Sarı nokta hastalığı için Amsler Grid (Çizgili Kare) Testi nasıl yapılır? Görme konusunda karşılaşılan belirtileri neler? İleri yaş, sigara, obezite, sistemik hastalıklar, gerekli besinlerin alınamaması hastalığı tetikliyor. Haftada 2 kez balık, bol ceviz ve yeşil gıdalar sarı nokta hastalığından koruyor.
Sarı nokta hastalığı nedir?
Sarı nokta hastalığı ya da makula dejenerasyonu, günümüzde geri döndürülemez görme kaybının başlıca nedenlerindendir. Dünya nüfusunda yaklaşık 30-50 milyon insanı etkilediği tahmin edilmektedir. Hastalık iki gruba ayrılır. Tüm olguların yüzde 10’unu yaş tip, yüzde 90’nını uzun yıllar boyunca görmenin yavaş azaldığı kuru tip yaşa bağlı makula dejeneransı oluşturur. Kuru tip yaşa bağlı makula dejeneransı olanların yüzde 10-20 gibi bir kısmı zaman içinde yaş tipe ilerleyebilir.
Sarı nokta hastalığı için test
Amsler Grid Testi (Çizgili Kare Testi)
Bu test görme merkezini etkileyen değişik görme sorunlarını saptamaya yardım eder. Uzmanlar 40 yaş üzerinde bulunan kişilerin bu testi yapmasını önerir. Kendi kendinize yapabileceğiniz basit bir test olan Amsler grid testi sarı nokta hastalığı şüphesi bulunan veya bu hastalığa sahip kişilerin mutlaka uygulaması gereken bir testtir. Kareli kağıt testini günlük veya haftalık olarak uygulayarak mümkün olan en kısa sürede görmenizdeki değişimi fark edebilirsiniz. Bu testte her gözün ayrı ayrı test edilmesi önemlidir. Testi yeterli ışık alan bir ortamda uygulamalısınız.
Kareli Kağıt Testini Nasıl Uygulayacaksınız?
- Normalde gözlük kullanıyorsanız gözlüğünüzü çıkarmayın veya kontak lens kullanıyorsanız mutlaka takın.
- İlk önce bir gözünüzü kapayın ve testi yaklaşık 30 cm uzaklıkta tutun (ekrana aynı mesafeden bakabilirsiniz)
- Açık olan gözünüzle, merkezdeki noktaya düz bakın ve odaklanın.
- Şemada yer alan büyük karenin dört köşesini de görüp görmediğinizi kontrol edin.
- Çok uzun süre bakmayın.
- Gözleriniz merkezdeki noktadayken diğer çizgilerin nasıl göründüğüne dikkat edin.
- Direkt olarak karenin merkezine bakarken tüm çizgileri düz ve bütün küçük kareleri eşit büyüklükte görüyor olmanız gerekmektedir.
- Eğer kare testindeki her köşeyi göremiyorsanız veya herhangi bir alanda çizgiler dalgalı ya da kırık görünüyorsa, şekil bozukluğu, bulanıklaşma, renksizleşme veya başka bir anormallik görüyorsanız, derhal göz doktorunuza başvurmalısınız.
- Bu testte her iki gözün ayrı ayrı test edilmesi önemlidir, dolayısıyla her iki gözünüz için ayrı ayrı uygulamanız son derece kritiktir.
Kareli kağıt testinde notlarınızı almak için aşağıdaki gibi bir tablo oluşturabilirsiniz.
Yoğun antioksidan desteği şart!
Sarı nokta hastalığı kimlerde görülür?
Batıgöz Sağlık Grubu’ndan Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mehmet Söyler, sarı nokta hastalığı hakkında bilgiler verdi…
Genetik yani kalıtsal olarak görülme yüzde 71 gibi yüksek bir orandadır, yüzde 29’da çevresel faktörlerin rol oynadığı bilinmektedir. İleri yaş, sigara, obezite, sistemik hastalıklar, gerekli besinlerin diyetle alınamaması da risk faktörlerinden bazılarıdır.
Diyetle alınması gereken vitamin C, D, E vtaminleri, selenyum, çinko, bakır, magnezyum eser mineralleri ile beta karoten, kriptoksantin, lutein ve zeaksantin gibi antioksidanların eksikliği; sarı nokta hastalığının görünmesinde rol oynamaktadır. 55 yaş üzerindeki sağlıklı bireylere bu rahatsızlıktan korunmak için, güneş ışığından korunma, sigarayı bırakma, düzenli egzersiz, kilo, tansiyon ve kolesterol kontrolü, yağ ve şekeri azaltma, koyu yeşil yapraklı sebzeler, ceviz, meyve ve haftada 1-2 kez balık tüketmeleri önerilmelidir. İleri kuru tip sarı nokta hastalığında ise yoğun antioksidan desteği gerekmektedir.
