Rusya-Ukrayna krizinin tırmanmasıyla piyasalar sarsılmaya başladı. Petrol fiyatları 7 yılın zirvesine yükseldi. Altın ise 9 ayın zirvesinde. Türk Lirası değer kaybetmeye başladı. Krizin Türkiye’deki akaryakıt fiyatlarında da zamlara neden olacağı belirtiliyor. Goldman Sachs, piyasalar için en kötü senaryoyu paylaştı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dün akşam Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçı bölgeler Donetsk ve Luhansk’ın bağımsızlığını tanınmasıyla jeopolitik risklerin artması, tekrar güvenli limanlara olan talebin yükselmesine neden oldu.
Gelişmekte olan ülke para birimleri değer kaybederken, Rus Rublesi dolara karşı en çok değer kaybeden para birimi oldu. Türk Lirası da dolar karşısında değer kaybediyor. Dolar/TL kuru 13,92 seviyelerinde, euro/TL ise 15,79 düzeyinde seyrediyor. Küresel gerilim Borsa İstanbul’da da yüzde 2,1 civarında düşüşe neden oldu.
Petrol fiyatları ise neredeyse yüzde 5 değer kazanarak 2014 yılından bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Brent ham petrolün varil fiyatı 98,10 doları gördü. Altının ons fiyatı bin 900 doları aşarak dokuz ayın zirvesine çıktı.
Ekonomist İbrahim Aksoy gelişmeleri sosyal medya hesabından değerlendirdi. Aksoy petrol fiyatlarındaki yükselişin ve turizm gelirindeki zayıflamanın Türkiye’nin cari açık fazlası hedefini riske attığını belirtti. Aksoy Rus ve Ukraynalı turistlerin Türkiye’ye gelen toplam turistlerin yüzde 27’sini ve toplam turizm gelirinin de yüzde 14’üne tekabül ettiğine dikkat çekti.
Altın ve petrol dönemsel zirvelerini güncelledi
Petrol fiyatları, Ukrayna-Rusya gerginliğinin sıcak çatışmaya dönüşeceği endişelerinin artmasıyla yeniden 7 yılın zirvesine çıktı. Gerilimin tırmanması brent petrolü yüzde 3 yükselişle 94 doların üzerine taşıdı.
Ukrayna ile ilgili jeopolitik risklerin tırmanmasıyla spot altın fiyatları da 9 ayın zirvesini gördü ve 1.914 dolar seviyelerine kadar çıktı. Gece yarısı görülen 1.914 dolar sonrası bu sabah saatlerinde spot altının ons fiyatı 1.907 dolar civarında işlem görüyor.
ABD vadeli borsalarda yüzde 2’leri aşan düşüşler yaşanırken, dolar endeksi 96 seviyelerinde yer aldı.
Enerjide dışa bağımlı
Enerji kaynakları açısından fakir olan Türkiye yıllık doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 99,7’sini ve petrol ihtiyacının yüzde 95’ini ithal ediyor. Türkiye’nin enerjide en çok bağımlı olduğu ülkeler doğalgazda Rusya ve petrolde Irak olarak sıralanıyor. Petrol fiyatları ve kurlar artış gösterdiği zaman bu durum Türkiye’nin enerji faturasına ve dolayısıyla cari dengeye yansıyor.
“Rusya-Ukrayna krizi yüksek akaryakıt zamlarına neden olacak”
Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan krizin Türkiye’de yüksek akaryakıt zamlarına neden olacağını kaydeden CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, “Akaryakıt ürünlerinde büyük bir zam olasılığı var” dedi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı ve Balıkesir Milletvekili Ahmet Akın, Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan krizin Türkiye’de yüksek akaryakıt zamlarına neden olacağını belirtti. Akın, “Akaryakıt ürünlerinde büyük bir zam olasılığı var. Zaten son iki aydır benzin ve motorine gelen zam yüzde 40’ı aştı. Döviz kurunun düşmesiyle oluşan farkı indirim olarak yansıtmayan iktidar, bunu ÖTV payını artırmak için kullanmıştı. Şimdi Rusya-Ukrayna gerilimi nedeniyle yaşanacak artışı pompa fiyatına yansıtılmamalı, ÖTV’den karşılanmalı” dedi.
