Avrasya Tüneli geçiş ücretine 1 Şubat’tan itibaren yüzde 20.8 zam geleceği tahmin ediliyor. Sözleşmeye göre yapılan hesaplamalara göre, tünelden tek yön geçiş ücreti 43.98 TL olacak. Devlet, verdiği araç geçiş garantisi nedeniyle şirkete sadece 2020 yılı için 472 milyon TL ödeyecek.
Sözleşmede verilen araç garanti ücretleri nedeniyle Türkiye ekonomisinin kara deliği olarak gösterilen Avrasya Tüneli geçiş ücretlerine yine zam geliyor.
Halen 36,40 TL olan araç geçiş ücreti, sözleşmeye göre 1 Şubat’ta yeniden zamlanacak. 2021 yılı geçiş ücretinin 1 dolar=7,50 TL üzerinden tahmini 43.98 TL olacağı öngörülüyor. Bu hesapla yapılacak zam oranı yaklaşık yüzde 20.8’i bulacak.
Köprülerden geçiş azalmadı
Köprülerin yükünü alma amacıyla inşa edilen Avrasya Tüneli, FSM ve 15 Temmuz Şehitler köprülerinden geçen araç sayısının azalmasını sağlamadı. Vatandaşlar yüksek ücret nedeniyle Avrasya Tüneli yerine Feribot ve Marmaray’ı tercih ediyor.
Avrasya Tünelinde 2018 yılında geçiş yapan araç sayısı 17 bin 556 iken, 2019 yılında yapılan zam sonrası 17 milyon 271 bin araç geçişi sağlandı .Zam sonrası geçiş miktarı yüzde 1.62 azaldı. 2020 yılında pandemi sebebi ile bu sayı 12.8 milyon araç sayısına indi.
Geçiş ücreti nasıl hesaplanıyor?
Her yıl geçiş ücreti iki kez hesaplanıyor. Sözleşmedeki araç başı 4 dolar, araç geçiş ücretinin yanı sıra, ABD enflasyon artışı (Birikimli 10 yıllık enflasyon yüzde 23 dolayında hesaplanıyor) ve yüzde 8 KDV ilave ediliyor.
Devlet 3 yılda 479 milyon lira ödedi
Avrasya Tüneli sözleşmesine göre, işletmeci şirket ATAŞ A.Ş’ye her yıl binde 5 artırmak kaydı ile başlangıç yılı olarak yıllık 25 milyon 125 bin adet araç geçiş garantisi verildi.
Tünelin hizmete girdiği Aralık 2016 ‘dan itibaren, Devletten 3 yıl için (2017/18/19) şirkete 479 milyon TL araç geçiş garantisi karşılığı ödeme yapıldı.
Pandeminin bedeli 472 milyon TL
Avrasya Tüneli işletmesiyle ilgili gelişmeleri yakından takip eden İYİ Parti Yerel Yönetimler Başkan Danışmanı, İBB Meclis Üyesi Dr. Suat Sarı, 2020 yılı için; pandemi sebebi ve yüksek geçiş ücreti sebebi ile azalan araç geçişleriyle yıllık geçmeyen 13 milyon araç geçişi karşılığında, şirkete ilk 3 yıl için verilen garanti bedel 1 yılda 472 milyon TL garanti ödemesi yapılacaktır” dedi.
“2041 yılına kadar garanti sayısına ulaşılamayacak!”
Dr. Suat Sarı, “Sonuç olarak araç başı 4 Dolar+KDV+ABD enflasyonu hesabıyla çıkan geçiş ücreti Türkiye’deki bireysel araç sahipleri ve şirket araçları için çok yüksek bir rakamdır” diye konuştu.
İBB Meclis Üyesi Sarı Avrasya Tüneli’yle ilgili şu tespitleri yaptı:
“İstanbul’da yıllık ortalama otomobil sayısı artışı yüzde 5’tir. Trafiğe giren araçların yüzde 2’sinin tünelden geçmesi araç artışında ulaşılacak en yüksek yüzdedir. Bu yüzden hesaplamalarımızda yüzde 2 artış baz alınmıştır.
Bu zam politikası, sözleşmeye göre geri kalan 20 yıl 5 ayda da devam ettirildiği taktirde, en iyimser bir hesaplama ile her yıl araç sayısının yüzde 2 artacağını varsayarsak, 2041 yılına kadar garanti araç sayısına ulaşılamayacaktır.
“Bu gelirle 2,5 Avrasya Tüneli yapılır”
Sözleşmede 25 milyon 125 bin yıllık araç sayısı geçildiğinde, artan her araç için Devletin yüzde 30 geçiş bedeli alması gerçekleşemeyecek bir illüzyon yani hesaplama hatasıdır.
Bu çerçevede şirket 1.24 milyar dolar yatırımı karşılığında; sözleşme dönemi sonunda 2.79 milyar dolar, geçen araçlardan ve 749 milyon dolar geçiş garantisi olarak devletten olmak üzere ,toplam 3.54 milyar dolar tahsilat yapmış olacaktır. Bu ise buradan elde edilen gelirler ile 2,5 Avrasya Tüneli yapılabileceğini gösteriyor.”
Dünyada ne kadar ödeniyor?
Dünyada su altı yol tünellerinde uygulanan otomobil geçiş ücretleri:
• Amerika Seattle Tüneli’nde yoğun trafik saatlerinde araç geçiş ücreti olarak 1,25 dolar, yoğun olmayan saatlerde 2,5 dolar geçiş ücreti uygulanıyor.
• İngiltere Liverpool’daki 2.4 km uzunluğundaki The Kingsway Tunnel‘de 1.80 dolar araç geçiş ücreti uygulanıyor.
• Avusturalya Sydney Harbour Tunnel’de araç geçişleri için 3 dolar… ayrıca haftalık ve aylık abonmanlara iskonto uygulanıyor.
• Singapur Marina Coastal Tunnel sabah 08.00 -09.30 arasında 4 dolar uygulanan ücret, 09.30’dan 17.00’ye kadar 3 dolar’a düşüyor.
• Japonya Tokyo-bay Aqua Line Tüneli’nde 2.95 dolar,
• Hongkong Eastern Harbour Crossing Tüneli‘nde 3.25 dolar geçiş ücreti uygulanıyor.
Güney Kore ile ortak
Yapı Merkezi ve Güney Koreli SK E&C şirketlerinin yarı yarıya ortak oldukları Avrasya Tüneli İşletme İnşaat ve Yatırım AŞ’ye (ATAŞ) tarafından, toplam 1.24 milyar dolar yatırım yapılan projenin, 285 milyon doları özkaynak, 960 milyon doları kredi olarak sağlandı. Krediler Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Kore Eximbank’ından sağlandı. (Kaynak: Sözcü)
