Meslek seçimi ne çocuğu baskılayarak ne de seçimi tamamen onun deneyimsiz isteklerine bırakılarak yapılabilir…
“Kendi geleceğini planlamayanlar, başkalarının planının parçası olurlar.”
(A. Robbins)
Eyvah çocuğum meslek seçiyor!
Tüm ebeveynler çocukları için iyi, güzel bir gelecek hayali kurarlar. Bu durum ebeveynliğin doğasında var olan son derece doğal bir istektir. Ama bazen anne babanın iyi gelecek hayali çocuğun gelecekte kendisini gördüğü yerden çok farklı olabilmekte ve iyi niyetle kurulan hayaller çatışmaya dönüşmektedir.
Bu çatışma aslında ebeveynlerin gerçekleştiremedikleri hayallerini çocuklarının gerçekleştirmesini istemesinden kaynaklanır. “Benim çocuğum doktor olacak, annesine bakacak.” “Ben yatılıyı kazandım babam göndermedi okusam öğretmen olurdum ama ben olamadım kızım olacak.” diye başlayan cümleler çocuğun hayalleriyle çatışmaya başladığında, ebeveynlerde çocuklarına ilişkin gelecek kaygısını arttırmakta ve bu kaygı doğrultusunda çocuğa karşı iyi niyetli de olsa baskıcı tutumlar sergilenmektedir.
Oysa çocuğumuza iyi gelecek olarak sunacağımız hedeflerle bu hedefleri gerçekleştirmesi için uyguladığımız baskı arasında çok ince bir sınır vardır.
Meslek seçimi ne çocuğu baskılayarak ne de seçimi tamamen onun deneyimsiz isteklerine bırakılarak yapılabilir. Kariyer planlamasının ilk adımı olan meslek seçimi ergenlik dönemine denk geldiğinden bu dönemde alınan kararlarda duygusal nitelikler etkili olduğu için, anne babanın çocuklarına destek olması ve yön göstermesi oldukça önemlidir. Ancak bu desteklemede çocuğun kişiliği, istekleri, hayalleri ve yetenekleri göz önünde tutulmalıdır.
Peki anne babalar çocuklarına bu süreçte nasıl destek olmalılar?
Hadi birlikte meslek seçiminde etkili ebeveyn tutumlarına bakalım:
• Çocuğunuzdan öncelikle hangi mesleği seçersem mutlu ve başarılı olurum sorusuna cevap bulmasını isteyin. Meslek seçiminde kişinin kendisini tanıması, ilgi alanlarını, yeteneklerini, güçlü ve zayıf yönlerini bilmesi ve doğru değerlendirmesi önemlidir. Çocuğunuz önce kendini keşfetmeli, bu keşifte siz de ona yol arkadaşlığı etmelisiniz.
• Çocuğunuza kendini gerçekleştirebileceği, mutlu ve başarılı olabileceği bir mesleği seçebilmesi için fırsat verin.
• Mesleğin seçilmesi sorumluluğunu çocuğunuza bırakın, neyin iyi olduğuna kendiniz karar vermeyin.
• Çocuğunuzun başarısına da başarısızlığına da katkınızın olduğunu unutmayın. Çocuğunuzun yaşadığı veya yaşayacağı tüm başarılarda yaptıklarınız ve yapmadıklarınızla ortak olduğunuzu unutmayın. Başarılarıyla gurur duyduğunuz gibi başarısızlıklarında da kendi payınıza düşeni alın.
• Yapılan tercihin çocuğunuz için olduğunu unutmayın. Anne baba olarak kendi adınıza bir tercih yapmadığınızı dolayısıyla merkezde çocuğunuzun olması gerektiğini onun ilgi yetenek ve değerleri doğrultusunda verilecek kararların daha isabetli olacağını her zaman aklınızda bulundurun.
• Deneyimlerinizi çocuğunuzun önündeki engelleri kaldırarak, bilgiye ulaşma yollarını göstermede kullanın.
• Çocuğunuzun zayıf olduğu yönlerini değil, güçlü olduğu yönlerini vurgulamaya çalışın.
• Çocuğunuzun hayatını şekillendirecek olan bu önemli kararı almasında karar mercii değil, ona destek olan kişi olun!
• Ancak kararı çocuğa bırakmanın, karar anında çocuğu yalnız bırakmak olmadığını unutmayın. Meslek seçimi konusunda yol gösterilebilir, fikrinizi söyleyebilirsiniz ama son kararı siz değil, çocuğunuz versin.
• Çocuğunuzla farklı ortamlarda (ev, oyun alanı, okul, sinema, alışveriş vb.) zaman geçirin, onun değişik etkinlikler yapmasını sağlayın. Böylece nelerden hoşlandığını, neyi daha rahat yapabildiğini ve hangi becerilere sahip olduğunu gözleyebilir, hayatında yeni ufuklar açmasına ve yenilikler katmasına yardımcı olabilirsiniz. Çocuğunuzu dinlerken, izlerken ve onunla sohbet ederken her bireyin birbirinden farklı olduğunu ve çocuğunuzun içinde bulunduğu gelişim döneminin özelliklerini de unutmamalısınız.
• Çocuğunuzun hobi edinmesi, farklı alanlarda(kültür, sanat, müzik, dans, spor…) kendini geliştirmesi için ona destek olun. Yetenekleri zenginleştikçe kendini tanıması daha kolay olacaktır.
• Unutmayın ki başkasının hayallerini gerçekleştirenler kendinden uzaklaşarak başarısızlığa ve mutsuzluğa mahkum olur.
