Kötü beslenme, sigara ve hipertansiyon gibi klasik risklerin dışında, bazı alışkanlıklar da kalp sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyor. Vardiyalı çalışma, horlama, mutsuz evlilik, trafikte geçirilen süre, vb… İşte detaylar:
Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, mutsuz evlilik, vardiyalı çalışma, horlama ve hatta fazla televizyon izlemek gibi durumların kalp sağlığını bozan etkilerine dikkat çekiyor.
❤️ Göz ardı edilen kalp sağlığı düşmanları
Prof. Dr. Nevrez Koylan, yoğun yaşam döngüsü içinde fark edilmeyen çevresel ve davranışsal faktörlerin kalp sağlığını bozabileceğini belirterek, “Bu alışkanlıklardan uzak durmak kardiyovasküler hastalıklara karşı koruyucu olabilir” diyor ve kalbi yoran 12 alışkanlığı sıralıyor:
🚗 Trafikte geçirilen uzun süre
- Yoğun trafikte geçirilen zaman stres hormonlarını artırarak kalp krizine zemin hazırlayabiliyor.
- Otoyol gürültüsü de kalp hastalıklarını tetikleyebiliyor.
- Trafikteyken rahatlatıcı müzikler dinlemek ya da sohbet etmek stresi azaltabilir.
🕒 Vardiyalı çalışma
- Gece ve düzensiz çalışma saatleri, vücudun sirkadiyen ritmini bozarak kalp sağlığını olumsuz etkiliyor.
- Egzersiz, dengeli beslenme ve düzenli doktor kontrolleri riski azaltmada önemli.
🧍♀️ Yalnızlık
- Sosyal bağlantıların azalması, stres ve hareketsizlik gibi faktörler nedeniyle kalp hastalığı riski artıyor.
- Yakın çevreyle vakit geçirmek, evcil hayvan sahiplenmek çözüm olabilir.
🦷 Diş eti hastalıkları
- Diş eti iltihabı, kalp damarlarında da iltihaplanmaya yol açabiliyor.
- Düzenli diş hekimi kontrolleri ihmal edilmemeli.
🌙 Erken menopoz
- 46 yaşından önce menopoza giren kadınlarda kalp krizi riski iki kat artabiliyor.
- Östrojen seviyesindeki düşüş bu riski tetikliyor.
😴 Horlama ve uyku apnesi
- Uyurken horlama ve nefes kesilmeleri, uyku apnesi belirtisi olabilir.
- Bu durum yüksek tansiyon, kalp ritim bozuklukları ve kalp yetmezliği ile ilişkili.
🦠 Hepatit C enfeksiyonu
- Vücut dokularında iltihaplanmaya yol açarak kalp hücrelerini etkileyebilir.
- Kalp semptomları varsa doktor takibi şart.
🛌 6 saatten az uyku
- Az uyumak, tansiyon, kolesterol, obezite ve diyabet riskini artırarak kalbi zorlar.
- 7–9 saat kaliteli uyku öneriliyor.
- Fazla uyku (9 saat üzeri) da felç ve diyabet riskini artırabilir.
📏 Göbek çevresindeki yağlanma
- Göbek yağı, hormon dengesini bozarak kan basıncını yükseltebilir.
- Kadınlarda bel çevresi 85 cm, erkeklerde 100 cm’nin üzerindeyse doktora başvurulmalı.
📺 Fazla televizyon izlemek
- Her ekstra TV saati, kalp hastalığı riskini %20 artırabiliyor.
- Uzun süre oturmak tansiyon ve damar sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor.
🏋️♂️ Aşırı egzersiz
- Egzersiz yararlıdır ancak alışkın olmayanlar için fazla efor kalp krizi riskini artırabilir.
- Egzersize yavaş başlanmalı, dayanıklılık zamanla artırılmalı.
- Kalp hastalığı riski olanlar mutlaka doktor kontrolünde egzersiz yapmalı.
💔 Mutsuz evlilikler
- Michigan Eyalet Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmaya göre, memnuniyetsiz evlilikler kalp hastalığı riskini artırıyor.
- Stres hormonlarının yükselmesi, sağlıksız beslenme ve kötü alışkanlıklara yönelme riski artıyor.
İşte Michigan State University tarafından yürütülen ve “Bad marriage, broken heart? Age and gender differences in the link between marital quality and cardiovascular risks among older adults” (“Kötü evlilik, kırık kalp mi? İleri yaştaki yetişkinlerde evlilik kalitesi ile kardiyovasküler riskler arasındaki ilişkiye yaş ve cinsiyet farklılıklarının etkisi”) başlıklı çalışma:
📚 Çalışma Özeti:
- Yayın: Journal of Health and Social Behavior, Aralık 2014; araştırmacılar Hui Liu ve Linda Waite (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov).
- Katılımcılar: 57–85 yaş arası; 1.200’e yakın evli birey (459 kadın, 739 erkek) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov).
- Yöntem: NSHAP verileri kullanılarak, evlilik kalitesi ve kardiyovasküler riskler (hipertansiyon, hızlı kalp atışı, CRP seviyeleri, kalp-damar olayları) arasında bağlantı incelendi (pmc.ncbi.nlm.nih.gov).
- Bulgular:
- Evlilikteki olumsuzluklar (eleştiri, talepler) yaşla birlikte kalp damar riskini artırıyor; bu etki özellikle yaşlı kadınlarda çok daha belirgin .
- “Kötü evlilik” kalp sağlığına zarar verirken, “iyi evliliğin” koruyucu etkisi özellikle kadınlarda yüksek yaşlarda belirgin oluyor.
- Çalışma yaş ve cinsiyet farklılıklarına dikkat çekerek evlilik kalitesinin kalp sağlığı üzerindeki etkisini net bir şekilde ortaya koyuyor.
🏁 Sonuç: Evlilik kalitesi, sadece evli olmanın ötesinde önemli bir faktör; mutsuz bir evlilik, özellikle yaşlı kadınlarda kalp hastalıkları riskini anlamlı şekilde yükseltiyor.
Diğer kaynaklar:
- American Heart Association. (2023). Life’s Essential 8 and heart health. https://www.heart.org
- Mayo Clinic. (2024). Heart disease prevention: 12 surprising risk factors. https://www.mayoclinic.org
- Cleveland Clinic. (2023). How everyday habits affect your heart. https://my.clevelandclinic.org
- National Institutes of Health. (2022). Shift work and cardiovascular risk. https://www.nih.gov
- NHS UK. (2024). Sleep, relationships and heart health. https://www.nhs.uk
