Cumhurbaşkanı Erdoğan, filtresiz termik santrallere mevzuata uyum için 2.5 yıl daha süre veren, torba yasanın 50. Maddesi’ni veto etti. Madde, AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla kabul edilmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, termik santrallere filtresiz baca izni veren yasayı veto etti. Erdoğan’ın kamuoyu ve iklim aktivistlerinin büyük tepkisini çeken değişikliği veto ettiği, AKP Sözcüsü Ömer Çelik tarafından duyuruldu.
Çelik, partisinin MYK toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada, “Termik santrallere birkaç sene daha süre tanınmasını içeren yasa teklifi Cumhurbaşkanımız tarafından veto edilmiştir” dedi.
“Cumhurbaşkanımız ülkemizin enerji ihtiyacının karşılanması zaruretinin, insan sağlığı ve çevrenin korunması amacının önüne geçmemesi gerektiğini ifade ediyor”
Cumhurbaşkanı’nın değişikliği veto ederek yeniden görüşülmesi için Meclis’e gönderirken Anayasa’nın 56. Maddesi’nde de koruma altına alınan “Herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşamak hakkı”na dikkat çektiğini kaydeden Çelik şöyle konuştu:
“Cumhurbaşkanımız ülkemizin enerji ihtiyacının karşılanması zaruretinin, insan sağlığı ve çevrenin korunması amacının önüne geçmemesi gerektiğini ifade ediyorlar. Kuşkusuz sayın cumhurbaşkanımız devletin ve hükümetin başı olarak ülkemizin enerji ihtiyacının karşılanması, ülkemizin dünyada önemli bir enerji oyuncusu olması yönündeki politikaların hem mimarı hem de güçlü bir şekilde takipçisidir. Fakat bu politikaları takip ederken ve uygulamaya koyarken, bunların sonuçlarının insan sağlığının ve çevresinin korunması amacının önüne geçmemesi gerektiğini ifade ediyor.”
Sözcüsü olduğu AKP’den 203 milletvekilinin kabul oyu verdiği değişikliğin Cumhurbaşkanı tarafından reddedilmesiyle ilgili Çelik şöyle devam etti:
“Daha önce 7 yıllık bir geçiş süresi verilmişti, bu uyum için yeterli olmamış, bahsettiğim kannunda 2.5 yıl daha eklenmiş ve bunun uzatılması devletin insan sağlığı ve koruma ödeviyle bağdaşmamaktadır. Sayın Cumhurbaşkanımızın veto gerekçelerinden bahsediyorum size. Devletin bu meseleye hem yatırımcıyı hem vatandaşı koruyacak bir anlayışla yaklaşması gerektiği ifade edilmiştir. Cumhurbaşkanımız 50. Maddenin yeniden değerlendirilmesinde fayda görmüştür, TBMM tarafından bir kere daha görüşülmesi için geri göndermiştir.”
50. Madde hangi değişiklikleri kapsıyordu?
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde geçen hafta kabul edilen ‘torba yasa’nın 50. Maddesi’yle birlikte baca filtresi olmayan 15 termik santrale kirlilik salınımı konusunda gerekli mevzuata uymaları için tanınan süre 2.5 yıl daha uzatılmıştı.
AKP ile MHP milletvekillerinin oyları ve değişikliğe itiraz eden muhalefet milletvekillerinin de düşük katılımıyla kabul edilen 50. Madde’yle, 2013-2015 yılları arasında özelleştirilen ve kükürt giderim tesisi olmadığı için yasal sınırların üzerinde kirletici salan termik santrallere ‘çevre mevzuatına uyuma yönelik yatırımlara dair yapım sözleşmesi ile iş termin planı’nı 30 Haziran’a 2020’ye kadar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na teslim etmeleri şartı getirilmişti. Planı teslim etmeyen ya da etmesine rağmen 4 ayda bir gerçekleştirileceği söylenen denetlemelerden geçemeyen santrallerin ise yasadakinin 20 katına kadar para cezasına çarptırılması kararlaştırılmış, termik santrallere mevzuata uyma adına sundukları plandaki adımları atmaları için verilen son süre de 30 Haziran 2022 olmuştu.
Değişiklik AKP ve MHP oylarıyla geçiş, muhalefetin düşük katılımı tepki çekmişti
50. Madde’ye benzer bir düzenleme, 2019’un Şubat ayında da Meclis’in önüne gelmiş ancak kamuoyunun yarattığı baskı sonucunda AKP, CHP, HDP, MHP ve İyi Parti’nin ortak kararıyla geri çekilmişti. O dönemde Meclis’teki partilerin tamamı havanın ve doğanın kirletilmesine izin vermeyeceklerini açıklamış, Cumhurbaşkanı Erdoğanda bu sürecin takipçisi olacağını ifade etmişti.
Meclis’te 50. Madde’nin kabulüne dair 21 Kasım’da yapılan oylamaya 589 milletvekilinden 253’ü katılmış, 217’si (203 AKP+14MHP) kabul oyu vermişti. Gün içinde Meclis Genel Kurulu’nda çok sayıda muhalefet milletvekili söz alarak konuyu gündeme getirse ve hem halk sağlığı hem de gelecek için değişikliğe onay verilmemesini istese de; sıra oylamaya geldiğinde CHP’nin 139 milletvekilinden 25’i, HDP’nin 62 milletvekilinden 4’ü, İyi Parti’nin de 39 milletvekilinden 7’si salondaydı. Muhalefetin bu oylamaya olan düşük katılımı kamuoyunda ciddi tepki çekmişti.
