Türkiye’nin dört bir yanında aşırı yükselen emlak vergisi vatandaşı isyan ettiriyor. En yüksek artış İstanbul’un Beşiktaş ilçesinde yaşanıyor. Hukukçular vatandaşların 7 Eylül’e kadar dava açması gerektiğine işaret ediyor.
Beşiktaş ve Beylikdüzü’nde faiş emlak vergisi artışı
Emlak Vergisi için 2017’de Beşiktaş Levent’teki Ballı Sokak’ta 2 bin 800 TL olan metrekare birim fiyatı yüzde 622 artırılarak 2018 için 21 bin 800 TL’ye çıkarıldı. Beşiktaş’ta pek çok sokak için de benzer artışlar yapıldı. Beylikdüzü’ndeki Bayraktar Caddesi’nde 2017’de 429 TL olan emlak vergisi metrekare birim fiyatı ise, 2018 için 2 bin TL olarak belirlendi. Artış yüzde 500’ü bulurken, Beylikdüzü’nde de vatandaşı isyan ettiren emlak vergisi artışları birbirini takip etti.
Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar emlak vergisindeki artışın yasadan kaynaklandığını savunarak, topu Takdir Komisyonu’na attı. CHP’li Başkan Beşiktaş’taki konutlarda emlak vergilerindeki ortalama artışın yüzde 50-60 oranında olduğunu savundu.
Uzmanlar yargıya gidin çağrısı yaptı
Tüketici Sorunları Derneği (TÜSODER) Emlak Komisyonu Başkanı Hatice Kolçak, derneğe emlak vergisi konusunda çok sayıda şikayet geldiğini ifade ederek ” Vatandaş öncelikle bağlı olduğu belediye veya muhtarlığa giderek, adresini kontrol etsin ve sokağının yeni emlak vergi değerini öğrensin. Eski emlak vergi değeri ile yeni belirlenen emlak vergi değerini karşılaştırsın. Arada ki fark fahiş oranda artmış ise vatandaş hakkını kullanarak yargı yoluna gidebilir” dedi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nden yapılan açıklamada ise “Taşınmaz sahiplerinin dava haklarını kullanmaları yararlarına olacaktır” denildi. Öte yandan CHP’li belediyelerdeki yüzde 500’e dayanan emlak vergisi artışlarının, belediyelerin kasasında para kalmamasından kaynaklandığı da belirtiliyor.
Sabancı Kuleleri’nin rayiç bedeli 95 bin TL
İstanbul’da arazilerin, evlerin ve dükkânların değeri dört yıl sonra yeniden belirlendi. En yüksek artış yüzde 300 ile Beşiktaş’ta gerçekleşti. Nispetiye Caddesi’nde bir dairenin rayiç bedeli 6 bin liradan 18 bin liraya çıktı. Büyükdere Caddesi 19 bin 700, Sabancı İş Merkezi’nin rayiç bedeli ise 95 bin oldu. Takdir Komisyonu’nun belirlediği yeni değerlere isyan eden gayrimenkul sahipleri itirazlara başladı. 30 gün içinde itiraz etmeyenler 2018’de emlak vergisini yeni rayiç bedel üzerinden ödeyecek.
Hemen itiraz şart
Vatandaşların bir an önce muhtarlıklardan veya belediyelerden kendi caddesi veya sokağı yahut arsa ya da arazisi için belirlenen birim değerini öğrenebileceğini belirten hukukçular, ‘fahiş artış’ görülmesi durumunda 30 gün içerisinde vergi mahkemesine başvurulması gerektiğini söyledi. Mahkeme kararının tüm mahalleyi bağlayacağını vurgulayan hukukçular, vatandaşların yüksek rayiç bedellerine karşı izleyecekleri hukuki yöntemler hakkında şu bilgileri verdi:
2018 yılında tarh olacak bina vergileri için belirlenen rayiç bedeller, mahalle muhtarlıklarında askıya çıktı. Askıdaki bedellere itiraz etmek için öngörülen süre öğrenildiği tarihten itibaren 30 gün olduğundan sürelerin kaçırılmaması büyük önem arz etmekte. Aksi halde takdir komisyonlarınca belirlenen bedeller kesinleştiğinde emlak vergisi de bu bedellere göre tarh olacaktır.
Rayiç bedellere yapılan itiraz vergi mahkemelerinde görülecek olup itirazın kabulü halinde takdir komisyonlarınca tekrar bir değer tespiti yapılacaktır. Bunun için yapılması gerekenler öncelikle sakini olduğunuz mahalle muhtarlığında askıda yer alan değerleri öğrenmektir. Şayet bu değerlerin hakkaniyete aykırı olduğunu düşünüyorsanız Takdir Komisyonu kararının iptaline yönelik hukuki sürecin süresi içerisinde başlatılması yani dava açılması gerekmektedir.
