İnsan kolayca uyumlanabilen varlık özlemlerimize ulaşmak için salgını aşma yolları keşfetmek konusunda bir yılda çok uzun yol kat ettik. 20 mart 2021 Dünya Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Günü, 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü bu sene yine buruk geldi.
Pandemide Tiyatrolar Günü kutlaması yapmak
Bir senedir uzak kalınan o kırmızı koltukları, oyun başlangıç anonsunu, sahne tozunu tüm Tiyatroseverler ve Tiyatro emekçileri çok özledi. Hem sıkı bir Tiyatro takipçisi hem uzun yıllardır sahnede oyuncu olmaktan rejiye, teknikten dekor hazırlamaya emekçisi olduğum tiyatro için bu sene olabildiğince hakkını verebildiğimiz bir kutlama düşledim.
Yetişkinler kendilerini evdeki çocukların ve gençlerin yaratıcılığına bırakırsa kostüm tasarımı yapıp sahne kurmakta hiç zorlanmayacaktır. Hani çok okunan pek sevilen anlamlı, kazanımlı bir kitap olur ya illa ki çocuk kitaplığımızda onu alıp birlikte canlandırma yapmamamız için neden var mı?
Ya da evdeki çoraplarla, tahta kaşıklarla, her evde bulunması muhtemel malzemelerle kukla yapmak da bir alternatif olabilir bir ayakkabı kutusunu küçük kuklalarımız için sahne yapabiliriz.
Pandemide hepimizin paçasına yapışan atalet duygusuyla üşeniyorsanız eğer aşağıda belirttiğim sayfalardan seyir keyfi yaşayabilirsiniz ama lütfen sandalyeleri tiyatro düzeni yapmayı biletleri ayarlamayı -bunu çocuklar keyifle hazırlar yetişkinler de pamuk eller cebe yapar- ve telefonlarımızı kapatmayı unutmayalım ki maalesef pek haşır neşir olduğumuz ekranlardan ayrı olarak Tiyatro atmosferinde özlediğimiz Tiyatro keyfini hatırlayalım.
Dünya Tiyatro Günü vesilesiyle UNESCO tarafından kurulan ITI’nin “sahne sanatları bağlamında, dünya çapında bilgi ve uygulama alışverişini arttırmak, gelişim sürecinde sanatsal yaratıcılığın ve üretimin gerekliliği konusunda toplumsal bilinci uyandırmak, insanlar arasındaki barış ve dostluğun sağlanması ve artmasını gerçekleştirmek adına karşılıklı anlayışı geliştirmek, UNESCO’nun hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunmak” gibi hedefleri, Dünya Tiyatro Günü’nde bir kez daha hatırlatılmaktadır.
Sanatın iyileştirici ve birleştirici gücüne ihtiyacımızın daha çok olduğu zamanlarda mağara zamanlarındaki ritüellerden günümüze nice salgını atlatmış insanları buluşturma görevini bırakmamış Tiyatro sanatı hep var olacak var olsun ve beraberce uzaktan bile kutlu olsun.
İş Sanat Masal Tiyatrosu
İş Sanat Masal Tiyatrosu ve gençlerimize daha çok hitap edebilecek Okuma Tiyatrosu yayınları izlenebilir. Masallar genel olarak cinsiyetçi ve şiddet içerikli öğelerinden arındırılarak verilmeye çalışılmış ancak yine de o klasikler yerine Oz Büyücüsü ve 80 Günde Devrialem gibi eskimeyen ve ailenin tüm üyelerine hitap eden eserleri tavsiye ederim.
Devlet Tiyatrolarının Youtube sayfasından ve İBB Çocuk hastagiyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları sayfasından pek çok çocuk oyununa ulaşabilir. Köklü Devlet Tiyatrolarımız ve İBB Şehir Tiyatro’muzun gösterişli kostümleri, donanımlı sahneleriyle özlediğiniz Tiyatro hasretinizi olabildiğince giderebilirsiniz.
Ayrıca pek çok belediyenin ve şehrin alternatifleri bulunmakla beraber eserin niteliği ve uygunluğu için seçiminizi dikkatli yapmanız gereğini hatırlatır iyi seyirler dilerim.