Baktığı yerin ortasını göremez
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Hastanın temel şikayeti, baktığı yerin ortasını görmede zorlanma ya da görüntünün tamamen kaybıdır. Hastalığın başlangıç dönemlerinde özellikle düz çizgilerin kırık ya da eğri görülmesi, karartılar görme ve görüntü kalitesinde azalma sık rastlanılan hasta yakınmalarıdır.
Yamuk ve bombeli görme artar
Yaşa bağlı oluşan sarı nokta hastalığının, yaş tip ve kuru tip olmak üzere iki çeşidi vardır. ‘Kuru tip’ daha sıklıkla karşılaşılan şeklidir ve genetik olarak geçiş olabildiği gösterilmiştir. ‘Yaş tip’ ise daha az görülmekle birlikte daha hızlı bir görme kaybıyla seyreder. Yaş tipte sarı noktanın bulunduğu retina içerisinde sıvı veya kanama mevcuttur ve bu durum hızlı ve ciddi bir görme kaybına neden olur. Kuru tipte zamanla yaş tipe dönme olasılığı söz konusudur. Kuru olan tip, hastaların yaklaşık yüzde 80’inde görülür ve iyi olan tipi budur çünkü yavaş ve dokuyu kurutarak ilerler.
Kuru tip sarı nokta hastalığı yaş tipe dönüşür mü?
Kuru tip sarı nokta hastalığının zamanla yaş tipe dönme olasılığı söz konusudur. Yaş tipi, yeni damarların oluştuğu zamanki verilen ismidir. Yaş tipe döndüğü zaman hastada çarpık ve yamuk görme şikayetleri bariz artar. Düz çizgilerde kırıklanmalar bariz fark edilebilir hale gelir. Yamuk, çukur, bombeli görme şikayetleri olur. Küçük, büyük görme şikayetleri olabilir. Yaş tipe döndüğü zaman daha hızlı bir ilerleme görülebilir. Neyse ki hastaların yüzde 20’si gibi az bir kısmında görülür.
ERKEN TANI ÖNEMLİ
Sarı nokta hastalığının tedavisi var mıdır?
Yaş tip sarı nokta hastalığı tedavisinde son yıllarda en çok uygulanan tedavi, göz içine uygulanan anti- VEGF (Vasküler Endotheliyal Büyüme Faktörü) enjeksiyonlarıdır. Bunlar, kanamalara ve sıvı birikimlerine yol açan yeni damar oluşumlarını engellemektedir. Tedaviden iyi sonuç alabilmek, erken tanı ve teşhis ile tedaviye uyum ve düzenli kontrollerle mümkün olabilir.
Sigara kullanımı ve obezite sarı nokta hastalığını tetikliyor!
Sarı nokta hastalığından korunmada yapılması gerekenleri Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mehmet Söyler şu şekilde sıraladı:
1. Kilo verip tansiyonunuzu kontrol altına alın
Hipertansiyona bağlı olarak zayıf kan dolaşımı, gözlere kan akışını da kısıtlayabilir. Kilo vermek, kan basıncını düşürmek için kanıtlanmış en iyi yoldur.
2. Sigarayı bırakın
Sigara içmek, bir kişinin yaşa bağlı makula dejenerasyonu geliştirme riskini ikiye katlayabilir. Ne kadar erken vazgeçerseniz o kadar iyidir.
3. Aile geçmişinizi önemseyin
Birinci dereceden akrabaları sarı nokta hastası olan insanlarda bu hastalığın gelişme riski çok daha fazladır. Ailesinde bu hastalık olanlar dalgalı çizgiler görmeye başlarlarsa daha dikkatli olmalılar.
4. Yeşil yapraklı sebzeler tüketin
Tabağınızı tüm yeşil sebzelerin yanı sıra ıspanak, lahana ve pazı ile doldurun. Bu besinler göz hastalıklarına katkıda bulunabilecek hücresel hasara karşı korunmaya yardımcı olur.
5. Takviye alın
Makula dejenerasyonunda vitamin kullanmak bir tedavi şekli değildir ancak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
6. Yaz-kış güneş gözlüğü kullanın
Güneş gözlüğü, retina hasarına neden olabilecek UV ve mavi ışıktan koruma sağlar. Amerikan Makula Dejenerasyon Vakfı, ‘UV 400’ etiketli güneş gözlüğünüzü yaz-kış kullanmanızı öneriyor.