7 Eylül 2017 tarihine kadar dava açılabilecek
Sürecin Temmuz ayına denk gelmesi, 30 günlük sürenin adli tatilde bitmesine sebep olduğundan mükelleflerin dava açma hakkının ne zamana kadar devam ettiği de değişmektedir. Kural olarak vergi mahkemelerinde açılacak davalarda, süre sonu adli tatile geldiği takdirde adli tatilin bitiminden itibaren hak sahiplerine 7 gün daha tanınmıştır.
Buna göre adli tatilin başlangıcı olan 20 Temmuz’dan sonraki bir tarihte dava açma süresi dolduğu takdirde bitimi olan 31 Ağustos’tan itibaren 7 gün içerisinde Takdir Komisyonu kararının iptali için dava açılabilir. Bunun istisnası, itiraz mercii farklı bir ilde olan vergi mahkemelerinin çalışmaya devam etmesi olup başvurulacak ildeki adliye yapılanmasıyla değişiklik göstermektedir.
Emlak vergisi oranlarında yaşanan artışlara ilişkin açıklama:
İstanbul’da bazı ilçelerde emlak vergisi oranlarındaki artışın yüzde 500’lere ulaştığı bildirildi. Konuya ilişkin TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nden yapılan açıklamada “Taşınmaz sahiplerinin dava haklarını kullanmaları yararlarına olacaktır” denildi.
TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İstanbul’da emlak vergisi oranlarında yüzde 500’lere varan artışların yaşandığı, bu konuyla ilgili birçok şikayet alındığını bildirdi. Yapılan açıklamada 2017 yılına ait emlak vergisi değerlerinin, yeniden değerleme oranı olan 3,83’ün baz alınarak artırıldığı kaydedildi. 2018 yılına ait emlak vergisi oranları özellikle bu rakamın çok üzerinde artmış olan taşınmaz sahiplerinin dava haklarını kullanmaları gerektiği belirtildi.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi: ” Emlak Vergisi Yasası gereği, emlak vergisi değerleri her yıl yeniden değerleme oranında arttırılmaktadır. Bu oranları da indirme veya yükseltme yetkisi Bakanlar Kurulu’ndadır. Ancak dört yılda bir takdir komisyonlarınca emlak vergisi değerleri yeniden belirlenmektedir. 2014 yılının emlak vergisi oranlarının tespitinden sonra, yasa gereği 2018 yılına ait emlak vergisi değerleme çalışmaları başlamıştır. Yeniden belirlenen emlak vergisi değerlerinin ortaya çıkmasıyla Odamıza çok sayıda bilgi ve şikayet ulaşmıştır. Bazı ilçelerde emlak vergisi oranlarında yüzde 500’lere varan fahiş vergi artışlarının olduğu görülmüştür.
Yurttaşlarımız bu artışlara tepki göstermekte olup, nereye ve ne zamana kadar dava haklarının bulunduğunu bilmediklerini belirtmektedirler. Kamu yararına çalışan demokratik kitle örgütü olmanın sorumluluğu ve mesleki bilgilerimizi yurttaşlarımızın yararına kullanmak adına bu bilgilendirmeyi kamuoyuyla paylaşıyoruz; 2017 yılına ait emlak vergisi değerleri, yeniden değerleme oranı olan 3,83 baz alınarak arttırılmışken, 2018 yılına ait emlak vergisi oranları özellikle bu rakamın çok üzerinde artmış olan taşınmaz sahiplerinin dava haklarını kullanmaları yararlarına olacaktır”.
Ne zamana kadar dava açılabilir?
“Yurttaşlarımız emlak vergisi değerlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren de 30 gün içerisinde Vergi Mahkemelerine dava açabileceklerdir.”
Emlak vergisi değerlerinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Vergi Mahkemelerine dava açılabileceğinin altının çizildiği açıklamada şöyle denildi: “Emlak Vergisi Yasasının ilgili madde hükümleri gereğince, emlak vergisi değerlerinin ilgililere tebliğ edilmesi zorunludur. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nca 08.03.2017 tarih, 2017/1 sayılı iç genelgesi ile takdir komisyonlarına ilgili tebliğ işlemlerini 30.06.2017 mesai bitimine kadar yapmaları yönünde talimat yayımlanmıştır.
Anayasa Mahkemesinin 31.05.2012 tarih, 2012/89 sayılı kararı gereğince; Vergi Usul Yasası’nın mükerrer 49. maddesinin fıkrasının üçüncü paragrafının birinci cümlesi iptal edilmiştir. İptal edilen maddede emlak vergisi değerlerine itiraz için sadece belli kurumlara 15 gün içinde dava açma hakkı tanınıyordu. Anayasa Mahkemesi kararında; ‘ Emlak vergisi mükelleflerinin ödeyeceği verginin hesaplanmasında esas alınan takdir komisyonu kararları idari bir tasarruf olduğu için buna karşı mükelleflere yargı yolunun kapatılması, Anayasayla güvence altına alınmış olan hak arama hürriyeti ve hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmamaktadır’ diyerek mükelleflerin de dava açma hakkı olduğunu vurgulamıştır.
