Basit bir sorun gibi görülen uzun süren ses kısıklığına dikkat edilmesi gerektiğini belirten uzmanlar, bu durumun ciddi hastalıkların işareti olabileceği konusunda uyarıyor. Prof. Dr. Ahmet Konrot, dil ve konuşma bozuklukları yaşayan kişilerin zaman kaybetmeden uzmana başvurması gerektiğini vurguluyor. Özellikle ses teli nodülleri veya travmaya bağlı gelişen iletişim bozuklukları, erken müdahale ile kontrol altına alınabilir. Ses sağlığı konusundaki ihmalkarlık, gırtlak kanseri gibi hayati risk taşıyan hastalıkların geç teşhis edilmesine neden olabilir.
📌 Öne çıkanlar: Uzun süren ses kısıklığına dikkat
- Dil ve konuşma bozuklukları, yaşamın her döneminde travma veya nörolojik nedenlerle ortaya çıkabilir.
- Beyin travmalarına bağlı gelişen konuşma bozuklukları, filmlerdeki gibi aniden düzelmez; uzun süreli tedavi gerektirir.
- Ses tellerinin yanlış kullanımı (bağırma vb.) fonksiyonel bozukluklara, nodül ve polip oluşumuna yol açabilir.
- 10 günden uzun süren ses kısıklığı, gırtlak kanseri gibi ciddi hastalıkların erken belirtisi olabilir.
- Grip veya soğuk algınlığına bağlanarak ihmal edilen ses sorunları, kalıcı hasarlara dönüşebilir.
- Ses terapisi ve erken teşhis, hem sesin geri kazanılmasında hem de altta yatan hastalıkların tedavisinde kritiktir.
- Afazi (dil yitimi) gibi durumlar, travmanın beynin hangi bölgesini etkilediğine bağlı olarak farklılık gösterir.
🗣️ Travmalar ve konuşma yetisi: Yeşilçam efsaneleri gerçek değil
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Dil ve Konuşma Terapisti Prof. Dr. Ahmet Konrot, dil ve konuşma bozukluklarının iletişim, ses ve yutma sorunlarını kapsadığını belirterek, bu durumun “beşikten mezara kadar” her yaşta görülebileceğini ifade etti.
Özellikle beyin travmalarının (trafik kazası, darbe vb.) konuşma merkezini etkileyebileceğini söyleyen Prof. Dr. Konrot, halk arasındaki yanlış bir inanışa dikkat çekti:
“Bir zamanlar Yeşilçam filmlerinde sıkça rastlanan bir senaryoda, kişi darbe alır ve görme yetisini kaybeder. Daha sonra benzer bir travma sonucu, birdenbire yeniden görmeye başlar. Ancak bu tür mucizevi iyileşmeler, konuşma ve dil fonksiyonları açısından gerçeği yansıtmaz.”
Konrot, beyin travmasına bağlı konuşma kaybının aniden düzelmesinin bilimsel olarak mümkün olmadığını, iyileşmenin ancak zamanla ve tedavi süreçleriyle belli olacağını vurguladı.
⚠️ Ses kısıklığı ne zaman tehlikeli?
Ses kısıklığının sadece “çok bağırmakla” ilgili olmadığını belirten Prof. Dr. Konrot, bu belirtinin ciddiye alınması gerektiğini söyledi. Maçta bağırmak gibi yanlış kullanımlar ses tellerinde geçici travma yaratabilir, ancak sebepsiz ve uzun süren kısıklıklar alarm verici olabilir.
Genel tıbbi yaklaşıma göre, bir hafta ila on günü aşan ses kısıklığı durumunda mutlaka bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına başvurulması önerilir. Çünkü bu durum, gırtlak kanseri gibi hayati risk taşıyan hastalıkların ilk belirtisi olabilir.