20 Mart 2021 Dünya Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu ASSITEJ Uluslararası Başkanı Yvette Hardy’nin Mesajı
Uluslararası ASSITEJ 20 Mart 2001 yılından 2020 yılına kadar “bugün bir çocuğu tiyatroya götür” sloganı ile bugünü kutladı. Bu, çocukların ve gençlerin sanata ulaşımını hedefleyen ve gözetmenlerin, sponsorların ve bilet alıcılarının, genç seyircinin sanatın gücüne ulaşmasındaki sorumluluğuna işaret eden bir eylem çağrısıydı.
Ama her şeyin alt üst olduğu bu yılda, bizim bildiğimiz anlamdaki dünya eski yörüngesinde dönmeyi bıraktı ve biz sanatçılar, tiyatrolar, festivaller, aileler, okullar ve tabii ki en önemlisi çocuklar ve gençler için çok şey değişti.
Görünen o ki artık eskisi kadar kuvvetli bir şekilde “bugün bir çocuğu tiyatroya götür” diyemiyoruz.
Bunun nedeni sanatın ya da tiyatronun önemini yitirmiş olması değil –kaldı ki eğer size ulaştırdığımız mesajların yazarları doğruysa– bunlar hiç olmadığı kadar önemli.
ASSITEJ Uluslararası Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Birliği Türkiye sayfasından diğer mesajlara da ulaşılabilir; https://www.assitej.org.tr/
Bunun nedeni bu deneyimi paylaşma mekanizmalarının bir değişim ve adaptasyon içine girmesi zorunluluğudur. Bu sebeple bu yıl, Dünya Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Günü’nde, sanatçıların sergilediği olağandışı beceri, yaratıcılık, direnç ve seyirciyle buluşmak için buldukları yeni yöntemleri kutlamak istiyorum.
Sanatçılar, hikayelerini Facebook üzerinden canlı sohbetle anlattılar; çocukları evde eğlendirmek için kayıttan ya da canlı yayınla etkileşimli deneyimler yarattılar; bahçelerde, parklarda, kaldırımlarda ve pencerenin diğer tarafında tiyatro yaptılar; kendi oturma odalarını ya da yatak odalarını keşfedilecek büyülü dünyalara dönüştürerek farklı duyular ve hayallere seslendiler; gençlik laboratuvarlarını çevrimiçine dönüştürdüler ve çevrimiçi tiyatro kaydı kütüphaneleri oluşturdular; telefon gibi günlük teknolojilere yöneldiler ve Whatsapp, Tiktok ve Instagramı denediler; tiyatro deneyimlerini paketleyip postayla gönderdiler ve evde öğrenmeyi desteklemek için yaratıcı araçlar sundular; Salgın ile ilgili üretimler yaptılar ve canlı temasın tekrar mümkün olacağı zamanların hayalini kurarak gösteriler yazdılar; festivallerini çevrimiçi yaptılar, internette oyun okumaları, tatil kampları ve atölyeler düzenlediler; lobi faaliyetlerinde bulundular, savunuculuk yaptılar, yürüdüler ve dilekçeler imzaladılar; bir arada durdular. Sanatı sokağa taşıyarak bir birliktelik oluşturdular. İçlerindeki yaratıcılığı sayısız yolla gösterdiler.
Birlikte bu belirsiz geleceğe doğru adım atmışken, sanatın çocuklara ve gençlere sağladığı sıra dışı bir hayal zenginliğini önemseyen insanlara sesleniyoruz: Genç izleyiciyle yeniden buluşmak için yollar arayalım. Kesin olan tek şey tiyatronun hiç olmadığı kadar önemli olduğudur. Tiyatroda yeniden bir araya geliriz, iyileşmek için bir alan yaratırız. Yeniden hayal ederiz, yeniden her şeyi yerli yerine koyar ve direniriz. Hatırlar ve ortak insanlığın yeniden bir üyesi oluruz. Ve bunu mümkün kılacak şey içimizdeki sanatçıdır.
Metin Assitej Türkiye Merkezi YK üyesi Özgehan Uştuk tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Yazının orijinali: https://www.assitej-international.org