Akın, Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan gerilim nedeniyle uluslararası piyasada artan petrol fiyatlarının Türkiye’de yüksek akaryakıt zamlarına neden olabileceğini belirtti.
Akın, yaptığı yazılı açıklamada özetle şu değerlendirmeyi yaptı:
“Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan gerilimin doğrudan uluslararası enerji fiyatlarını etkilemesi Türkiye’deki akaryakıt ürünlerinin fiyatlarına yansımaktadır. Kriz nedeniyle dünya petrol piyasalarına yön veren brent petrolün fiyatı neredeyse 100 dolara dayanmıştır. Brent petrolün fiyatının yaklaşık yüzde 10 oranında artması Türkiye’de akaryakıt ürünlerine pompa fiyatlarına yansıyacak şekilde zam yapılması ihtimalini artırmaktadır. Uluslararası petrol fiyatlarının yükselmesinin yanı sıra döviz kurundaki artış da akaryakıt ürünlerine yapılacak zammı daha da artırabilir.
Goldman Sachs Rusya-Ukrayna krizinde piyasalar için en kötü senaryoyu paylaştı
Goldman Sachs, Ukrayna – Rusya sınırında sıcak bir çatışma ve Rusya’ya yönelik doğrudan yaptırımlar olması durumunda gelişmiş ülke borsalarında sert düşüşler görülebileceğini tahmin etti.
Investing.com haberine göre; Goldman Sachs, Ukrayna sınırında doğrudan bir çatışmanın gerçekleşmesi ve Batılı devletlerin Rusya’ya yaptırımlar uygulamaya başlaması durumunda ABD borsalarının mevcut seviyelerinden %6 daha düşebileceği görüşünü iletti. Bunun yanında Goldman analistleri, Avrupa ve Japonya borsalarının da daha sert kayıplar verebileceğini düşünüyor.
Analistler, gerilimin zirve yaptığı son gelişmeleri değerlendirerek çatışmaların şiddetlenmesi durumunda rublenin dolar karşısında yüzde 10’u aşan değer kaybına uğrayabileceği tahmininde de bulundu. Bunun yanında Goldman analistleri, Ukrayna ve Rusya’nın küresel enerji piyasasındaki konumunu göz önünde bulundurarak gerilimin daha da artması durumunda petrolde yüzde 13’ün üzerinde bir yükseliş bekliyor.
Dominic Wilson önderliğindeki Goldman analistleri, risklerin daha da artması ve cezai yaptırımlarla birlikte direkt bir çatışma senaryosunda siyasi risk primindeki artışın büyük olasılıkla devam edeceğini düşünüyorlar.
Rusya-Ukrayna krizi, yatırımcılar için zaten belirsiz olan ortamı daha da belirsiz hale getirdi. Hisse senetleri keskin bir şekilde düşerken yatırımcılar daha güvenli limanlara doğru geçiş yaparken riskli varlık satışına devam etti ve tahvillerde bir yükseliş meydana geldi.
Buna karşılık, ABD, AB ve İngiltere Rusya’ya yaptırım uygulamaya hazırlanıyor. ABD’li yetkililer ise Putin’in yakında doğu Avrupa ülkesine daha geniş bir saldırı emri verebileceğine inanıyor.
Sonuç olarak Goldman Sachs en kötü senaryonun gerçekleşmesi durumunda teknoloji ağırlıklı hisselerden oluşan Nasdaq borsasında yüzde 10’luk bir kaybı öngörürken Avrupa ve Japonya borsalarının da yüzde 10’a yakın bir kayba uğrayacağını tahmin ediyor.