İdari Yargılama Usul Kanunu’nun 7’nci maddesi gereği, vergi işlemlerinde dava açma süresi 30 gün olarak belirlenmiştir. Bu süre emlak vergisi değerlerine ilişkin kararların, kurum ve kişilere tebliği ile başlamaktadır. Ancak mükelleflere yönelik dava açma süresinin; eğer ilgili idare tarafından daha başka bir şekilde tebliğ edilmediyse, takdirden sonraki ilk vergi tarhına ilişkin yazının tebliği ile, tebliğ yapılmamışsa öğrenme tarihi ile başlayacağı, öğrenme tarihinin de ödeme tarihi olduğu söylenebilir. Dolayısıyla bazı yayın organlarında dava sürelerinin, Temmuz ayında biteceği yönündeki bilgilendirmeler eksik olup, her idarenin her kişi ve kuruma yaptığı tebliğ tarihine göre süreler değişebilmektedir. Taşınmaz sahiplerinin 2018 yılına ait yeniden belirlenmiş olan emlak vergisi değerlerini incelemeleri yararlarına olacaktır. Yurttaşlarımız emlak vergisi değerlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren de 30 gün içerisinde Vergi Mahkemelerine dava açabileceklerdir. Hak kayıplarının önüne geçilmesi adına kamuoyuna önemle duyurulur”.
Emlak vergisi artışı, arsa rayiç değeri üzerinden hesaplanıyor
Hürriyet gazetesinden Deniz Sipahi, “Bu emlak vergileri ev sattırır” başlıklı köşe yazısında özellikle turizm şehirlerindeki emlak vergilerinin artışlarına dikkat çekiyor. Sipahi’nin yazısı şöyle:
Eminim; birçok insan bu artışlardan haberdar değil. Önlerine fatura geldiğinde isyan edecek ama itiraz süresi çoktan geçmiş olacak.
Emlak Vergisi her yıl, yeniden değerleme oranın yarısı kadar artıyor. Ancak arsa rayiç değeri dört yılda bir belirleniyor ve emlak vergisi de bu güncel değer üzerinden hesaplanıyor.
2018’de emlak vergisi yeni belirlenen bu rakamlara göre verilecek. “Benim arsamın, evimin değerini kim belirliyor” sorusunun cevabı Takdir Komisyonu oluyor. Bu komisyonda Tapu Dairesi, Belediye, Ticaret Odası, Muhtarlık ve Vergi dairelerinden görevli memurlar bulunuyor. Ama son karar Belediye Meclis’inde alınıyor.
Bana gelen mesajlardan anlıyorum ki; sadece İzmir’de değil, Türkiye’nin her yerinde benzer eleştiriler var. Örneğin benim oturduğum Sasalı’da iki kattan fazla artırıldığı söyleniyor.
Bölge bölge değişiklikler gösteriyor; galiba 2018’de bir önceki yıl ödediğimizin üç, dört katı emlak vergileri ödeyeceğiz.
Emekli maaşlarıyla geçinenler bu vergileri nasıl ödeyecek?
Örneğin Urla’da oturan arkadaşlarım tam bir isyan içinde, ne yapacaklarını şaşırmış durumdalar. İçlerinde emekli maaşlarıyla geçinenler var.
Diyorlar ki “Bu rakamlar değişmezse biz bu evlerde oturamayız. Çünkü emekli maaşlarımızla zar zor geçiniyoruz, evlerimizi satmak zorundayız…”
Hesaplamışlar; bahçeli, mütevazi bir evin emlak vergisi 10 bin liradan başlıyor, 25 – 30 binlere çıkanlar var. Yani ay başına 2 bin liraya denk geliyor. Çalışırken aldıkları evleri emeklilikte satmak zorundalar şimdi… Şaka gibi…
Anlamadığım şu… Maaş artışları ve enflasyon değerleri ortadayken; siz nasıl iki katı, beş katı, 10 kat artışları meclislerinize getirebiliyorsunuz.
Turizm merkezlerine özel yasa şart
Hep söylüyorum. Çeşme, Bodrum gibi tatil merkezlerinin özel bir yasası olmalı. Aksi halde kış nüfusun göre bütçelerini oluşturmuş bu tatil beldelerinin tam ve doğru hizmet etmeleri çok zor olacak.
Örneğin bu yıl Çeşme’de en fazla işittiğim şikayet su ve elektrik… Bizde her şey belediyeden beklendiği için elektriği de başkanlara sorarlar. Oysa elektrik arızalarına cevap verecek bir başka kurum…
Çeşme’nin elektrik altyapısı eski, o yüzden yenilenmesi gerekiyor. Yoksa bu şikayetler gelecek yıl da devam eder. En başa dönüyorum. Bu bütçelerle iyi hizmet vermek zordur.
Yasal bir düzenlemeye ihtiyaç bulunuyor.
