Soframızdan eksik edemediğimiz ama belki de hakkında en az bilgiye sahip olduğumuz besin maddelerinden biri olan tuz hakkındaki bu bilgilerin çoğu, bilimsellikten uzak ve göz korkutan rivayetlere dayanıyor.
Yeterli miktarda alındığı takdirde sağlıklı bir yaşamın anahtarlarından biri olan tuz hakkında doğru bildiğimiz yanlışlar:
1. Yanlış: Tuz, vücuttaki dengeleri bozar.
Doğru: Tuz, hücrelerde asit birikimini azaltarak vücudun toplam alkali-asit dengesini düzenler. Başka bir deyişle, vücuttaki pH seviyesinin dengelenmesini sağlar. Kanda asit oranının artması, bağışıklık sisteminin bozulmasından tutun da böbrek rahatsızlıkları ve Alzheimer dahil birçok hastalığı da beraberinde getirir. Kanın pH seviyesini dengeleyen ideal besin kaynağı tuzdur.
2. Yanlış: İyotlu tuz çocuk ve yetişkin sağlığı açısından fazla önem teşkil etmez.
Doğru: Hormon üretiminin yanı sıra büyüme ve gelişme bakımından son derece önemli bir element olan iyot, vücut tarafından üretilemediği için mutlaka gıdalardan alınmalıdır. İyot eksikliği gebelerde düşüklere ve erken doğuma, bebeklerde ise zeka geriliğine, sağırlığa, cüceliğe ve daha birçok hastalığa neden olur.
İyot yetersizliği dünyada önlenebilir zeka geriliği ve beyin hasarında tek temel neden olarak kabul ediliyor. Araştırmalara göre her yıl doğan 40 milyon çocuk, annelerinin diyetinde yeterince iyot bulunmaması yüzünden zihinsel gerilik riski taşıyor.
Türkiye’nin bazı bölgelerinde gözlemlenen zeka geriliğinin de sebeplerinden birinin, iyot eksikliği olduğu biliniyor. Bu eksikliği gidermek için yemeklerde iyot kaynağı olarak iyotlu sofra tuzunun kullanılması tavsiye ediliyor.
3. Yanlış: Harici tuz tüketmek gerekli değildir. İhtiyacımız olan tuzu başka besinlerden de alabiliriz.
Doğru: Tıp otoriteleri, vücudun her ihtiyacının gerçek kaynağından karşılanması gerektiğini söylüyor. Nasıl ki et ve süt ürünlerinden alınan kalsiyum ve proteinin yerini başka bir şey tutmuyorsa ya da kahve ve çay suyun yerine geçmiyorsa, aynı şekilde tuzun kendisinden alınacak olan mineraller de başka bir besinden alınamıyor.
4. Yanlış: Tuz, az tüketilmesi gereken bir besin maddesidir.
Doğru: Türkiye’nin de aralarında olduğu 18 ülkede yapılan ve bulguları saygın tıp dergisi New England Journal Of Medicine’de yayınlanan PURE araştırmasının sonuçlarına göre, tuzun az tüketilmesi bazı sağlık risklerine yol açıyor. Günde 3 gramdan az tüketim, kalp ve damar hastalıklarından doğan ölüm riskini artırıyor.
5. Yanlış: Kaliteli bir uyku düzeni için tuzu diyetinizden çıkarın.
Doğru: Tuz, vücudun hidrat seviyesini korur. Dolayısıyla uyku kalitesini artıran etkilere sahiptir. Tuz, stresle savaşmayı sağlayan serotonin ve melatonin hormonlarının salınımını da artırdığı için gün içinde kendimizi daha huzurlu hissetmeyi, geceleri ise çok daha derin ve kaliteli bir uyku uyumayı sağlar.
6. Yanlış: Günlük olarak 5 gramdan fazla tuz tüketilmesi sağlık açısından sakıncalıdır.
Doğru: Herkesin metabolizma hızı farklıdır. Buna bağlı olarak bireylerin terleme ve dolayısıyla tuz kaybetme oranı da farklıdır. Örneğin, spor salonunda çalışan biriyle masa başında iş yapan birinin terleyerek vücutlarından attıkları tuzun miktarı eşit değildir. Dolayısıyla her bireyin günlük olarak ihtiyaç duyduğu miktar, yaşam koşullarıyla doğru orantılı olarak değişkenlik gösterir.
