Düztabanlık çoğu zaman ayak yük altındayken yani yere basarken ayak tabanının iç tarafında olması gereken arkın görülmemesi, arkadan bakıldığında topuğun dışa dönük durması ve tabanın tamamen yerle temas etmesi şeklinde kendini gösteriyor.
Ebeveynlerin çocuklarında gördüğü ve endişe ettiği problemlerin başında gelen düztabanlık sorununun temel olarak iki çeşidi bulunuyor.
Cerrahi müdahale gerektiren ve tedavi edilmezse kalıcı sakatlanmalara sebebiyet verebilen ‘sert düztabanlık’ toplumda çok sık görülmüyor.
Çocuklarda yaygın olarak görülen esnek düztabanlık ise genellikle bir sağlık problemine yol açmıyor. Ebeveynlerin, ayak gelişiminin daha hızlı olduğu ilk 5 yaşta endişelenmemesi öneriliyor. Ancak sert ya da esnek düztabanlığın teşhisi için mutlaka bir uzmana danışılması gerekiyor.
Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Feridun Yumrukçal, düztabanlıkta doğru bilinen yanlışlar hakkında bilgi verdi.
Sert düztabanlık kalıcı sakatlıklara yol açabiliyor
Sert düztabanlık; doğumda kendini göstermekte ve kayık ayak denilen görüntünün oluşmasına yol açmaktadır. Çoğu zaman ayak bileği kemiklerinden birinin duruşunun bozukluğundan kaynaklanmaktadır ve beraberinde başka rahatsızlıklar da olabilmektedir. Muayenede kesin teşhis konulabilmektedir. Yenidoğan döneminde bazı germe egzersizleri ve alçılamalar uygulansa da; çoğunlukla 6-12 aylıkken cerrahi tedavi uygulanmaktadır.
Sert düztabanlıklar tedavi edilmezse kalıcı sakatlığa yol açabilmektedir. Fark edildiğinde vakit kaybetmeden uygun tedavinin yapılması gerekmektedir. Sert düztabanlık ne kadar erken fark edilirse ve tedavisine ne kadar erken başlanırsa, uygulanan tedaviden yüz güldürücü sonuç alma şansı bir o kadar yükselmektedir. Toplumda daha sık görülen esnek düztabanlık ise çoğu zaman müdahale edilmesi gereken bir sorun olmamakla birlikte yine de esnek ve sert düztabanlık ayrımını yapmak için bir uzmana danışmak gerekmektedir.
Ayak gelişim süreci tamamlanana kadar her bebek düztaban görünür
En sık karşılaşılan düztabanlıklar, esnek düztabanlıktır. Kişi ayaktayken ayak tabanının çökmesi ancak üstüne basmıyorken normal görünümde olması şeklindedir. Bütün bebekler doğduğunda düztaban olarak görülmektedir. Bu yüzden çok küçük yaşlarda düztabanlıktan korkulmamalıdır. Ancak belli bir yaştan sonra özellikle aile öyküsü de varsa esnek düztabanlık görülme ihtimali artmaktadır. Toplumda görülme sıklığı erişkinlerde yüzde 20-25 civarındadır.
Ortopedik botlar, tabanlıklar ve egzersiz tedavi yöntemi değil
Esnek düztabanlığı tedavi ile düzeltmek mümkün değildir. Esnek düztabanlık çok şiddetli değilse ayak gelişimi tamamlandıkça kendiliğinden düzelebilmektedir. Eskiden geleneksel olarak tedavi amaçlı tabanlıklar, ortopedik botlar, egzersizler önerilmekteydi. Ancak bilimsel araştırmalar; kullanılan tabanlıkların, botların ve egzersizlerin esnek düztabanlığı düzeltici etkisinin olmadığını göstermektedir.
Tabanlıklar, ortopedik botlar, egzersizler ancak esnek düztabanlığın sebep olduğu ağrı ve kolay yorulma gibi ikincil problemleri önlemek amacıyla kullanılabilmektedir. Bunun yanında esnek düztabanlığın şiddeti değişebilmektedir. Şiddetli olanlarda ayağın iç tarafında bir çıkıntı görülebilir. Bu bölgeyi ayakkabı vurabilir, nasırlaşma olabilir. Bunları engellemek için de tabanlık ya da ortopedik bot kullanılabilmektedir. Çocuğa esnek düztabanlık teşhisi konduğunda çoğu zaman 7-8 yaşlarına kadar herhangi bir müdahaleye gerek olmadan takip etmek yeterli olmaktadır.
İleri düzey esnek düztabanlıklarda da cerrahi tedavi gerekebiliyor
Esnek düztaban olup ağrı ve aşırı yorulma gibi şikayetleri olan çocuklarda esnek düztabanlığın şiddeti fazla olabilmektedir. Bu tarz problemlerde tabanlık kullanmak gerekmektedir.
Esnek düztabanlık çoğu zaman cerrahi tedavi gerektirmese de ileri düzeyde olanlarda cerrahi gerekebilmektedir. Bu tedavide bazı yumuşak doku ameliyatlarının yanı sıra, kemik ameliyatları da yapılabilmektedir. Bunlar kemiklerin uzatılması ve yeniden şekillendirilmesi ile olabileceği gibi, bazı durumlarda ayaktaki eklemlerin dondurulması ile ayağa şekil verilmesi işlemidir. Bu tedavi sonucunda ağrısız olarak günlük hayata devam edilebilmektedir.
