Bekçilere üst arama, silah ve zor kullanma gibi geniş yetkiler tanıyan yasanın Meclis komisyonundan geçmesi tartışma konusu oldu. İlkokul mezunu bekçilerin bu kadar sınırsız yetkilerle donatılması eleştiri konusu olurken bekçi maaşları da gündeme geldi. İlkokul mezunu bekçi maaşı 4 bin 300 lira.
Sınırsız yetki verilecek ilkokul mezunu bekçi maaşı 4300 lira.
Çarşı ve mahalle bekçilerine polislerin sahip olduğu yetkileri getiren kanun teklifinin TBMM İçişleri Komisyonundan geçmesiyle bekçi maaşları yeniden merak konusu oldu.
Düzenlemeyle bekçiler teknik olarak düşük maaşlı polisler haline geliyor. Polislerin sahip olduğu zor kullanma, üst arama, kimlik sorma gibi geniş yetkilerin bekçilere de tanınması planlanıyor. Söz konusu düzenleme Meclis komisyonundan geçti.
İlkokul mezunu olan bekçilere bu denli sınırsız yetki tanınması eleştiri konusu olurken bekçi maaşları da gündeme geldi.
Bekçi maaşları ne kadar?
Memur ve memur emeklileri, 2019’un ikinci yarısında da yüzde 5 zam aldı. Aralık ayının açıklanan enflasyon rakamıyla birlikte, memur ve memur emeklileri yüzde 1,49 oranında da enflasyon farkı alacak.
• İlkokul Mezunu Bekçi maaşı 4, 302,80 TL
• Lise Mezunu Bekçi maaşı 4352 TL ile 4,455,14 TL arasında.
• Ön lisans Mezunu Bekçi maaşı 4357,50 ile 4.400 TL arasında.
• Lisans Mezunu ve Bekar olan Bekçi maaşı 4, 404 TL ile 4,657,00 TL arasında.
Aile yardımı
Eş için ödenen aile yardımı ödeneği 2131 gösterge rakamının maaş katsayısıyla çarpımından oluşmaktadır. Bu miktar geçen yıl 251 TL iken, 2019 yılı Ocak ayında 278 TL oldu.
Çocuk için ödenen aile yardımı ödeneği ise 250 katsayısının gösterge rakamının maaş katsayısıyla çarpımından oluşmaktadır. Geçen yıl 29,4 TL olan olan miktar bu yıl 32,6 TL oldu. Çocuk için daha önce var olan 2 çocuk sınırlaması 2010 yılında kaldırıldı. Dolaysıyla 6 yaşından büyük örneğin 3 çocuğu olan bir memur 97,8 TL çocuk yardımı alacak.
Ayrıca 0-6 yaş çocuklar için çocuk yardımı iki katı tutarında hesaplanmakta olup 2019 yılı Ocak ayında bu miktar 65,2 TL olacaktır. 0-6 yaş arası iki çocuğu olan bir çalışan 130,4 TL çocuk yardımı alacak. (BirGün)
Bekçilere geniş yetkiler
18 maddeden oluşan Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanun Teklifi ile çeşitli mahkeme kararlarıyla “kimlik soramayacakları” belirlenen bekçilere kimlik sorma yetkisi resmen verilmiş olacak. Kanun Teklifi’nin yasalaşması durumunda bekçiler aynı zamanda istedikleri kişileri ve araçları durdurup arama yapabilecek. Kişileri arama yaparken, “Kıyafetleri çıkarmadan arama yapma” şartı getirilecek.
Kanun Teklifi’nin kabul edilmesi durumunda bekçilere kişileri sorguya çekebilme ve silah kullanabilme yetkisi de verilecek. Bekçiler, polislerle aynı ödülleri alacak. Çarşı ve mahalle bekçisi olmak için yapılacak sınavlar için ise İçişleri Bakanlığı yetkili olacak.
Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu: Özel yaşama müdahale getirecek yetkiler zincirinin başlangıç halkası
Çarşı ve mahalle bekçilerinin özel yetkilerle donatılmasının yanı sıra seçim aşamasında da çeşitli sorunlar oluşacağını dile getiren Anayasa Profesörü İbrahim Kaboğlu şöyle konuştu:
“Böylesine geniş yetkilerle donatılan bir birimde görevlendirilecek kişilerin İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek olması kabul edilemez. Bu durum, özel kolluk kuvvetinin kullanılma amacı üzerinde ciddi şüpheler oluşturmaktadır. Bekçilere tanınan bu yetki, kişilerin özel yaşamına müdahaleyi getirecek yetkiler zincirin başlangıç halkasıdır. Meclis’te çok tartışılacak ve üzerinde durulacak bir düzenlemedir. Asla aceleye getirilmemesi gerekiyor. Komisyonda ve Genel Kurul’da uzun tartışmalar çıkacaktır.”
“Yeni bir kolluk kuvveti: Ahlak polisi mi geliyor?”
Düzenleme ile AKP’nin polis güçleri dışında yeni bir kolluk kuvveti oluşturacağını, bekçilerin yeni yetkileri ile kişilerin özel yaşamına müdahale edebileceğini ve “ahlak polisliği” yapacağını dile getiren CHP Milletvekili ve Anayasa Profesörü İbrahim Kaboğlu, “Muhalefet, en üst perdeden itiraz etmeli” dedi.
