Türkiye’nin ilk kadın sümeroloğu, ünlü arkeolog ve dilbilimci, Sümer uygarlığı üzerine yaptığı araştırmalarla çığır açan Muazzez İlmiye Çığ 110 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Türk arkeolog, dilbilimci ve Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, Pazar günü hayata gözlerini yumdu. Ünlü tarihçinin vefatı, yazarı olduğu Kaynak Yayınları’ndan yapılan bir açıklamayla duyuruldu.
Kaynak Yayınları’ndan yapılan açıklamada, “Türkiye’nin aydınlanma mücadelesinin yorulmak ve yaşlanmak bilmeyen değerli bilim kadını, son Sümer Kraliçesi, değerli yazarımız Muazzez İlmiye Çığ’ı kaybettik. Ailesinin, okurlarının ve ülkemizin başı sağolsun” ifadeleri kullanıldı.
Türkiye’nin aydınlanma mücadelesinin yorulmak ve yaşlanmak bilmeyen değerli bilim kadını, son Sümer Kraliçesi, değerli yazarımız Muazzez İlmiye Çığ’ı kaybettik. Ailesinin, okurlarının ve ülkemizin başı sağolsun. pic.twitter.com/m24damXdKC
— Kaynak Yayınları (@kaynakyayin) November 17, 2024
Muazzez İlmiye Çığ kimdir?
Anne ve babası Türkiye’ye göç etmiş Kırım Tatarları olan Çığ, I. Dünya Savaşı’nın başlamasından birkaç hafta önce, 1914 yılında Bursa’da doğdu.
1919’da, beş yaşındayken, Yunan Ordusu’nun İzmir işgali sırasında, öğretmen olan babası ailesini Çorum’a taşıdı. Çığ burada ilköğrenimini tamamladı ve Fransızca ile keman dersleri aldı. 1926’da Bursa Kız Muallim Mektebi’ne girdi ve 1931’de mezun oldu.
1936’da Ankara Üniversitesi’nde Hititoloji bölümünde eğitimine başladı ve 1940’ta mezun oldu. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde çalışmaya başlayan Çığ, Sümer, Asur ve Hitit uygarlıkları üzerine uzmanlaştı. Özellikle Sümer tabletlerinin çözümlenmesi ve yayınlanmasında önemli katkılarda bulundu.
Muazzez İlmiye Çığ, aynı zamanda laiklik ve kadın hakları savunucusuydu. Çalışmaları ve yazılarıyla tanınan Çığ, birçok kitap ve makale yayımladı.
Muazzez İlmiye Çığ’ın en önemli eserlerinden biri, Sümer tabletlerinin çözümlenmesi ve yayınlanması üzerine yaptığı çalışmalardır.
Özellikle “Sümerlilerde Tufan, Tufan Hikayeleri ve Nuh Tufanı” adlı kitabı büyük ilgi görmüştür. Bu eser, Sümer mitolojisi ve kültürü hakkında derinlemesine bilgi sunar ve Çığ’ın uzmanlık alanındaki önemli katkılarından biridir.
Topkapı Müzesi Müdürü M. Kemal Çığ ile 1940 ve 1983 yılları arasında evli olan Muazzez İlmiye Çığ’ın 2 kızı vardır, Oyuncu Zafer Ergin’in teyzesidir. Çığ, 20 Haziran 2014’te 100 yaşına girdi ve 20 Haziran 2024’te 110 yaşına bastı. Çığ, Mersin’in Mezitli ilçesindeki özel bir hastanede rahatsızlığı nedeniyle yoğun bakımda tedavi gördükten sonra, 17 Kasım 2024’te 110 yaşında hayatını kaybetti.
Ödülleri:
- Adana Tepebağ Rotary Kulübü, Meslek Hizmet Ödülü
- İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi tarafından Fahri Doktora ünvanı, 4 Mayıs 2000
- Osmaniye’nin Çardak köyü’ndeki Anadolu Halk Bilimleri ve Kültür Derneği tarafından “Özgür İnsan Ödülü”, 2005
- Vatandaşlık Tepkilerim isimli kitabı, Galatasaray Rotary Kulübü tarafından İngilizceye çevrilerek Avrupa ve Amerika’daki üniversite kütüphanelerine dağıtılmıştır.
- Uluslararası Lions Kulüpleri Derneği tarafından “Melvin Jones Dostluk Ödülü”, 2014
Kitapları:
- Kur’an, İncil ve Tevrat’ın Sümer’deki Kökeni, 1995, Kaynak Yayınları
- Sümerli Ludingirra, 1996, Kaynak Yayınları
- İbrahim Peygamber – Sümer Yazılarına ve Arkeolojik Buluntulara Göre, 1997, Kaynak Yayınları
- İnanna’nın Aşkı – Sümer’de İnanç ve Kutsal Evlenme, 1998, Kaynak Yayınları
- Zaman Tüneliyle Sümer’e Yolculuk, 1998, Kaynak Yayınları (Genişletilmiş ikinci basım; ilk basım 1993, Kültür Bakanlığı Yayınları)
- Hititler ve Hattuşa – İştar’ın Kaleminden, 2000, Kaynak Yayınları
- Gilgameş – Tarihte İlk Kral Kahraman, 2000, Kaynak Yayınları
- Ortadoğu Uygarlık Mirası, 2002, Kaynak Yayınları
- Çivi Çiviyi Söker – Muazzez İlmiye Çığ Kitabı, Serhat Öztürk, 2002, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
- Ortadoğu Uygarlık Mirası 2, 2003, Kaynak Yayınları
- Sümer Hayvan Masalları, 2003, Kaynak Yayınları
- Bereket Kültü ve Mabet Fahişeliği, 2004, Kaynak Yayınları
- Vatandaşlık Tepkilerim, 2004, Kaynak Yayınları
- Atatürk Düşünüyor, 2005, Kaynak Yayınları
- Bereket Kültü ve Mabet Fahişeliği, 2005, Kaynak Yayınları
- Sümerlilerde Tufan – Tufan’da Türkler, 2008, Kaynak Yayınları
