2024 Yaz Olimpiyatları, resmî adıyla XXXIII. Olimpiyat Oyunları ve Paris 2024 adıyla, 24 Temmuz-11 Ağustos 2024 tarihleri arasında Fransa’nın Paris şehrinde gerçekleşti.
Paris’te gerçekleşen organizasyona bu yıl 32 branş olurken 329 etkinlik yapıldı. Olimpiyatlara 205 ülke katılırken toplamda 10.500 sporcu 32 branşta yarışırken 34 farklı tesiste gerçekleşti
Paris 2024 oyunlarına ABD 592, Fransa 573, Avustralya 460, Almanya 427, Japonya 404, Çin 388, İspanya 382, İtalya 361, İngiltere 327 sporcu ile ülkesini temsil ederken, 2024 Paris Olimpiyat Oyunlarına 18 branşta toplamda 101 sporcu ile Olimpiyatlarda mücadele eden Türkiye, oyunları 3 gümüş ve 5 bronz madalya ile kapatırken, 40 yıl aradan sonra altın madalya kazanma başarısı gösteremedi.
Olimpiyat Oyunları’nda başarı genellikle madalyalara, özellikle de altın madalyalara odaklanır ve ülkeler genellikle kazanılan madalya sayısına göre, bazen de Nüfusa veya Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya göre madalya sayısına göre sıralanmaktadır. Kore, Japonya, Fransa ve Kanada ile birlikte elit spora en çok yatırım yapan ülkelerden biri olan Avustralya örneğinde olduğu gibi bireysel bazda, madalya sayısı, madalya kazanmaya gerçekten yatırılan kaynak miktarıyla ilişkili olduğu ifade edilmektedir (1).
Olimpiyat madalyalarını saymanın en doğru yolunun hangisi olduğu konusunda çok konuşuldu. Uluslararası Olimpiyat komitesi IOC sıralamaları belirlemek için her zaman altın madalyaları kullandı, diğer her şey ikincildi. Bu arada, tüm madalyaların sayılmaya değer olduğu ve bir ülkenin kazandığı toplamın önemli olduğu yönünde alternatif bir düşüncelerde bulunmaktadır (2).
Madalya sayımını ele almanın genel olarak kabul görmüş iki yolu vardır: IOC’nin kullandığı gibi Altın odaklı veya en fazla madalyaya sahip olana dayanan toplam madalya sayımı. İkincisi Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) temelinde madalya sayısına bakmak olarak değerlendirilmektedir (3).
Paris Olimpiyatları’nda en çok altın madalya kazanan sporcular Çin ile ABD arasında 40-40’lık eşitlikle sona erdi . Ancak ABD, Çin’in 91’ine kıyasla toplamda 126 madalya ile madalya tablosunun zirvesine yerleşti. Tokyo Oyunları’nda ABD, Çin’i madalya sayısında da geride bırakarak, Çin’in 89 madalya ve 38 altın madalyasına kıyasla toplamda 113 madalya ve 39 altın madalya ile bitirdi. Japonya, 45 madalyanın 20’sini kazanarak üçüncü sıraya yerleşti. Fransa ve Avustralya tahmin edildiği gibi ilk beşte yer aldılar, Kaykay yıldızı Keegan Palmer, Avustralya’nın 53 madalya arasında 18 altınla dördüncü olmasına yardımcı olurken, beşinci sıradaki Fransa ise 64 madalya arasında 16 altın topladı (4).
Büyük ülkeler, en fazla nüfusa ve en güçlü ekonomilere sahip olanlar, Oyunlara hakim olma eğilimindedir. Ancak bu, daha küçük ulusların güçlerini gösterebilecekleri yerlerin olmadığı anlamına gelmemektedir.
