek.
Yönetmelik, 6. Maddesinde ticari elektronik iletilerin alıcılara gönderilmesinde onay gerektirmeyen durumlar ise şöyle:
- Alıcının kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla iletişim bilgilerini vermesi hâlinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik gönderilen,
- Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletiler ve hizmet sağlayıcıya ilgili mevzuatla getirilen bilgi verme yükümlülüğü durumlarına ilişkin gönderilen,
- Tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen,
- Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen, ticari elektronik iletiler bakımından onay alınması şartı aranmamaktadır.
Yönetmelik’in 5. Maddesinde, ticari elektronik ileti gönderecek hizmet sağlayıcıların İYS sistemine kaydolarak hâlihazırda alıcılardan almış oldukları onayları İYS’ye aktarmakla yükümlü kılındığını ve İYS üzerinde onay kaydı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilmesinin önüne geçildiğini söyleyen Av. Burcu Kırçıl, “Her ne kadar tacir ve esnaflara gönderilen ticari elektronik iletiler onaya tabi olmasa da bu alıcıların iletişim adreslerinin İYS sistemine kaydedilmesi ve ileti gönderilmeden önce tacir ve esnafların ret haklarını kullanıp kullanmadıklarının denetlenmesi gerekmektedir.” diye konuştu.
İleti alıcılar da sistemi kullanabilecek
Henüz aktif olmasa da İYS, ilerleyen günlerde ticari elektronik iletilerin alıcıların açısından da kullanımına sunulacak. Bu sayede alıcılar İYS sistemine giriş yaparak ticari elektronik ileti onayı vermiş oldukları hizmet sağlayıcıları görüntüleyebilecek, yeni bir hizmet sağlayıcıya onay verebilecek ya da reddetme hakkını kullanma imkânına sahip olabilecek.
Getirilen yeni düzenlemeler ile birlikte Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi, alıcıların onay ve ret işlemlerini gerçekleştirebilmeleri, kayıtlarının tutulması ve şikâyette bulunabilmelerini sağlayan şeffaf bir ortam öngördüğünü belirten Av. Burcu Kırçıl, düzenlemeler ile birlikte mevzuata aykırılık halinde birtakım müeyyideler söz konusu olabileceğinden hizmet sağlayıcıların ve elektronik ticaret ortamını tesis eden aracı hizmet sağlayıcıların güncel değişiklikler kapsamında hak ve yükümlülükleri hakkında bilgi edinmelerinin önemini vurguladı.