Polislerin yetkilerinin çok geniş olduğunu ve bunların kısıtlanması gerektiğini ancak yeni düzenleme ile bekçilerin de sakıncalara neden olabilecek yetkilere kavuşacağına dikkat çeken Kaboğlu, “Yeni bir özel kolluk kuvveti resmen doğuyor. Bu özel kolluk kuvveti, kişilerin özel yaşam alanlarına sızabilecek konum ve yetkilerle donatılıyor. Anayasa’nın çok sayıda maddesine aykırı bir düzenleme ile karşı karşıyayız” diye konuştu.
Mevcut kanun ne diyor?
772 Sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu‘na göre bekçilerin görev ve sorumlulukları şöyle yer alıyor:
Madde 3 – Çarşı ve mahalle bekçilerinin görevleri şunlardır:
A) Genel kolluk kuvvetlerinin derhal müdahalesine imkan bulunmayan acele ve zaruri hallerdeki görevleri,
- Bir kimsenin can, mal ve ırzına saldırma ve tehditleri önlemek, saldıranları yakalamak,
- Suç işlenirken veya işlendikten sonra, henüz izleri meydanda iken sanıkları yakalamak,
- Kamu düzen ve güvenini bozacak mahiyetteki gösteri, yürüyüş ve karışıklıkların yapılmasına karşı, genel kolluk
kuvvetleri gelinceye kadar önleyici tedbirleri almak, - Adli kolluk işleriyle ilgili vakalarda, delillerin kaybolmamasını sağlayan muhafaza tedbirlerini almak. (Bekçiler bu benddeki görevlerinin ifasında halkın yardımından da faydalanabilirler.)
B) Genel kolluk kuvvetlerine yardım yönünden görevleri :
1- a) Uyuşturucu maddeler yapılan, satılan veya kullanılan yerleri,
b) Kumar oynanan genel ve herkese açık yerleri,
c) Mıntakası dahilinde gizli fuhuş yapanları,
d) Mıntakası dahiline gelen misafir ve yabancıları,
e) Halkın sükun ve istirahatini bozanları, saldırgan delileri, rezalet çıkaracak derecede sarhoş olup başkalarını rahatsız edenleri,
f) Mevzuat ve yetkili makamlarca tayin edilen saatlerden sonra her ne şekilde olursa olsun, halkın rahat ve huzurunu bozacak surette açık ve kapalı yerlerde gürültü yapanları,
g) Sokak, geçit ve meydanları tıkayarak trafiğe mani olan taşıt ve araçlarını ve diğer engelleri,
h) Yangın, deprem, su baskını gibi afet ve tehlikelerle ilgili önbilgileri,
En kısa zamanda polis ve Jandarma ve itfaiye teşkilatına haber vermek ve önlenmesi gerekenleri önlemek,
2- Bölgeleri içinde bulunan dükkan, mağaza, ev, motorlu araç gibi malların korunmasında sahipleri tarafından noksan alınan tedbirleri tamamlattırmak,
3- Vazife saatleri içinde gördükleri, işittikleri, şüphe ettikleri şahsı veya hadiseleri, istirahate geçmeden evvel bağlı bulunduğu en yakın kolluk kuruluşuna bildirmek,
4- Vazife saatleri içinde tahdid edilen mıntıkasını fasılsız surette dolaşmak,
C) Mahalle sakinlerinin istirahat, sağlık ve selametini sağlamak bakımından görevleri :
- Yolda hastalanan, kazaya uğrayan, düşüp kalan ve genel durumu itibariyle yardıma muhtaç olanlara yardım etmek,
- Yollarda dolaşan kimsesizleri, engellileri, acizleri ve çocukları bizzat yerlerine veya veli veya vasilerine teslim edilmek üzere en yakın kolluk kuruluşuna götürmek, (1)
- Bir semt, yer, yol, sokak veya şahıs sormak için başvuranlara gerekli bilgiyi vermek,
- Doğum, ölüm, hastalık, kaza, yangın veya afet gibi önemli ve acele haller sebebiyle, yapılacak yardım isteklerinden gücü dahilinde olanları öncelikle yerine getirmek,
- Büyük tehlike arz eden yangın ve su baskını gibi afetlerde mahalle sakinlerine derhal bilgi vermek, görevli ekipler gelinceye kadar yerinde ve gerekli önleyici tedbirleri almak,
- Kuduz hayvana rastlandığında mümkün ise bunları tecridederek zararlarını ortadan kaldırmakla beraber belediyeyi haberdar etmek, bu suretle zararını ortadan kaldıramadığı takdirde itlaf etmek,
- Bulaşıcı ve salgın insan ve hayvan hastalıklarını en yakın kolluk kuruluşuna haber vermek,
- Elektrik, su, havagazı, kanalizasyon gibi amme tesislerinde vakı arızaları, sokaklara süprüntü atanları, pis su dökenleri, inşaat ve tamirat yapanları, en yakın kolluk kuruluşuna bildirmek,
Bekçiler diğer kanunlarla genel zabıtaya tevdi edilen görevlerde zabıtaya yardımcı olurlar.
