Lenf nedir? Lenfödem hastalığı neden olur? Belirtileri neler? Nasıl tedavi edilir? Vücutta şişlik varsa dikkat!
Vücutta biriken lenfsıvısı miktarı, lenfatik sistemimizin taşıyabileceğinden fazla olursa lenfödem halk arasında bilenen adıyla fil hastalığı oluştuğunu söyleyen Prof. Dr. Atilla Soran “Çoğunlukla kanser tedavisi sırasında lenf düğümlerinin ve yollarının gerek cerrahi, gerek ışın tedavisi nedeniyle zarar görmesi, lenfödemin oluşmasına neden olur.
Ayrıca doğuştan lenf sistemi bozuklukları ve enfeksiyon, travma, yaralanma gibi lenfatik sistemi etkileyen durumlar da lenfödemin oluşmasına neden olur. En sık nedeni kanser nedeni ile kanalların tıkanması veya kanser cerrahisi sırasında lenf topaklarının (nodüllerinin) temizlenmesidir.
Erken teşhisi ile birlikte yeni jenerasyon bası pompaları, lazer uygulaması ve cerrahi girişimlerle lenfödem tedavisinde çok başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Eğitimli ve tecrübeli bir ekip ile lenfödemler artık hastanın yaşam kalitesini çok etkilemeyen kronik bir hastalık haline dönüşmüştür” dedi.
Kolu bacağı şişirebilir
Prof. Dr. Atilla Soran: “Kanser tek başına lenf düğümlerinin tıkanmasına neden olabilir veya lenf düğümlerinin yanında büyümüş olan tümör lenf düğümlerine baskı yaparak lenf sıvısının boşalmasına neden olabilir. Kanser tedavisi sırasında sadece cerrahi değil, radyoterapi de lenfkanallarının veya düğümlerinin tıkanmasına yol açarak kolu veya bacağı şişirebilir. Kanser tedavisi alan herkeste lenfödem gelişmez. Ancak kanser olanlarda yaş ileri ise, şişmanlık (obezite) ve tedavi sırasında enfeksiyon geçirmiş ise lenfödemin gelişme riski daha yüksektir.
Artış Vücut Isı Atakları Görülebilir
Lenfödem bir kolu, bacağı veya her iki tarafı da etkileyebilir. Kolun veya bacağın bir kısmı veya tümü şişebilir. Bazı durumlarda sadece parmakların şiştiği görülür. Hasta lenfödem gelişen tarafta ağırlık, ağrı ve hareket kısıtlılığı hissedebilir. Bir diğer şikayet ise tekrarlayan enfeksiyonlardır.
Lenf akımı bozulduğu için, lenf sıvısı birikir ve bakterilerin bulaşması ile zaten mikropların üremesi için çok uygun olan bu sıvı kolaylıkla enfeksiyonu başlatır. Enfeksiyon geliştiği takdirde lenfödem olan taraf daha fazla şişer, ağrı, kızarıklık bazen hastada inip çıkan ve titreme ile gelen ateş atakları olur. Özellikle kanser tedavisi sonrası bacakta veya kolda hafif de olsa bir şişme fark edildiyse tedaviye hemen başlamak gerekir. Erken tanı lenfödemde de başarı şansını arttırır” diye konuştu.
Düzenli egzersiz çok önemli
Lenfödemin tedavisinde başarılı olmak için erken tanının çok önemli olduğunu söyleyen Fizyoterapist Lisa G. Mager ” Bu egzersizler lenfödemle ilgili eğitim almış fizik tedavi uzmanları tarafından öğretilmelidir, hareketler aşırı yorucu olmamalıdır. Günlük aktiviteyi taklit eden egzersizler olmalıdır. Lenfödemin tedavisinin en önemli bölümü ise kompresyon tedavisidir.
Parmaklardan başlayarak tüm uzvu içine alacak bir bandajlama, lenfödemi olan uzvun hacmini azaltacaktır. Bu genellikle konusunda tecrübeli bir fizyoterapist tarafından yapılır. Yine tecrübeli bir fizyoterapistin yapacağı özellikli bir masaj ile bu hacim azaltılabilir. Bandajlama ve masaj ile normalde kapalı olan alternatif lenf kanallarının açılması sağlanır. Hacmin azaltılmasından sonra aralıklı hava basarak çalışan ve lenf sıvısını yukarılara sıvazlanmasını sağlayan özel cihazlar ve kompresyon giysileri tedavinin devamı için oldukça yararlıdır” diye konuştu.
