Uzmanlar uyarıyor: Kripto bağımlılığı, kumar bağımlılığıyla benzerlikler gösteriyor. Zihinsel olarak sürekli kripto para ile uğraşıyorsanız, bağımlısınız!
Kripto para bağımlılığının kumar bağımlılığıyla benzer özellikler gösteren bir bağımlılık türü olduğunu kaydeden uzmanlar, kripto para bağımlılığının tedavisinde, kumar bağımlılığının tedavisinde kullanılan yöntemlerin birçoğunun benzer şekilde uygulandığını söylüyor. Kripto bağımlılığı yerine genellikle kumar bağımlılığı terimi kullanıldığını ifade eden Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Aynı şekilde, borsa bağımlılığı, online oyun oynama ve bahis gibi bağımlılık türlerini de kumar bağımlılığı çatısı altında değerlendirip tedavi ediyoruz.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, kripto para bağımlılığını anlatarak, tedavisi hakkında bilgi verdi.
Kripto bağımlılığı kumar bağımlılığıyla benzer özellikler gösteriyor
“Kripto para bağımlılığı, aslında kumar bağımlılığıyla benzer özellikler gösteren bir bağımlılık türü olarak değerlendirilebilir.” diyen Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Kripto para bağımlılığının tedavisinde, kumar bağımlılığının tedavisinde kullanılan yöntemlerin birçoğunu benzer şekilde uyguluyoruz. Bu bağlamda, kripto bağımlılığı yerine genellikle kumar bağımlılığı terimi kullanılıyor. Aynı şekilde, borsa bağımlılığı, online oyun oynama ve bahis gibi bağımlılık türlerini de kumar bağımlılığı çatısı altında değerlendirip tedavi ediyoruz. Bu tür bağımlılıkların tedavisinde, kumar bağımlılığına özgü yöntemler ve terapiler etkili olabiliyor.” dedi.
Depresyon, kaygı bozukluğu gibi belirtiler varsa onlar da tedavi ediliyor
Kumar bağımlılığının tedavisinde, ilk adım olarak hastanın kapsamlı bir değerlendirmesinin gerçekleştirildiğini kaydeden Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Bu değerlendirme sonucunda hastanın eşlik eden başka psikiyatrik hastalıklarının olup olmadığına göre uzun vadeli bir tedavi planı oluşturuluyor. Eğer depresyon, kaygı bozukluğu, endişe bozukluğu, uyku bozukluğu, yeme bozukluğu gibi belirtiler varsa, bu hastalıkların tedavisi için özel ilaç tedavileri de plana dahil ediliyor.” diye konuştu.
Kripto bağımlılığı tedavisinde psikoterapi süreci de önemli
İlaç tedavilerinin yanında, kumar oynama nedenleri, parayla olan ilişki ve riskli davranışlarla bağlantılı olarak psikoterapi sürecinin de önem taşıdığını ifade eden Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Kumar isteğini azaltıcı ya da bu isteği kontrol altına almaya yönelik ilaçlar verilebilir; ancak sadece ilaçların yeterli olmadığı, konuşma terapisinin de tedaviye dahil edilmesi gerektiği unutulmamalı.” dedi.
Kumar isteğini azaltmaya yönelik tedaviler de uygulanabiliyor
Tedavinin bir ayağını doktor, psikolog ve diğer tedavi sağlayıcıları oluştururken, diğer ayağını da hastanın kendisi ve ailesinin oluşturduğunu anlatan Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Ailelerin bu süreçte farkındalık gelişimine yardımcı olmaları ve hastayla birlikte tedavi sürecini yönetmeleri gerekiyor. Tedavi sürecinin bazen zorlayıcı olabileceği düşünüldüğünde, ailenin tedavi devamlılığını sağlamak için destek olması büyük önem taşıyor. Bazı hastalar ayaktan tedavi ile ilaç ve terapi desteğiyle başarılı bir süreç geçirebilirken, bazıları için hastaneye yatırma gereksinimi duyulabilir. Hastaneye yatırılan hastalar için daha yapılandırılmış bir tedavi programı uygulanıyor. Bu tedaviye ek olarak, transkraniyal manyetik simülasyon gibi derin beyin uyarımı teknikleriyle kumar isteğini azaltmaya yönelik tedaviler de uygulanabiliyor.” şeklinde tedavi hakkında bilgi verdi.
