Kadın sağlığını doğrudan etkileyen jinekolojik sorunlar, çoğu zaman ihmal edilerek daha ciddi hastalıkların habercisi olabiliyor. Sıkça yaşanan adet düzensizliği veya altta yatan polikistik over sendromu gibi durumlar, mutlaka uzman kontrolü gerektirir. Uzmanlar, özellikle HPV aşısı gibi koruyucu yöntemler ve düzenli muayenenin önemini vurguluyor.
Jinekolojik sorunlar: En sık sorulan 9 soru ve uzman yanıtları
Acıbadem Altunizade Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Harika Bodur Öztürk, kadınların jinekolojik sağlıklarıyla ilgili farkındalıklarını artırmanın önemine dikkat çekiyor. Öztürk, “Bu sorun arkadaşımda da var, demek ki normal” gibi yaklaşımların, önemli bir hastalığın tanısını geciktirebildiğini, vücudun verdiği sinyalleri ciddiye almanın ise erken teşhisin en etkili yolu olduğunu belirtiyor.
📌 Öne çıkanlar
- 🔺 Yaygın Sorunlar: Adet düzensizliği, idrar kaçırma, anormal vajinal akıntı ve ağrılı cinsel ilişki, kadınların en sık yaşadığı jinekolojik sorunlar arasındadır.
- 🔺 Adet Döngüsü Takibi: İlk 2 yıl dışındaki adet düzensizlikleri, Polikistik Over Sendromu (PKOS) veya tiroit bozuklukları gibi altta yatan bir duruma işaret edebilir ve mutlaka araştırılmalıdır.
- 🔺 HPV ve Rahim Ağzı Kanseri: Cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyon olan HPV, rahim ağzı kanserinin en önemli nedenidir. Düzenli smear testi ve HPV aşısı, bu kansere karşı en güçlü koruyuculardır.
- 🔺 Doğum Kontrol Hapları: Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, doğum kontrol hapları kısırlığa neden olmaz. Hap bırakıldıktan sonra doğurganlık genellikle ilk 1-3 ay içinde geri döner.
- 🔺 Yıllık Muayene Şart: Hiçbir şikayet olmasa bile, yıllık jinekolojik muayene ve düzenli tarama testleri (smear, HPV testi), hastalıkların erken teşhisi için hayati önem taşır.
🔎 En çok merak edilenler: Jinekolojik sorunlar
- 🔹 Adet düzensizliği ne zaman ciddiye alınmalı?
Adet görmeye başladıktan sonraki ilk 2 yıl dışında, 21 günden kısa veya 35 günden uzun süren döngüler, ara kanamalar veya günlük yaşamı etkileyecek kadar yoğun kanamalar bir uzmana danışmayı gerektirir. - 🔹 Vajinal akıntım normal mi?
Şeffaf, beyaz ve kokusuz akıntılar genellikle normaldir. Ancak sarı, yeşil, gri renkte, süt kesiği gibi, kötü kokulu veya kaşıntı ve yanmaya neden olan bir akıntı, mantar veya bakteriyel bir enfeksiyonun habercisi olabilir ve tedavi edilmelidir. - 🔹 Polikistik Over Sendromu (PKOS) nedir?
Adet düzensizliği, tüylenmede artış, akne ve kilo vermede zorluk gibi belirtilerle kendini gösteren, üreme çağındaki kadınlarda sık görülen bir hormonal bozukluktur. - 🔹 HPV aşısını kimler yaptırmalı?
Dünya Sağlık Örgütü, aşının cinsel aktif olmadan önce, 9-14 yaş arasındaki kız ve erkek çocuklarına yapılmasını önermektedir. Ancak daha ileri yaşlarda da (genellikle 45’e kadar) fayda sağlayabilir. - 🔹 Miyomlar tehlikeli midir?
Miyomlar, rahmin kas tabakasından gelişen ve %99’dan fazlası iyi huylu olan tümörlerdir. Sadece aşırı kanama, ağrı veya kısırlık gibi şikayetlere yol açtığında veya hızla büyüdüğünde tedavi gerektirir.
👩⚕️ Kadınların en çok sorduğu 9 jinekolojik soru
Dr. Harika Bodur Öztürk, kadınların jinekolojik sorunlara yönelik en çok yönelttiği 9 soruyu ve yanıtlarını anlattı:
- Kadınlarda idrar kaçırma neden olur?
