Hukukçular, ‘mühürsüz pusula ve zarf’ skandalını değerlendirdi: YSK, anayasal sisteme karşı sessiz darbe gerçekleştirdi.
YSK’nın 16 Nisan’da sandıklar kapandıktan hemen sonra mühürsüz pusula ve zarflar ile “tercih mührü” yerine “evet” mührünün kabul edileceğini açıklaması referandum sonucunun seyrini değiştirdi. 2 buçuk milyon oyun mühürsüz olduğunu iddia eden CHP, daha sonra da referandumun gayrimeşru olduğunu belirtti. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Oy ve Ötesi seçimin hukuka aykırı olduğuna dair raporlar yayınladı. CHP ve HDP başta olmak üzere muhalefet partileri YSK’ya referandumun iptali için itiraz başvurusunda bulundu. Binlerce kişi YSK’ya itiraz başvurusunda bulunmak için YSK seçim bürolarında kuyruklar oluşturdu. YSK, muhalefetin tüm itiraz başvurularını 1’e 10 oy ile reddetti. Şimdi de Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru gündeme geldi.
Peki bu konuda hukukçular ne diyor?
Metin Feyzioğlu: Anayasa maddesinin içi boşaltıldı
Metin Feyzioğlu: Seçimlerin temel hükümleri ve seçmen kütükleri hakkındaki kanunun emredici 101. maddesi uyarınca, mühürsüz oy pusulaları geçersizdir. Seçimlerin yargı güvencesinde yapılacağı ve bunun sağlanmasından da Yüksek Seçim Kurulu’nun sorumlu olacağına dair anayasa maddesi bizzat YSK tarafından boşaltılmıştır. (Açıklamanın tamamı)
Celal Ülgen: YSK, yasaya aykırı karar veremez
Celal Ülgen: YSK hem tarafsızlığını yitirmesi, hem de açık ve somut bir yasa düzenlemesine aykırı karar almakla, her şeyi berbat etti. Üzerinde ilçe seçim ve sandık kurulu mührü bulunmayan, zarflar geçersiz sayılacaktır. Yüksek Seçim Kurulu, yorum yaparak ya da geçmişten örnek vererek açık bir yasa düzenlemesine aykırı karar veremez.
Ümit Kocasakal: Bu oylama değil bir dayatmadır
Ümit Kocasakal: Bu bir halk oylaması değil, dayatmadır. Yüksek Seçim Kurulu, hükümetin ajansı gibi davrandı. En vahimi, mühürsüz oyların geçerli sayılmasıdır. Sonradan mühürlenmiş zarfların dışarıdan geldiği kanıtlanamaz. Yüksek Seçim Kurulu suç işliyor. Anayasal sisteme, sessiz bir darbe gerçekleştirilmiştir.
Prof. Necmi Yüzbaşıoğlu: Anayasalar toplum sözleşmesidir
Prof. Necmi Yüzbaşıoğlu: Kanun hükmü çok açık. Kanun da 2010’dan bu yana var. O zaman Yüksek Seçim Kurulu, niye genelge çıkarıyorsun, ‘mühürsüz oylar geçerli değildir’ diye. Anayasalar toplum sözleşmesidir. Toplum sözleşmeleri nitelikli çoğunlukla olur. Yüzde 50-50 kabul edilen bir metin toplum sözleşmesi olmaz.
Turgut Kazan: Artık kolay kolay güven duyulmaz
Turgut Kazan: Yüksek Seçim Kurulu kararı inanılmaz bir karardır. Bu karar yalnız referanduma şaibe düşürmüş olmakla kalmıyor bundan sonraki seçimlere kolay kolay güven duyulamayacağının işaretini veriyor. Ne hakla yasanın açık hükmüne rağmen genelge çıkardınız? Tamamen fiili bir durum yaratılmıştır. Çok tehlikelidir.
Prof. Ersan Şen: Kanunun ne emrettiği çok açık
Prof. Ersan Şen: Oy güvenliği için sandık kurulunun mührünün olmadığı zarf ya da oy pusulası kullanılamaz, kullanılmışsa geçersiz sayılır. Mühür yoksa geçerli sayılmaması gerekir. Kanun emrediyor. Canınızın istediği zarfı oraya atamazsınız.
Ömer Faruk Eminağaoğlu: YSK referanduma gölge düşürdü
Ömer Faruk Eminağaoğlu: Mühürsüz oy pusulası resmi belge niteliğine girmez. Mühürsüz olanlar geçersiz kabul edilir. YSK, 2010 referandumunda arkası mühürlü olmayan oy pusulalarının geçersiz olacağını açıkça ifade etti. O referandumdan bu yana yasalar ve şartlar değişmedi. YSK referanduma gölge düşürdü.
Hakan Canduran: Kanuna aykırı karar veremezsiniz
Hakan Canduran: Seçim başladıktan sonra kural değiştirmek dünyanın hiçbir yerinde olmaz. Ne yazık ki yüksek hakimler sınıfta kaldılar. Hiçbir şekilde mühürsüz zarf ve oy pusulalarının kullanılmayacağı kanunda açıkken, YSK’nın görüş değiştirmesi, kanuna aykırı karar verilmesi kabul edilemez.
Muammer Aydın: Mühürsüz oylar iptal edilmelidir
Muammer Aydın (Yüksek Seçim Kurulu eski Başkanı): Oy kullanılan zarfların üzerinde ilçe seçim kurulu mührü olması lazım. Oy pusulalarında da sandık kurulu mührü olmalıdır. Hiç mühürsüz zarf ve oy pusulaları geçersizdir. Yasada bu çok açık bir şekilde yazılmıştır. Mühürsüz oyların iptal edilmesi yasa gereğidir. (Kaynak: Sözcü)
