Pandemi nedeniyle işleri duran milyonlarca esnaf ya işletmesini borcundan dolayı kapattı ya da devretti. Bir anda gelirlerini kaybeden esnaf çaresizce yardım eli uzatılmasını bekliyor.
Pandemi nedeniyle ekonomik sıkıntıya giren ve dükkanını kapatmak zorunda kalan esnaf kan ağlıyor. İş yerleri kapandığı için evlerine ekmek götüremeyen Türkiye’nin dört bir yanındaki esnaf dert yandı.
Bir anda işsiz kaldılar
Aydın’da çay ocağı işleten Selma Turhal, pandemide iş yapamadığı için işini devretmek zorunda kaldığını söyledi. Turhal, “Kredi çekmek zorunda kaldık. Onu da ödemekte zorlandık. Sıkıntı büyüyünce başka gelirimiz olmadığı için iş yerini devrettik. Şu an hiç bir iş yapmıyorum” dedi. İşler durunca Konya’daki esnaf lokantasını kapatmak zorunda kaldığını söyleyen 60 yaşındaki Nebi Ünler, “3 işçim de işsiz kaldı” diye konuştu.
Konya’da bir okulda kantin işleten 47 yaşındaki Atilla Koç ise “Ben ve eşim pandemi öncesi 2 ayrı okulda kantin işletiyorduk. Pandemi uzayınca sözleşmelerimizi iptal ettirdik. Devletimizden de destek göremedik. Hayatımı devam ettirebilmek için arabamı bile sattım” diye dert yandı.
Devredemedi, kapattı
Eskişehir Tepebaşı’nda tuhafiyecilik yapan 32 yaşındaki 2 çocuk annesi Hatice Koca, dükkanını devren satamadığı için boşalttı. Koca, “MS hastasıyım ve Bağ-Kur borcum nedeniyle ilaçlarımı alamıyorum. Dükkanın kirası 750 lira, elektriği, vergisi, stopajı vardı. Talip çıkmadığı için kapattım. Yine temizlik işi yapacağım” dedi.
’34 yıllık çabamız heba oldu’
Denizli’de restoran işleten 63 yaşındaki İlhan Aybey ve 54 yaşındaki Gönül Aybey, personel maaşlarını dahi ödeyemeyecek duruma geldiklerini belirterek, şöyle konuştular: “34 yıl devlete karşı sorumluluklarımızı eksiksiz yerine getirdik. Devletten beklediğimiz bizim gibi dürüst çalışanlara sahip çıkmasıydı, olmadı. Bir başımıza bırakıldık. Sonunda kepenklerimizi indirdik.”
“60 bin liram vardı, şimdi 100 bin lira borcum var. İş arıyorum. Psikolojim bozuldu”
Maske denetimi sırasında Denizli Valisi Ali Fuat Atik’in maske takması gerektiği uyarısından sonra, “Öldük, bittik. Gebermek istiyorum” diyen esnaf Üzeyir Yazır da işletmesini kapattı. Yazır, “60 bin liram vardı, şimdi 100 bin lira borcum var. İş arıyorum. Psikolojim bozuldu” diye konuştu.
Dükkanına icra geldi, sinir krizi geçirdi
Kayseri’de kirasını ödeyemediği için bir alışveriş merkezindeki 2 dükkanı icralık olan ve eşyalarına el konulan Aysun Bıyık isimli kadın sinir krizi geçirdi. “Esnaf kan ağlıyor’ diyerek isyan eden Bıyık, “Ödeyemiyorum arkadaş, ödeyemiyorum” diyerek feryat etti. 1 yıllık kirasını ödeyemediği için borcunu yapılandırdığını söyleyen Bıyık, şunları söyledi:
“İlk taksit olan 40 bin lirayı da iş olmadığı için ödeyemedik. Daha icra kararı olmadan dükkandaki eşyalara el koymak istediler. O anda kendimi kaybedip sinir krizi geçirdim. Daha sonra icra kararı geldi. Dükkanımızı kapattık. Cumhurbaşkanımız pandemide esnafa destek verildiğini ve kapanan iş yeri olmadığını söylemişti. Kendisinden destek bekliyoruz.”
Lokanta ve kafelerin günahı ne?
Salgın nedeniyle faaliyetlerine ara verilen esnafın vergi ödemeleri ertelendi. Lokanta, kafe ve düğün salonları ise kapsam dışı bırakıldı. CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, “Sadece Eskişehir’de 3 bini aşkın, ülkede ise on binlerce lokantacı var. Onların günahı ne?” dedi.
“Salgın işimizi elimizden aldı!”
Eskişehir’de kebapçılık yapan 45 yaşındaki Ömer Kaya, yaklaşık 1 yıldır kirasını ödeyemediğini söyledi. Pandemiyle birlikte işlerinin bozulduğunu söyleyen Kaya, “Dükkan kiram 3 bin 500 TL. 50 bin liraya yakın sadece kira borcum var. Evimin doğalgazını bile ödeyemediğim için şu anda kesik. Salgın bizim önce işimizi elimizden aldı” dedi.
“Devlet kahvemizi açsın!”
CHP Edirne Milletvekili Okan Gaytancıoğlu, kapanan kahvehane işletmecilerini ziyaret etti. Bir esnaf eşinin asgari ücretiyle geçinmek zorunda olduğunu belirterek, “Eşim 4 aydır bana bakıyor. Ben şu anda eve ekmek getiremiyorum. Devlet bize bin lira vereceğini söyledi, başvurduk. Ocak sonu geldi, yardım gelmedi. Devletin bir an önce bu yardımları yerine getirmesini veya kahvemizi açmasını istiyorum. HES koduyla giriş yaptırsın. İşlesin kahvemiz” dedi.
“Üniversiteler kapandı, iş yapamaz olduk”
Konya’da kafe işletmecisi olan 37 yaşındaki Ali Erbaş, üniversite bölgesinde olan işletmesinin, üniversitelerin kapanmasının ardından iş yapamadığını söyledi. Erbaş, “Evliyim ve 1 çocuğum var. Üniversiteler kapanınca iş yapamaz olduk. Bu süreçte yeterince destek de göremedik. Dükkanım kiralıktı. İşler olmayınca kiramı ve faturalarımı karşılamakta zorluk yaşadım ve işletmemi kapatmak zorunda kaldım. Şu anda bir fabrikada işçi olarak çalışıyorum” diye konuştu.
Pandemi sürecinde 65 bin esnaf, 24 bin şirket kapatmak zorunda kaldı!
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Türkiye Genç İşadamları Konfederasyonu toplantısında “Diyorlar ki dükkanlar kapanıyor, şirketler kapanıyor. Kapanan falan yok” dedi.
Ancak Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, CHP Adıyaman Milletvekili Abdurrahman Tutdere’nin bu konudaki soru önergesini yanıtladı ve 2019’da 114 bin 977 esnaf ve sanatkar ile 34 bin 22 şirketin kapandığını açıkladı.
Kısıtlamaların başladığı Mart 2020’den, 30 Kasım 2020’ye kadar da, 64 bin 474 esnaf ve sanatkar iş yerini kapatmak zorunda kaldı. 24 bin 172 şirket de faaliyetini sonlandırdı. (Kaynak: Sözcü)
