Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’ndan (AGİT) anayasa referandumu ile ilgili son dakika açıklaması geldi. AGİT seçim gözlemcileri ilk raporu açıkladı.
“Evet ile Hayır eşit olmayan şartlarda yarıştı”
Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Birimi (AGİT/ DKİHB) tarafından oluşturulan Sınırlı Referandum Gözlem Heyeti’nin (SSGH) düzenlediği basın toplantısında konuşan Heyet Başkanı Tana de Zulueta, referandumda “evet” ve “hayır” taraflarının “eşit olmayan koşullarda” yarıştığını söyledi. Açıklamada “Oy sayım prosedüründe son değişiklikler önemli bir güvenceyi ortadan kaldırdı. YSK’nın mühürsüz pusulalar hakkındaki kararı kanunla çelişkili” ifadesi kullanıldı.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşikilatı (AGİT) referandum ile tespitlerini açıkladı. İlk bulgular şöyle:
- Anayasa referandumu eşit olmayan bir ortamda gerçekleşti.
- Oy sayım prosedüründe son değişiklikler önemli bir güvenceyi ortadan kaldırdı.
- Ziyaret ettiğimiz sınırlı sayıdaki sandık referandum gününde düzenli ve verimliydi.
- Referandum genel olarak standartları tutturamadı, hukuki altyapı gerçekten demokratik bir süreç için yetersizdi.
- Anayasa referandumunda idari kaynaklar “evet” kampanyası lehine uygunsuz olarak kullanıldı.
- Medyada tarafların eşit şekilde yer almasına izin verilmedi; YSK’nın tarafsız içeriği engelleme yetisi ortadan kaldırıldı.
YSK’nın mühür kararı
- Anayasa referandumu uluslararası standartlara uyumun gerisinde kaldı.
- YSK’nın mühürsüz pusulalar hakkındaki kararının önemli bir güvenceyi ortadan kaldırdığını ve kanunla çelişkili olduğunu söyleyebiliriz.
26 ülkeden gözlemci bulunuyor
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinden 23 parlamenter ve görevli, AGİT/DKİHB’den 40 uzun dönemli gözlemci ve 63 uzman görevli olmak üzere 26 ülkeden gözlemcinin tespitlerinin bulunduğu esas rapor daha sonra açıklanacak.
ABD ve AB bu raporu bekliyordu
ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’deki anayasa değişikliği referandumunun neticesini takip ettiklerini, sonuçların doğrulanması ve AGİT’in ilk bulgularına ilişkin raporunu tamamlamasına kadar yorum yapmayacaklarını açıklamıştı. Bakanlığın bir sözcüsünün Amerika’nın Sesi’ne e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, “Türkiye’deki referandum oylamasının neticesini takip ediyoruz. Sonuçlar doğrulanana ve AGİT’in ilk bulgularına ilişkin raporu yayınlanana kadar yorum yapmaktan kaçınacağız” ifadesini kullanmıştı.
AB Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker de AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve AB Komisyonu’nun Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn imzasını taşıyan ortak açıklamada, referandum sonuçlarının not edildiği belirtilerek, “AGİT Uluslararası Gözlem Misyonu’nun, kural dışılık iddialarına ilişkin olanlarla da ilgili olan, değerlendirmesini bekliyoruz” denilmişti.
İşte o raporların tamamı:
- 16 Nisan 2017 referandumu ilk bulgular ve sonuçlar raporu (PDF)
- Sınırlı Referandum Gözlem Heyeti ara rapor (PDF)