Olimpiyat Oyunları’nda Amerika Birleşik Devletleri, Çin ve 10 ülkenin (en üstteki üç ülke dahil) son 50 yılda tüm madalyaların neredeyse yarısını kazandığı sadece altın madalyalara bakıldığında görülmektedir. Rusya’nın Paris oyunlarından elenmesiyle birlikte, ABD, Çin madalya sıralamasında ilk sıralarda yer aldı. Buna karşılık, 72 ülke son 50 yılda tek bir madalya bile kazanamadı. Çoğunun nispeten küçük nüfusu var. 46 tanesi nüfusa göre ülkelerin alt yarısında yer alıyor. Kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla ile ölçülen ekonomileri de genellikle alt uçta yer alıyor. Madalyası olmayan ülkelerin hiçbiri hem kişi başına düşen GSYH’si hem de nüfusu üst yarıda yer almıyor. Daha zengin ülkeler yüzme, yelken, bisiklet ve binicilik etkinliklerinde çok daha iyi performans gösterirlerken; bu sporlar yalnızca sporcuların kendilerine değil aynı zamanda ekipman, koçluk ve eğitim fırsatlarına da dayanmaktadır. Ekonomileri daha zayıf olan ülkeler, karmaşık ekipman veya mekan gerektirmeyen sporlara (güreş, halter, tekvando gibi) veya masa tenisinden voleybola kadar çeşitli top sporlarına odaklanma eğilimindedir. Ülkelerin podyuma çıkmasının bir diğer yolu da tek bir spora yoğunlaşmaktır. Son 50 yılda 37 ülkenin tüm madalyalarını sadece bir sporda kazandığı görülmektedir. Daha da fazla ülke düzenli olarak sadece birkaç sporda madalya alıyor (5).
Türkiye, Paris 2024 Olimpiyat Oyunları’na toplam 205 ülke arasında madalya kazanan 84 ülke arasında 64. sırayı aldı. Amerika 129 Madalya ile birinci sırada yer alırken, Çin 91 Madalya ile ikinci Japonya 45 madalya ile üçüncü sırada yer aldı.
Madalya Sıralamasına göre İlk üç ülkenin 2022 Nüfus ve GSYİH bakıldığında, Amerika’nın Nüfusu 333,3 milyon, Çin’in 1.412 Milyar, 125,1 milyon, Türkiye’nin 84.98 milyon olduğu görülmektedir.
Amerika’nın GSYİH 25.44 trilyon dolar, Çin’in 17.96 trilyon dolar, Japonya 4.232 trilyon dolar, Türkiye’nin ise 907,1 milyar dolardır.
Olimpiyat Oyunlara gönderilen sporcu sayısının yanı sıra, bir ülkenin gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) kaynağı, ülkenin birinci sınıf yarışmacıların eğitimini finanse etmek için mevcut olan ekonomik kaynakları hakkında çok şey söylüyor. ABD, Çin ve Almanya gibi ülkeler binlerce milyar dolarlık GSYH’nin ardından dünyanın en güçlü ekonomilerine sahip olmakla övünürken, çok daha küçük bazı ülkeler için aynı şeyi söylemek mümkün değil (6).
2028 Olimpiyat Oyunları ve yaygın olarak Los Angeles 2028 14-30 Temmuz 2028 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleştirilecektir.
Türkiye, 2028 Olimpiyat Oyunlarında başarı sıralamasını yükseltmesi için; Spor Yapan Nüfus Sayısını artırmakla birlikte, Gayri Safi Yurtiçi Hasılasını artırarak, Derece yapacağı spor branşlarına yönelmeli, Olimpiyat sporcularına verilen Ödül Miktarı ve Hazırlık Aşamasındaki desteklerini artırmalıdır.
Türkiye Cumhuriyet Devletinin Olimpiyatlara katılımının 100. Yılında, Paris 2024 Yaz Olimpiyatlarına 18 branşta katılmaya hak kazanan, 54 kadın, 47 erkek toplam 101, Paralimpik Oyunları’na 15 branşta, toplam 94 sporcu ile rekor sayıda katılım göstererek, derece elde eden Bayrağımızı dalgalandırarak, İstiklal Marşımızı okutan Her Bir Sporcumuz Altın Değerindedir.
