BOTAŞ’ın sanayiciye verdiği doğalgazda önce kısıtlama sonra tarife değişikliğine gitmesinin faturası, bu durumun sürmesi halinde vatandaşa da yansıyacak. Ege Bölgesi Sanayi Odası, Kocaeli Sanayi Odası ve OSİAD başkanları kesintinin 10 günden uzun sürmesi halinde neler yaşanabileceğine yönelik endişelerini anlattı.
Doğalgaz kesintisi vatandaşa nasıl yansıyacak?
İran’ın teknik arıza nedeniyle Türkiye’ye gaz akışını durdurması üzerine BOTAŞ’ın sanayiciye verdiği doğalgazda önce kısıtlamaya sonra tarife değişikliğine gitmesi ve kesintinin ne kadar süreceğinin bilinmemesi büyük bir endişeye yol açtı.
Bu durumun tüm imalat sanayini olumsuz etkileyeceğini ancak en çok cam, seramik, demir çelik ve otomotiv sektörlerini etkileyeceğini belirten sanayiciler, doğalgaz kesintisinin sadece 10 gün sürmesi durumunda olumsuz etkilerin bertaraf edilebileceğini ancak daha uzun bir süreye yayılması halinde maliyetleri ciddi bir şekilde artırarak tüketiciye de yeni zamlar yansıtmak zorunda kalacaklarına dikkat çekti.
Sözcü‘ye konuşan Ostim Sanayici ve İş İnsanları Derneği (OSİAD) Başkanı Süleyman Ekinci, “Sanayicinin artan maliyetlerini birim fiyatlara yansıtmaması mümkün değil. Gaz kesintisinin sürmesi durumunda beyaz eşyadan mobilyaya, çatal bıçaktan elektrikli ev aletleri ve otomobil fiyatlarına kadar tüketici fiyatlarını da etkileyen artışlar yaşanacaktır” dedi.
Ekinci, şu an mevcut stokların talebi karşılayacak nitelikte olduğunun, işaret ettiği zamların gaz kesintisinin sürmesi halinde tüketiciye yansıyacağının altını çizdi.
Elektrik kesintilerinden de korkuluyor
OSB’lerde bir de, kesintilerin elektriğe de sıçramasından korkuluyor.
Ekinci, bu endişeye ilişkin “Elektrik üretiminin önemli bir kısmı doğalgaz santralleri vasıtasıyla elde ediliyor. Elektrik kesintileri de olacak diye korkmaya başladık” dedi.
Ekinci, “Gaz kesintisi illaki sanayinin çarklarını yavaşlatacaktır. Hizmet sektörüne yönelik üretim yapan sektörler enerji kısıtlamasına gidecekler. Ancak cam, seramik ve demir çelik gibi durma lüksü olmayan sektörler BOTAŞ’ın getirdiği kısıtlamayı aşıp, aşılan tüketim miktarının yüzde 50 zamlı faturalanmasını içeren cezai yaptırımı kabullenecekler. Çünkü bu alanlarda üretim durursa, yeniden başlaması uzun zaman alır” diye konuştu.
Ekinci, yaşanan bu olumsuzluklara çözüm olarak ise yenilenebilir enerji vurgusu yaptı:
“Bugünden yarına geçici çözümler değil, kalıcı ve sürekliliği olan çözümler üretilmeli. Bu da maasa başında alınan ani kararlarla değil, sektör temsilcileriyle bir araya gelerek yapılmalı. Bu noktada, OSB’lerin güneş enerjisine dönmesini ve devletin bu alanda kapsamlı bir çalışma yürütmesini talep ediyoruz. Gerekirse tüm fabrikaların ve OSB’lerin çatıları güneş panelleriyle donatılmalı.”
Fiyatlara mutlaka yansıyacak
Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu ise, tüm bunların dışa bağımlılığın faturası olduğuna vurgu yaptı ve “Şu an tüm sanayiciler ‘bu sorunun üstesinden nasıl geliriz, nasıl verimli çalışabiliriz’ konularına çözüm arıyor, neler olacağını merakla bekliyor” dedi.
Tüm imalat sanayinin bu durumdan etkileneceğini, en çok etkilenenlerden birinin de ihracatçı firmalar olacağına dikkat çeken Zeytinoğlu, “İhracat pazarları olan, üretmek ve satmak zorunda olan tüm firmalarımız oldukça olumsuz etkilenecektir” diye konuştu.
Zeytinoğlu, şöyle devam etti:
“Enerji önemli bir maliyet. Son tarife değişikliği de tabii ki aleyhimize bir durum. Ancak olmayan enerji en pahalı enerjidir. Muhakkak fiyatlara yansıyacaktır. Bu yüzden fabrikaların durmasındansa zamlı tarifeye mecbur kalmalarını ‘kötünün iyisi’ olarak değerlendirebilirim.”
Kesinti ne zaman sona erecek? Net bir tarih isteniyor
Sanayicilerden aldığımız bilgilere göre, BOTAŞ’ın dünkü kesintisinden sonra henüz hiçbir fabrikada ya da tesiste üretimin durması gibi bir olumsuzluk yaşanmadı. Sanayicinin endişeli bekleyişinin nedeni, bu durumun 10 gün ile sınırlı kalmayıp uzaması…
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, “Bu kesinti hiç beklemediğimiz bir konuydu. Üretim devam ediyor ama bu yarın ya da ertesi gün durmayacağı anlamına gelmez” dedi.
Yorgancılar, bir an önce bu sorunun çözülmesi gerektiğine dikkat çeken ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın kesintisinin tam olarak ne kadar süreceğine yönelik net bir açıklama yapmasını talep etti.
“Cam ve seramik 10 gün değil, 10 dakika bile duramaz”
“10 günlük denildi ama henüz net bir bilgi yok. Cam ve seramik gibi alanlarda değil 10 gün, 10 dakika bile üretimin durması söz konusu olamaz” diyen Yorgancılar, “Çünkü fabrikalardaki bir cam ya da seramik fırını, bakım ihtiyacı olduğu zaman bile ‘sıcak bakım’ denilen, yani fırın çalışırken bakıma sokulan işlemlerden geçiyor. Bu fırınlar hiç kapatılmadan çalıştığı için sanayiciye olumsuzluğun ne kadar süreceğinin net bir şekilde açıklanması gerekir” dedi.
Yorgancılar, “Eğer mevcut olumsuzluk 10 gün sürecekse tedbir alınır, fazla da bir maliyet artışına yol açmaz. Ancak bir aya sarkacaksa o zaman işler değişir, ciddi maliyet artışlarına mahkum ediliriz” diye konuştu.
BOTAŞ’ın tarife değişikliğine ilişkin ise Yorgancılar, “Tamamen bir kesintiye gidilmektense tarife değişikliği makul bir yöntem olarak karşılıyorum. Ancak yine ne kadar süreceği sorunu karşımıza çıkıyor. Süre konusunda net bir açıklama yapılmalı” değerlendirmesinde bulundu.
