Yapay Zeka (AI), oyun taktikleri ve stratejilerinin nasıl geliştirilip uygulandığını dönüştürerek spor alanında, özellikle futbolda devrim yaratıyor.
Yapay zekanın kapsamlı veri kümelerini olağanüstü bir doğrulukla hızla işleme yeteneği, koçların ve oyuncuların karar alma yeteneklerini geliştirerek önemli bir avantaj sağlıyor. Bu, hem geçmiş hem de gerçek zamanlı oyun verilerini kullanmak için öngörücü analizlerin kullanımını içeriyor ve bu da rakiplerin stratejilerini tahmin etmeye ve oyun içi taktikleri iyileştirmeye yardımcı oluyor.
Yapay zeka ayrıca, çeşitli oyun senaryolarının simülasyonu ve sonuç olasılıklarının hesaplanması yoluyla eğitim programlarının ve maç günü stratejilerinin optimize edilmesinde önemli bir rol oynuyor ve stratejik planlamaya yardımcı oluyor. Yapay zeka yalnızca mevcut uygulamaları iyileştirmekle kalmıyor, aynı zamanda spor stratejilerinde gelecekteki yeniliklerin önünü açıyor. Yapay zekanın futbol taktiklerine entegrasyonu, rekabetçi takımların stratejik operasyonlarının merkezi bir bileşeni haline geldi ve bu da sporlarda daha teknolojik olarak entegre yaklaşımlara doğru bir kaymaya işaret ediyor (1).
Futbol iki takımın birbirlerine karşı gol atmak için yarıştığı, oldukça popüler ve oldukça profesyonel bir spordur. Her futbol takımı her zaman 11 aktif oyuncudan oluştuğu ve çok büyük bir sahada oynandığı için, gol atmak önemli derecede stratejik takım oyunu gerektirir. Bu yarışma, modern profesyonel futbol liglerinde doruğa ulaşan nüanslı stratejiler ve taktiklerin evrimini beslemiştir. Günümüz oyununda, veri odaklı öngörüler her oyun için en uygun oyuncu kurulumlarını belirlemede ve başarı şansını en üst düzeye çıkarmak için karşı taktikler geliştirmede önemli bir itici güçtür.
En üst seviyede rekabet ederken marjlar inanılmaz derecede dardır ve sahada avantaj yaratmak için herhangi bir fırsatı değerlendirebilmek giderek daha da önemli hale gelir. Bu amaçla, üst düzey kulüpler her maçtan önce (karşı) taktikleri incelemek ve geliştirmekle görevli çeşitli koç, analist ve uzman ekipleri istihdam eder.
Son zamanlardaki birkaç yöntem, videolardan izleme sensörlerine kadar çok çeşitli veri türlerini kullanarak ve basit lojistik regresyondan ayrıntılı sinir ağı mimarilerine kadar çeşitli algoritmalar uygulayarak, Yapay Zeka (AI) araçları aracılığıyla taktiksel koçluğu ve oyuncu karar vermeyi iyileştirmeye çalışır. Bu tür yöntemler, videolardan şut olaylarını tahmin etmeye, uzaysal-zamansal verilerden ekran dışı hareketi tahmin etmeye, bir maçın oyunda mı yoksa kesintiye mi uğradığını belirlemeye veya oyuncu hareketlerini belirlemeye yardımcı olmak için kullanılmıştır. Rakip takımlar tarafından uygulanan taktiklerin temel kalıplarını belirlemek ve etkili yanıtlar geliştirmek, modern futbolun kalbinde yer alır (2).
Yapay zeka modeli, futbol maçlarında korner atışlarının sonucunu tahmin edebilir ve antrenörlerin bir oyuncunun kaleye şut çekme olasılığını artıran veya azaltan taktikler tasarlamasına yardımcı olabilir. Google DeepMind‘dan Petar Veličković ve meslektaşları, Liverpool Futbol Kulübü ile üç yıllık bir araştırma işbirliğinin parçası olarak TacticAI adı verilen aracı geliştirdiler. TacticAI, İngiltere’nin 2020-2021 Premier Lig sezonundaki 7176 köşe vuruşundan alınan verilerle eğitildi; bu veriler arasında her oyuncunun zaman içindeki pozisyonu, boyu ve kilosu da yer alıyordu. Köşe vuruşu yapıldıktan sonra topa ilk dokunan oyuncunun hangisi olacağını tahmin etmeyi öğrendi. Testlerde, topun alıcısı TacticAI’nin ilk üç adayı arasında %78 oranında yer aldı (3).