🧠 Afazi (Dil Yitimi) nedir? Beyin ve dil ilişkisi
Prof. Dr. Konrot’un bahsettiği “travmaya bağlı dil bozuklukları”, tıbbi literatürde genellikle Afazi (Aphasia) başlığı altında incelenir. Afazi, genellikle inme (felç) veya kafa travması sonucu beynin dil merkezlerinin (Sol yarımküre; Broca ve Wernicke alanları) hasar görmesiyle ortaya çıkar.
Kişinin zekasında bir gerileme olmamasına rağmen, kelimeleri bulma, cümle kurma veya söylenenleri anlama yeteneği bozulabilir. Afazi türleri hasarın yerine göre değişir:
- Broca Afazisi: Kişi ne söylemek istediğini bilir ancak kelimeleri üretmekte ve birleştirmekte zorlanır (Tutuk konuşma).
- Wernicke Afazisi: Kişi akıcı konuşur ancak cümleleri anlamsızdır ve başkalarının dediklerini anlamakta güçlük çeker.
- Global Afazi: Hem anlama hem de konuşma yetisinin ciddi oranda kaybolduğu en ağır tablodur.
🎤 Ses teli nodülleri ve polipleri
Sesin yanlış kullanımı (bağırma, fısıldayarak konuşma, boğaz temizleme) ses tellerinde fiziksel hasara yol açabilir. Bu hasarlar zamanla nodül veya polip oluşumuna neden olabilir.
- Ses Teli Nodülü: Ses tellerinin birbirine çarpması sonucu oluşan nasır benzeri sertleşmelerdir. Genellikle sesini profesyonel kullananlarda (öğretmenler, şarkıcılar) görülür ve ses terapisi ile tedavi edilebilir.
- Ses Teli Polibi: Genellikle tek bir travmatik olay (bir kez çok şiddetli bağırmak) veya sigara kullanımı sonucu oluşan, içi sıvı dolu keseciklerdir. Çoğunlukla cerrahi müdahale gerektirir.
🍽️ Yutma bozuklukları (Disfaji): Görünmeyen tehlike
Dil ve konuşma terapistlerinin bir diğer uzmanlık alanı da yutma bozukluklarıdır (Disfaji). Prof. Dr. Konrot’un belirttiği “iletişim, dil, konuşma, ses ve yutma” bütünlüğünün önemli bir parçasıdır.
Yutma güçlüğü, nörolojik hastalıklar (Parkinson, MS, ALS) veya inme sonrası gelişebilir. Yiyeceklerin veya sıvıların nefes borusuna kaçması (aspirasyon), zatürreye ve hatta ölüme yol açabilir. Bu nedenle ses kısıklığı veya konuşma bozukluğu yaşayan hastalarda yutma fonksiyonlarının da değerlendirilmesi hayati önem taşır.
🗣️ Ses terapisi süreci nasıl işler?
Ses veya konuşma bozukluğu tanısı konulan hastalarda, KBB hekimi ve Dil ve Konuşma Terapisti iş birliği içinde çalışır. Ses terapisi, hastanın sesini doğru kullanmayı yeniden öğrendiği bir rehabilitasyon sürecidir.
- Değerlendirme: Sesin perdesi, şiddeti, kalitesi ve nefes koordinasyonu analiz edilir.
- Hijyen Eğitimi: Hastaya “ses hijyeni” (bol su içme, kafeinden uzak durma, bağırmama) öğretilir.
- Egzersizler: Diyafram nefesi, ses telleri gevşetme ve rezonans egzersizleri ile sesin kalitesi artırılır.
- Transfer: Öğrenilen tekniklerin günlük konuşmaya aktarılması sağlanır.
🔎 En çok merak edilenler
Ses kısıklığı kaç gün sürerse doktora gidilmeli?
Soğuk algınlığı gibi belirgin bir neden yoksa veya kısıklık 10 günü geçerse mutlaka bir KBB uzmanına başvurulmalıdır.
Ses telleri neden nodül olur?
Sürekli bağırmak, yüksek sesle konuşmak veya sesi zorlamak, ses tellerinin birbirine çarpmasına ve nasırlaşmasına (nodül) neden olur.