Gebelik, zorlu doğumlar ve menopoz gibi nedenlerle pelvik taban kaslarının zayıflaması sonucu oluşur. Egzersiz, lazer veya cerrahi ile tedavi edilebilir. - Adet düzensizliği normal olabilir mi?
İlk 2 yıl dışında normal değildir. Altta yatan PKOS, tiroit bozuklukları veya perimenopoz gibi durumlar araştırılmalıdır. - Doğum kontrol hapı kullanırsam ilerde çocuğum olmaz mı?
Hayır, kısırlığa yol açmaz. Hap bırakıldıktan kısa süre sonra doğurganlık geri döner. - Yumurta rezervim nasıl artabilir?
Yumurta rezervi artırılamaz, ancak korunabilir. 35 yaş civarında gebelik planlamayan kadınlar, yumurta dondurma seçeneğini değerlendirebilir. - Menopozla birlikte neler yaşayacağım?
Sıcak basmaları, uykusuzluk, anksiyete ve vajinal kuruluk gibi belirtiler görülebilir. Hormon replasman tedavileri, bu şikayetleri ve kemik erimesi riskini azaltabilir. - Vajinal akıntı ne zaman hastalık belirtisidir?
Rengi (sarı, yeşil), kokusu veya kıvamı (süt kesiği gibi) değiştiğinde ve kaşıntı/yanma eşlik ettiğinde enfeksiyon belirtisidir ve tedavi gerektirir. - Ağrılı cinsel ilişki bir kader mi?
Hayır. Enfeksiyon, vajinal kuruluk, endometriozis veya vajinismus gibi altta yatan nedenin tedavisiyle tamamen ortadan kaldırılabilir bir sorundur. - HPV nasıl bulaşır?
En yaygın cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. Korunmada en etkili yöntem HPV aşısıdır. - Miyomlar kötü huylu mudur? Ameliyat gerekir mi?
Çoğunlukla iyi huylu tümörlerdir. Sadece aşırı kanama, ağrı, kısırlık gibi şikayetlere yol açtığında veya hızla büyüdüğünde cerrahi tedavi gerekir.
“Vücut bir sinyal veriyorsa, onu yok saymak yerine anlamaya çalışmalıyız. Sorunları doktorla paylaşmaktan ise kesinlikle utanmamalıyız. Unutmayın, erken teşhis için ilk adım farkındalık ve düzenli muayene olmaktır.” – Dr. Harika Bodur Öztürk
📋 Yıllık jinekolojik muayene: Hangi yaşta başlamalı ve hangi testleri kapsamalı?
Her kadının, hiçbir şikayeti olmasa bile, sağlığını korumak ve olası hastalıkları erken teşhis etmek için düzenli jinekolojik kontroller yaptırması hayati önem taşır. İşte bilmeniz gerekenler:
- Ne Zaman Başlamalı?: İlk jinekolojik muayene için genellikle ilk cinsel deneyimden sonra veya en geç 21 yaşında başvurulması önerilir.
- Neler Yapılır?: Rutin bir muayene; genel bir görüşme, dış genital bölgenin incelenmesi, spekulum muayenesi (rahim ağzını görmek için) ve ultrasonografiyi içerir.
- Hangi Testler İstenir?:
- Pap Smear Testi: Rahim ağzı kanserini ve kanser öncüsü lezyonları taramak için rahim ağzından sürüntü alınmasıdır. 21 yaşından itibaren 3 yılda bir yapılması önerilir.
- HPV Testi: Rahim ağzı kanserinin en önemli nedeni olan HPV virüsünü saptamak için yapılır. 30 yaşından sonra, genellikle Smear testi ile birlikte 5 yılda bir yapılması önerilir.
🩸 Adet döngüsü takibi: Vücudunuzun sinyallerini anlama rehberi
Adet döngüsü, kadın sağlığının en önemli göstergelerinden biridir. Döngünüzü bir takvim veya mobil uygulama ile takip etmek, potansiyel sorunları erken fark etmenizi sağlar. Dikkat etmeniz gerekenler:
- Döngü Uzunluğu: Normal bir döngü 21 ila 35 gün arasında sürer. Sürekli olarak bundan daha kısa veya daha uzun sürmesi, araştırılması gereken bir duruma işaret edebilir.
