Uzmanlar Kahramanmaraş depremlerinin ‘sismik boşluk’ adı verilen bir bölgede gerçekleştiğini açıkladı. Bu açıklamaların ardından, 1996 yılında yayınlanan ‘Türkiye’nin olası sismik boşluk haritası’ gündeme geldi. 27 yıl önce yapılan çalışma bize çok şey söylemişti.
6 Şubat 2023 günü kısa aralıklarla gerçekleşen ve Türkiye’nin pek çok ilinde etkili olan iki büyük sarsıntı hepimizi üzüntüye boğdu. Bu depremler aynı zamanda beraberinde pek çok soruyu gündeme getirdi. Günlerdir sosyal medyada ve televizyonda bilim insanlarının yaptığı açıklamaları izliyor ve depremlerin neden bu kadar yıkıcı olduğunu anlamaya gayret ediyoruz.
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener depremin ardından yaptığı açıklamada, “Uzmanlar, bir süredir Doğu Anadolu Fay Hattı üzerindeki ‘sismik boşluk’ diye nitelendirilen alanlarda depremler olabileceği yönünde uyarılarda bulunuyordu” ifadelerini kullanmıştı.
Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Jeofizik Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Murat Utkucu, Kahramanmaraş merkezli depremlere ilişkin hazırladığı raporda, söz konusu fay segmentlerinin en az 500 yıldır kırılmadığını ve sismik boşluk oluşturduğunu vurguladı.
Gazi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde görevli Doç. Dr. Bülent Özmen, büyük yıkıma yol açan depremlerin meydana geldiği fay hattına ilişkin bilim insanlarının çalışmaları olduğunu söyleyerek, “Sismik boşluk olduğu birçok haritayla ortaya çıkarıldı. Aslında deprem bu bölgede bekleniyordu ama bu kadar büyük olması beklenmiyordu” dedi.
Gazi Üniversitesi Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Süleyman Pampal, “Bu faylar birbirleriyle bağlantılı yıllardır kırılmamış, enerji biriktirmiş. Burada 5-6 tane sismik boşluk var. Yani her an kırılır anlamındadır. Bu sismik boşluklar dolacak.” ifadelerini kullandı.
2021’in sonunda, Jeoloji Mühendisleri Odası Kahramanmaraş İl Temsilcisi Mehmet Kuruçay yerel basına yaptığı bir açıklamada “Kahramanmaraş’ta bir deprem olursa sismik boşluktan dolayı 7’den aşağı olmaz” diyordu. Ve Doğu Anadolu Fay zonu, 6 Şubat 2023 günü sabah saat 04.17’de sismik sessizliğini bozdu.
1996 yılında yayımlanan sismik boşluk haritası bize ne gösteriyor?
Jeoloji Mühendisi Ramazan Demirtaş ve Rüçhan Yılmaz tarafından 1996 yılında, yani bundan 27 yıl önce yayınlanan ‘Türkiye’nin Sismotektoniği’ adlı çalışmada yer alan bu harita, muhtemel sismik boşlukların faylara göre dağılımını gösteriyor.
Çalışmada şöyle deniliyor:
Çalışmada şöyle deniliyor:“Doğu Anadolu fayı, yüzyılımızda ve önceki yüzyıl içerisinde olduğu gibi sismik olarak oldukça suskun bir dönem geçirmektedir. Bu faydaki sismik boşlukların dağılımları, muhtemelen Kuzey Anadolu Fayı’ndaki 1939-1967 deprem serisine benzer bir deprem serisinin önümüzdeki yüzyıl içerisinde oluşabileceğini göstermektedir. Bu fayın kısa bir süre içerisinde tamamen kırılmasına neden olabilecek 1939 Erzincan depremine benzer bir büyük deprem tetikleme rolü üstlenebilir. Bu yüzden Doğu Anadolu fayının bu işaret edilen sismik boşluklar civarında çalışmaların yoğunlaştırılması, deprem tehlikesinin belirlenmesi ve zararlarının en aza indirgenmesi açısından oldukça büyük önem taşımaktadır.” (Derleyen: Mashable Türkiye)
1996’daki haritayı yayımlayan bilim insanlarından Dr. Ramazan Demirtaş’ın son paylaşımları şöyle:
https://twitter.com/Paleosismolog/status/1623415909569159169?s=20
https://twitter.com/Paleosismolog/status/1622935172084559876
https://twitter.com/Paleosismolog/status/1622423744298864640
