Uykusuzluk, sadece günlük yaşamı değil, aynı zamanda uzun vadede beyin sağlığını da ciddi şekilde tehdit edebiliyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, “Uzun süreli uykusuzluk, beyindeki hücre onarımını ve yenilenmesini engelleyerek, bilişsel gerilemeye ve nörodejeneratif hastalıklara yatkınlığı artırabilir.” diyor. Ayrıca Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıklarda da uyku bozukluklarının sıkça görüldüğünü belirtiyor.
🧠 Uykusuzluk ve beyin ilişkisi: Nörolojik hastalıklar
Uykusuzluk, beynin yenilenme sürecini engeller ve bilişsel gerilemeye, öğrenme zorluğuna ve hafıza sorunlarına yol açabilir. Özellikle Alzheimer ve Parkinson hastalıklarının öncüsü olabilecek uyku bozukluklarına dikkat çekiliyor. Ayrıca huzursuz bacak sendromu gibi sinir sistemiyle ilgili rahatsızlıklar da uykuya dalmayı güçleştiriyor.
📱 Gençlerde ekran maruziyeti ve uyku bozukluğu
Gençler arasında, bilgisayar ve telefon başında geçirilen sürenin artması uykusuzluğu tetikleyen başlıca nedenlerden biri. Ekran ışığı, biyolojik saati olumsuz etkileyerek uykuya dalmayı zorlaştırabiliyor.
☕️ Uyarıcı içecekler ve uyku kalitesi
Aşırı kahve ve çay tüketimi ile enerji içecekleri, uykusuzluğun en sık görülen nedenlerinden biri. Özellikle akşam saatlerinde alınan uyarıcılar, uykuya geçişi zorlaştırıyor ve sık sık uyanmaya neden olabiliyor.
🦵 Huzursuz bacak sendromu ve diğer hastalıklar
Gece bacaklarda huzursuzluk ve hareket ettirme isteğiyle kendini gösteren huzursuz bacak sendromu, uykuya dalmayı ciddi şekilde güçleştiriyor. Uykuda solunum bozuklukları da geceleri ani uyanmalara neden olabiliyor.
🍽️ Sağlıklı uyku için beslenme ve hijyen önerileri
- Her gün aynı saatte yatağa gitmek
- Akşamları uyarıcı ve sindirimi zor gıdalardan kaçınmak
- Yatakta cep telefonu, tablet ve bilgisayar kullanmamak
- Işıksız ve sessiz ortamda uyumak
- Gece uykusuzluk varsa gündüz uyumamaya çalışmak
- Akşam geç saatlerde çay, kahve ve ağır gıdalardan uzak durmak
- Hafif açlıkla yatmak, gerekirse bir bardak ılık süt içmek
👩⚕️ Kişiye özel tedavi ve profesyonel destek
Uykusuzluk; psikiyatrik, nörolojik ve tıbbi birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Her insana aynı tedavinin iyi gelmeyeceğini vurgulayan Prof. Dr. Barış Metin, tedavinin kişiye özel planlanması gerektiğini belirtiyor. Özellikle depresyon, huzursuz bacak sendromu ve solunum bozuklukları gibi hastalıklar için profesyonel değerlendirme önem taşıyor.
Kaynaklar:
- Jones R. Books: Why We Sleep: The New Science of Sleep and Dreams: Wake Up to Sleep. Br J Gen Pract. 2018 Apr;68(669):193. doi: 10.3399/bjgp18X695609. PMCID: PMC5863668. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5863668/
- Irwin, M. R. (2015). Why sleep is important for health: A psychoneuroimmunology perspective. Annual Review of Psychology, 66, 143-172. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115205
- World Health Organization. (2021). Sleep disorders. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/sleep-disorders