Aile desteği tedavi sürecinin vazgeçilmez unsuru
Sonuç olarak, kumar bağımlılığının tedavisinin mucizevi bir süreç olmadığı gibi, bir ekip işi olduğunu da kaydeden Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Hastanın kendi isteği, ilaç tedavisi, konuşma terapisi ve aile desteği, tedavi sürecinin vazgeçilmez unsurlarıdır. Bu faktörlerin bir araya gelmesiyle etkili bir tedavi süreci oluşturulabilir.” dedi.
Kontrol kaybı bağımlılığın diğer bir belirtisi!
Kripto para ile ilgilenmenin herkes için bir hobi ya da yatırım fırsatı olabilirken, bu konuda aşırı ilgi gösterme ve bu ilgiyi bağımlılığa dönüştürmenin mümkün olabileceğini belirten Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, şöyle devam etti:
“Eğer gün içerisinde sürekli olarak kripto para fiyatlarını kontrol ediyor, kazanç ya da kayıplarla ilgili sürekli düşünüyorsanız, durumun ciddi bir sürece doğru evrildiğini söyleyebiliriz.
Yatırım yapma planları kurarken, yatırım yaptıktan sonra sürekli olarak piyasayı takip etmek, sürekli yüksek veya düşük oranları beklemek ve bu konularla zihinsel olarak sürekli meşgul olmak riski artırıyor. Kaybetme ve kazanma döngüsü içerisinde, kaybeden öykülerinden uzaklaşma ve kazanan öykülerine daha çok odaklanma, bağımlılığın ilk işaretleridir. Kontrol kaybı da bağımlılığın diğer bir belirtisidir. Kişi, sürekli para ihtiyacı hissediyorsa ve kayıplarını telafi etmek için daha fazla para yatırıyorsa, kontrolünü kaybetmiş demektir.”
Hayattan zevk alamama gibi belirtiler bağımlılığın işaretleri
Bağımlılığın bir diğer belirtisinin, zihnin sürekli olarak kripto para ile meşgul olması ve bu konuda sürekli düşüncelere kapılması olduğunu söyleyen Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, sözlerini şöyle tamamladı:
“İşte, aileyle veya sosyal ilişkilerdeyken bile sürekli zihinsel olarak kripto para ile meşgul olma durumu, başka bir sorunun habercisidir. Zihinsel olarak sürekli kripto para ile uğraşmak, kendini kontrol etmekte zorlanmak, bu düşüncelerin günlük yaşantıya zarar vermesi, kazanç ya da kayıplarla ilgili olarak duygusal tepkilerin artması, hayattan zevk alamama gibi belirtiler, bağımlılığın işaretleridir.
Sonuç olarak, kripto para ile aşırı ilgilenmek ve bu ilgiyi bağımlılığa dönüştürmek, kişinin sosyal, duygusal ve işlevsel yaşantısını olumsuz etkileyebilir. Bu tür belirtiler görüldüğünde, profesyonel yardım almak ve bu konuda destek almak önemlidir. Bağımlılığın farkına varıldığında, uygun tedavi ve destekle bu durumun üstesinden gelmek mümkündür.”
Kaynak:
- Relationship of Cryptocurrencies with Gambling and Addiction (dergipark.org.tr) Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2023; 15(2):348-355 doi: 10.18863/pgy.1127924
- Cryptocurrency trading and addiction: a psychoanalytic study (metu.edu.tr)
- A NEW DANGER OF BEHAVIORAL ADDICTION: CRYPTOCURRENCY WITH MOBILE INVESTING – PubMed (nih.gov)
