Dolar TL kuru 5,84 seviyesini aştı. Türk Lirası, Dolar karşısında bir günde yüzde 7 değer kaybetti. Borsa yüzde 3,5, bankacılık endeksi ise yüzde 6 kayıpta.
Dolar neden artıyor?
Uzmanlar yaşanan bu yükselişte son dönemde vatandaşların dövize olan talepleri, Orta Doğu’da yaşanan Golan Tepeleri gerginliği ile S-400 ve F35 konusunun etkili olduğu görüşünde.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 20 Mart’ta yapılan toplantıda faizleri değiştirmemesi ve 2019 yılı sonuna kadar faiz artışı yapmayacağını açıklaması dolar/TL’de sert düşüşe neden olsa da kur kayıplarını geri alarak 5.84 seviyesini aştı. Dolarda yaşanan bu yükselişte yerel seçim öncesi vatandaşların artan döviz talebi ve Türkiye ABD ilişkilerine yönelik endişeler etkili oldu.
Merkez Bankası müdahale etmesine rağmen artış sürüyor
Yurt içinde kurdaki yükseliş sonrası TCMB, finansal piyasalarda yaşanan gelişmeleri dikkate alarak, 1 hafta vadeli repo ihalelerine bir süreliğine ara verme kararı aldı. Ancak Merkez Bankası’nın bu kararının kurdaki oynaklığa etkisi sınırlı kaldı.
Uzmanlara göre Merkez Bankası’nın amacı; piyasaya daha az Türk Lirası verip TL’nin dolar karşısında değerlenmesini sağlamak. Merkez Bankası bu hamlesi ile yüzde 24 faiz yerine piyasayı yüzde 25.50’den borçlanmaya yönlendirdi.
Dolar TL kurunda 5.40 seviyesi önemli bir dirençti
Dolar TL kurunda 5.40’ın aşılmasının önemli bir direnç olduğunu belirten Eski Fed ekonomisti Erkin Şahinöz, “5.40 önemli bir dirençti, kur orayı geçti, 5.50’yi de bugün geçinde Merkez Bankası önlem almak amacıyla böyle bir hamle yaptı. Yerinde bir hamle bu. Ama kurdaki yükselişin önüne set çekebilir mi? Çok zor. Benim endişem 5.65’inde üzerinde kapatması. 5.65’in geçilmesi halinde hareketin hızlanabileceğini vurgulamakta yarar var.” ifadesini kullandı.
Dolar TL kuru neden yükseliyor?
Golan Tepeleri
Orta Doğu yeni bir krizin eşiğinde. Orta Doğu için kilit bir konumda olan Golan Tepeleri hakkında ABD Başkanı Donald Trump’ın, “ABD için İsrail’in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tam olarak tanımanın zamanı geldi” sözleri sonrasında tansiyon yükseldi. Türkiye’nin de aralarında olduğu birçok ülke Trump’a tepki gösterirken Suriye yönetimi, “Geri almak için her şeyi yaparız” açıklamasını yaptı. Rusya da, “Bu BM kararlarını ihlal etmek anlamına geliyor” dedi.
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) toplantısında konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Tump’ın sözlerine yanıt verdi. Erdoğan “Amerika Başkanı’nın Golan tepeleriyle talihsiz açıklaması bölgeyi yeni bir krizin, yeni bir gerilimin eşiğine getirmiştir. Golan Tepeleri’nin işgalinin meşrulaştırılmasına asla izin vermeyiz veremeyiz.” dedi.
Vatandaş seçim öncesi dolar alıyor
Yaklaşık altı aydır döviz birikimlerini kesintisiz artırmaya devam eden bireylerin yabancı para cinsinden mevduat ve fonları 15 Mart haftasında 1.64 milyar dolar artışla 105.7 milyar dolar ile tarihi zirveye yükseldi.
Bireyseller döviz birikimlerini 23 haftalık süreçte her hafta aralıksız artışla tarihi zirveye taşırken, bankacılara göre hükümetin düşük faiz politikası çerçevesinde son dönemde TL mevduat faizlerinin enflasyonun altına gerilemesi hane halkının dövize yönelmesinde etkili.
S-400 ve F35 gerginliği
Türkiye ile ABD arasında yaşanan gerilimin en önemli nedenlerinin başında Türkiye’nin Rusya’dan alacağı S-400 hava savunma füzeleri geliyor. ABD, Türkiye’nin S-400’leri almasına karşı çıkıyor. ABD Dışişleri Bakanlığı geçen günlerde yaptığı açıklamada Türkiye’nin bu füzeleri alması durumunda Amerikan yaptırımları ile karşı karşıya kalacağını açıkladı. Öte yandan ABD S-400 füzelerinin alınması halinde Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının teslim etmeyeceğinin sinyallerini veriyor.
Ankara ise bu kararından geri adım atmıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan konu hakkında yaptığı açıklamada S-400 kararından dönüş olmayacağını belirtti. Bu anlaşmazlık piyasalarda yeni bir Papaz Brunson krizi ihtimali olarak yorumlanıyor. Bu durum dolar kurunun düşmemesinde önemli bir etki yaratıyor.