DeepSeek, yaygın olarak benimsenen ChatGPT‘ye karşı dikkate değer bir rakip olarak kendini kanıtlamış ve AI dil modellerine yeni bir bakış açısı getirmiştir. Açık kaynaklı bir alternatif olarak DeepSeek, etkileyici yetenekleri ve maliyet açısından verimli yaklaşımıyla, özellikle teknik ve matematiksel alanlarda mükemmellik göstermesiyle önemli ilgi görmüştür. ChatGPT, çok yönlü özellikleri ve kullanıcı dostu arayüzüyle konumunu korurken, DeepSeek’in ortaya çıkışı onu gerçek bir seçenek olarak değerlendirmemiz için bize ikna edici bir neden sunmaktadır.
DeepSeek ve ChatGPT, her biri benzersiz güçlü yönlere sahip iki önde gelen AI sohbet robotudur. Performans, maliyet, doğruluk ve uygulamalar açısından nasıl karşılaştırıldıklarını öğrenin ve ihtiyaçlarınıza en uygun olanına karar vermek gerekecektir (4).
Bir İskoç futbol taraftarı chatbot’lardan “tarihin en iyi İskoç futbolcularını özetleyen bir blog yazısı taslağı hazırlamalarını” istemeden önce, ChatGPT ve DeepSeek’ten gelmiş geçmiş en iyi İskoç futbolcularını özetlemelerini istedi. DeepSeek saniyeler içinde ilk on listesiyle yanıt verdi – Liverpool ve Celtic’ten Kenny Dalglish bir numaraydı. Oyuncuların hangi pozisyonda oynadığını, kulüplerini ve başarılarının kısa bir listesini yararlı bir şekilde özetledi. ChatGPT’nin aynı soruya verdiği cevapta da aynı isimler yer aldı, listenin başında yine “Kral Kenny” yer aldı. ABD firmalarının bu teknolojiye akıttığı muazzam kaynaklara rağmen, Çinli rakipleri onların başarılarının taklit edilebileceğini gösterdi.
Cambridge Üniversitesi Bilgisayar Bilimi ve Teknolojisi Bölümü’nde DeepMind Makine Öğrenimi Profesörü olan Prof. Neil Lawrence, bunun sadece bir başlangıç olduğunu söyledi.
“Bu modellerde bekleyebileceğimiz yenilik türü açısından bunun sadece buzdağının görünen kısmı olduğunu düşünüyorum” dedi (5).
Önümüzdeki yıllarda Amerika (ChatGPT) ve Çin (DeepSeek) merkezli iki Yapay Zeka Modeli arasındaki mücadele özellikle de futbol sektöründe önemli bir derbiye dönüşecektir.
Kaynaklar:
- Beygmohammadloo, V. ., Gharakhani, D. ., & Naderinasab, M. . (2024). Development of Football Tactics and Strategies Driven by Artificial Intelligence. AI and Tech in Behavioral and Social Sciences, 2(2), 1-6. https://doi.org/10.61838/kman.aitech.2.2.1
- Wang, Z., Veličković, P., Hennes, D. et al. TacticAI: an AI assistant for football tactics. Nat Commun 15, 1906 (2024). https://doi.org/10.1038/s41467-024-45965-x
- Sparkes, M., “DeepMind and Liverpool FC develop AI to advise on football tactics”, NewScientist (19 March 2024) https://www.newscientist.com/article/2422562-deepmind-and-liverpool-fc-develop-ai-to-advise-on-football-tactics/
- Chugani, V., “DeepSeek vs. ChatGPT: How Do They Compare?”, Datacamp Blog: Artificial Intelligence, (Jan 30, 2025) https://www.datacamp.com/blog/deepseek-vs-chatgpt
- Fraser, G. “DeepSeek vs ChatGPT – how do they compare?” BBC. (28 January 2025) https://www.bbc.com/news/articles/cqx9zn27700o
