Maskelerimiz kurtçuklarla mı dolu? Maskelere virüs, bakteri, mikrop mu yerleştiriyorlar? İnsan gözüyle bunlar görülebilir mi? Maskede kurtçuk mu var, yoksa komplo teorilerine çok mu yatkınız?
Son dönemde gündeme gelen “maskede kurtçuk mu var?” gibi soruları Kimyager Fatih Küçükuysal’a sorduk.
Son günlerde ağız maskeleri ile yapılan evsel ısıtma deneylerinde kıl kurduna benzeyen bazı hareketli iplikçiler görülüyor. Halk arasında sıklıkla kullanılan bu maskelerin kimyasal yapısından öncelikle bahseder misiniz?
Öncelikle üç tür maske vardır. İlki tekstil maskesi diyebileceğimiz cerrahi maske standartlını dikiş, katman bakımından tam karşılamayan maskeler, diğeri 1960 yıllarından beri hastane personeli için üretilen cerrahi maske veya medikal maske denilen EN 14683 kodlu maske ve diğeri de EN 149- A1 kodlu FFP (Filtering Face Piece) veya PPE (Personal Protective Equipment) veya N95-N99 diye bilinen maskelerdir.
Tüm bu maskeler PP olarak kısaltılan ve günlük yaşamda en çok kullanılan plastik çeşitlerinden biri olan petrol türevli bir malzeme olan polipropilen liflerinden imal edilir.
Maskede kurtçuk, parazit, kıl kurdu olması olası mıdır?
Özellikle cerrahi ve FFP tipi maskeler steril ortamda üretilmektedir. Son zamanlarda maske üretiminin artmasıyla plastik üreticilerin çoğu cerrahi maske üretimine geçmiştir.
Bunlar denetlense de birçoğu olması gerektiği gibi üç katman değildir ve ultrasonik dikişli olmamaktadır. Ancak onların da hammaddesi aynıdır. Buharda ısıtılan maskelerin içindeki polimer hammadde polipropilen termoplastik yani ısıyla eriyip bozunabilen bir plastik malzeme olduğundan gevşeyip uzayan polimerik iplikçikler olabilir.
Ayrıca bu PP polimerik liflerin içinde “çamaşır tozu” diye bilinen maddelerin olma olasılığı vardır. Özellikle kullanılmış maskeler içinde elbette gözle görülemeyen bakteri gibi mikroorganizmalar olabilir ancak bunlar bu şekilde gözlemlenmez.
Maske alırken nelere dikkat etmek gerekir?
Öncelikle maviye, yeşile, siyaha boyanmış veya baskı maskeleri önermeyiz çünkü kimyasal koku maddeleri sağlıksız bir ortam oluşturabilir.
Zaten bu tür maskeler ilk takıldığında kötü bir kokuya neden olacaktır. İyi kalite bir cerrahi maske 3 katmanlı olmalı ve ultrasonik dikişli ve TSE standardı ibareleri olmalıdır.
Maskeler tekrar kullanılabilir mi?
Maskeler tek kullanımlıktır, suyla veya kolonya ile yıkanıp tekrar hijyenik hale gelmesi mümkün değildir. Fiziksel ve kimyasal dokusu, yapısı bozulmaktadır. Ayrıca maskeler elle tutulurken, bir yere bırakılıp tekrar takılırken de hijyenik bir durum olmamaktadır.
Maskeler daha çok bizdeki bir hastalığın dışarı verilmemesi için önemlidir. Maske takmak önlem açısından gerekliliktir ancak maskeye güvenerek tamamen korunduğumuz algısına da kapılmamak gerekir. Maskelere “nano boyutlu robot konuldu”, “İnsanları hasta etmek için kıl kurdu yerleştirildi” gibi paranoya içerikli veya sosyal medyada görünür olmak isteyenlere itimat edilmemesi gerekir.
Biyografi: Fatih Küçükuyasal (Kimyager)
Ege Üniversitesi 1998 Fen Fakültesi Kimya Bölümü mezunudur. 8 yıl özel ve kamu okullarında kimya ve fen-teknoloji öğretmenliği yaptı. Çeşitli kişisel gelişim eğitimlerini tamamladı. AB fonuyla yurtdışında çeşitli genç ve yetiştin eğitim programlarında bulundu. Belediye, üniversite, kamu ve özel okullarda, ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarında “Ekolojik Yeşil Kimya İlkeleri” “Yeşil Teknoloji ve Geleceğin Eko Meslekleri”, “Sürdürülebilir Ekolojik Tarım”, “Endüstriyel ve Doğal Plastikler”, “İklim Değişimine Karşı Sıfır Atık ve Tasarruf” ve “Stres Yönetimi ve Farkındalık” seminerleri verdi ve atölyeler yaptı.
Şu an İstanbul ve şehir dışında eğitim ve danışmanlık çalışmaları yapmakta, kamu yararına sosyal projeler tasarlamaktadır. TÜSODER (Tüketici Sorunları Derneği) ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarında aktif görevdedir. Kimya ve sürdürülebilir yaşam farkındalığıyla ilgili televizyon, radyo, gazete ve dergilere röportaj vermekte aynı zamanda Yalova Üniversitesi Polimer Malzeme Mühendisliği’nde biyobozunur plastikler üzerine yüksek lisans yapmaktadır. “Karartı” adlı kimyasalların savaşlarda kullanılmasını konu alan ve “Kimyasal ve Fiziksel Dezenfektanlar” adlı dezenfektanların doğru kullanımını konu alan kitapların yazarıdır.