- Kanama Miktarı ve Süresi: Normal kanama 2 ila 7 gün sürer. Bir saat içinde birden fazla pedi dolduracak kadar yoğun kanama veya 7 günden uzun süren kanamalar normal değildir.
- Ara Kanamalar: İki adet dönemi arasında görülen lekelenme veya kanamalar mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
- Aşırı Ağrı: Günlük yaşamı etkileyen, şiddetli ve ağrı kesicilere yanıt vermeyen adet sancıları, endometriozis gibi altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilir.
🤔 Polikistik over sendromu (PKOS) nedir?
PKOS, üreme çağındaki kadınları etkileyen en yaygın hormonal bozukluktur. Sadece adet düzensizliğine neden olmaz, aynı zamanda bir dizi metabolik sorunu da beraberinde getirir.
PKOS’un Diğer Belirtileri:
- Adetlerin gecikmesi veya hiç olmaması
- Tüylenmede artış (yüz, göğüs, karın bölgesi)
- Sivilce (Akne): Özellikle çene hattında yoğunlaşan, inatçı akneler
- Kilo Almada Zorluk: Özellikle karın bölgesinde yağlanma ve kilo vermede güçlük
- Saç dökülmesi
PKOS, uzun vadede insülin direnci, Tip 2 diyabet, yüksek kolesterol ve kalp hastalıkları riskini artırdığı için erken teşhis ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yönetilmesi çok önemlidir.
🌸 Vajinal sağlık ve hijyen: Doğru bilinen yanlışlar
Vajinal sağlık, genel sağlığın önemli bir parçasıdır. Ancak bu konuda toplumda yaygın olan bazı yanlış uygulamalar, vajinal floranın doğal dengesini bozarak enfeksiyonlara zemin hazırlayabilir.
- ❌ Yanlış: Vajinal Duş: Vajinanın içini basınçlı su veya sabunlu ürünlerle yıkamak, faydalı bakterileri (laktobasiller) yok ederek zararlı mikroorganizmaların çoğalmasına neden olur. Vajina, kendi kendini temizleyen bir organdır.
- ✔️ Doğru: Dış genital bölge temizliği için sadece su veya pH dengeli, parfümsüz, nazik bir temizleyici kullanmak yeterlidir.
- ❌ Yanlış: Sentetik ve Dar İç Çamaşırları: Naylon gibi sentetik kumaşlar ve dar çamaşırlar, bölgenin hava almasını engelleyerek nemli bir ortam yaratır. Bu, mantar ve bakteri üremesi için ideal bir zemindir.
- ✔️ Doğru: Pamuklu ve hava alan iç çamaşırları tercih edilmelidir.
🎗️ Rahim ağzı kanseri ve HPV farkındalığı
Rahim ağzı (serviks) kanseri, önlenebilir ve erken teşhis edildiğinde tamamen tedavi edilebilir bir kanser türüdür. Bu kanserin %99’undan fazlasının nedeni, cinsel yolla bulaşan Human Papillomavirus (HPV)’dür. Korunma ve erken teşhis için iki temel silahımız vardır:
- HPV Aşısı: Kansere en sık neden olan HPV tiplerine karşı %90’ın üzerinde koruma sağlar. Dünya Sağlık Örgütü, aşının cinsel aktif olmadan önce, 9-14 yaşlarındaki kız ve erkek çocuklarına yapılmasını önermektedir. Ancak daha ileri yaşlarda da (genellikle 45’e kadar) fayda sağlayabilir.
- Tarama Testleri (Smear ve HPV Testi): Düzenli olarak yapılan bu testler, kanser oluşmadan çok önceki evrede, rahim ağzındaki anormal hücre değişikliklerini saptayarak tedavi edilmesini ve kanserin önlenmesini sağlar.
🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Kadınlarda tehlikeli 3 jinekolojik kanser türü
- Kadınlarda en çok görülen 5 jinekolojik hastalık ve çözümleri
- HPV aşısı için müjde: 2025 sonunda ücretsiz olacak
- Rahim Ağzı Kanseri (Serviks) hakkında bilimsel gerçekler
- Smear testi nedir?
🔗 Kaynaklar:
- Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Harika Bodur Öztürk
- Cervical cancer
- Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) | ACOG
- Vagina: What’s typical, what’s not – Mayo Clinic
- Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği (tjod.org)