Konuşma terapisi işe yarar mı?
Evet. Özellikle nodül gibi fonksiyonel ses bozukluklarında ve inme sonrası dil kayıplarında (afazi), düzenli terapi ile belirgin iyileşmeler sağlanabilir.
Fısıldamak sesi dinlendirir mi?
Hayır, aksine fısıldamak ses tellerine normal konuşmadan daha fazla yük bindirir ve zararlıdır. Sesi dinlendirmek için hiç konuşmamak (ses istirahati) gerekir.
🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Geçmeyen ses kısıklığı: Gırtlak kanseri belirtileri
Uzun süren ses kısıklığının gırtlak kanseri ile ilişkili olabileceği belirtiliyor. - 16 Nisan Dünya Ses Günü: Ses kısıklığı
Ses sağlığına dikkat çekilen Dünya Ses Günü’nde ses kısıklığına yönelik farkındalık oluşturuluyor. - Ses estetiği ile hayal ettiğiniz sese kavuşabilirsiniz
Ses estetiği uygulamalarıyla kişilerin istedikleri ses tonuna ulaşmaları mümkün hale geliyor. - Ses cerrahisi nasıl yapılır?
Ses cerrahisinin uygulanma yöntemleri ve tedavi süreçleri açıklanıyor. - Sesinizin sağlığı için uygulanabilecek 11 öneri
Ses sağlığını korumak için uygulanabilecek pratik öneriler paylaşılıyor. - Covid Frankenstein varyantı: Rekombinant hibrit virüs
Covid’in yeni varyantı olan hibrit virüsün özellikleri ve riskleri aktarılıyor. - Yüz ve kollarınız şişiyorsa timoma belirtisi olabilir
Timoma hastalığının yüz ve kolların şişmesiyle ortaya çıkabileceği belirtiliyor. - Mide ağrısına iyi gelen 9 öneri
Mide ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilecek pratik öneriler sunuluyor. - Astım hakkında doğru sanılan 10 yanlış
Astım hastalığıyla ilgili yaygın yanlış inanışlar düzeltiliyor. - Maskeyle nefes almakta zorluk çekmenin 4 sebebi
Maske kullanımında nefes darlığına yol açan nedenler açıklanıyor. - Öksürüğe iyi gelen uygulamalar
Öksürüğü hafifletmeye yardımcı yöntemler paylaşılıyor. - Ağız kokusu: Nedeni ve konuşmaya etkisi
Ağız kokusunun nedenleri ve iletişim üzerindeki etkisi anlatılıyor. - Gece uykudan uyandıran öksürük nöbetlerine dikkat
Gece öksürük nöbetlerinin sağlık açısından önemi vurgulanıyor. - Doğru klima kullanımı
Klima kullanımında dikkat edilmesi gereken sağlık faktörleri açıklanıyor. - Çocuklarda reflü sıklığı artıyor mu?
Çocuklarda reflü görülme sıklığı ve nedenleri tartışılıyor. - Pasif içicilik ve akciğer kanseri
Pasif içiciliğin akciğer kanseri riskini artırabileceği açıklanıyor. - Konuşamayanlar anlaşılmak istiyor: Afazi nedir?
Afazi hastalığının nedenleri, belirtileri ve iletişim üzerindeki etkileri açıklanıyor. - Beyin Hastanesi Türkiye
Türkiye’de beyin sağlığına yönelik hizmet veren özel hastane ve çalışmalar tanıtılıyor.
🔗 Kaynaklar:
- Prof. Dr. Ahmet Konrot – Üsküdar Üniversitesi Basın Bülteni (Doi: 10.32739/uha.id.64166)
- Hoarseness (Dysphonia) – American Academy of Otolaryngology–Head and Neck Surgery
- Aphasia Definitions – National Aphasia Association
- Vocal Cord Nodules and Polyps – ASHA (American Speech-Language-Hearing Association)
