İngiltere’de çöpe atılan bir plastik atık, GPS sistemiyle izlendi. Atık, Hollanda, Almanya ve Polonya üzerinden son olarak atıldığı noktadan 3 bin 200 kilometre uzaktaki Adana’ya geldi. Çöplerin biriktiği alanda geri dönüşüm merkezi tespit edilemedi.
ABD merkezli yayın organı Bloomberg’de “Bir poşetin 3200 kilometrelik yolculuğu, geri dönüşümle ilgili karmaşık gerçeği ortaya koyuyor” başlıklı yazıda, İngiltere’deki ünlü bir süpermarket zincirine ait alışveriş poşetinin Türkiye’ye uzanan hikâyesi anlatıldı.
Bir dijital takip sistemiyle izlenen poşet, iki ay içinde Londra’dan 3200 kilometre uzaklıktaki Adana’da bir sanayi bölgesinde ortaya çıktı. Londra’dan sonra Hollanda, Almanya ve Polonya’yı gezerek Türkiye’ye ulaşan ve rengi griye dönen poşet, Adana’daki bir depo önüne rastgele yığılan, çoğu yabancı ülkelere ait plastik poşetler arasındaydı.
Türkiye’de faaliyet yürüten bir geri dönüşüm şirketinde müdür olduğunu söyleyen bir kişi, plastik atıkları Avrupa’dan satın alarak Mersin Limanı üzerinden Adana’daki araziye taşıdığını ve atıkların geri dönüşümden geçeceğini söyledi.
Son yıllarda Türkiye’ye plastik atık ihracatını artıran İngiltere’nin 2020’de günlük ortalama 575 ton atığı Türkiye’ye gönderdiği tahmin ediliyor. Türkiye, İngiltere’nin en fazla plastik çöp gönderdiği ülkeler arasında son dönemde Polonya’yı geçti.
Bloomberg, İngiltere’nin işlenmesi zor atıkları “daha yoksul ülkelere” göndererek bu konudaki sorumluluğunu bu ülkelere aktardığını yazdı. Çoğu zaman bu atıkların geri dönüşümden geçmek yerine yakıldığı ve zehirli kimyasalların havaya ve toprağa karışmasına yol açtığı belirtildi. Haberde Türkiye’deki atık sahalarında her hafta şüpheli yangınlar çıktığına dikkat çekildi.
https://twitter.com/sevirem/status/1509035604285267971?s=20&t=xmCWo_8jvRGCPDBhZ1Q0lw
Çevre örgütleri, daha önce de Adana’daki kaçak çöp sahalarında İngiltere’den gelen çok sayıda plastik poşet ve atığa rastlamıştı. Uzmanlar, “Avrupa’nın çöplüğü” haline gelen Türkiye’ye gönderilen plastik atıkların halk sağlığı ve çevre için büyük risk yarattığına dikkat çekiyor.
CHP konuyu Meclis gündemine taşıdı
İngiltere’deki atık plastik ve çöplerin önemli bir kısmının Türkiye’ye gönderildiğinin ortaya çıkması sonrası CHP konuyu Meclis Gündemine taşıdı. CHP Mersin Milletvekili Alpay Antmen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a “Türkiye ne kadar atık malzeme ve çöp almıştır? Bu atık ve çöplerin ağırlıkları ve malzemesi nedir? Alınan ülkeler hangileridir?” diye sordu.
2020’de İngiltere’nin en çok plastik atık gönderdiği ülkenin Türkiye olduğunu ifade eden Antmen “2020’de 540 bin ton plastik atığı ülke dışına ihraç eden İngiltere, bu atıkların yüzde 40’ını Türkiye’ye göndermiştir. Bu olayın kamuoyunda büyük rahatsızlık yaratmasının ardından, toplam plastik atık ithalatının yaklaşık yüzde 70’ini oluşturan polietilen ürün grubundaki atıkların ithalatı yasaklanmıştır. Ancak bu düzenleme kısa ömürlü olmuş ve birkaç ay sonra Resmî Gazete’de yayımlanan bir tebliğ ile kaldırılmıştır” dedi.
Önergesinde, ABD merkezli yayın organı Bloomberg’deki “Bir poşetin 3200 kilometrelik yolculuğu, geri dönüşümle ilgili karmaşık gerçeği ortaya koyuyor” başlıklı yazıya yer veren Alpay Antmen “İngiltere’de bir dijital takip sistemiyle izlenen poşet, iki ay içinde Londra’dan 3200 kilometre uzaklıktaki Adana’da bir sanayi bölgesinde ortaya çıkmıştır. Londra’dan sonra Hollanda, Almanya ve Polonya’yı geçerek Türkiye’ye ulaşan ve rengi griye dönen poşet, Adana’daki bir depo önüne rastgele yığılan, çoğu yabancı ülkelere ait plastik poşetler arasında tespit edilmiştir” ifadelerini kullandı.
Çevre sağlığı için büyük risk
Antmen, İngiltere ve bazı Avrupa ülkelerinin, çöplerini Türkiye’ye göndererek bu ülkelerin doğaları yerine Türkiye’nin doğasında ve çevre sağlığında riskler oluştuğunu belirterek “Çoğu zaman bu atıkların geri dönüşümden geçmek yerine yakıldığı ve zehirli kimyasalların havaya ve toprağa karışmasına yol açtığı belirtilmiştir. Türkiye’deki atık sahalarında her hafta şüpheli yangınlar çıkıyor. Çevre örgütleri ve uzmanlar, bu plastik atıkların halk sağlığı ve çevre için büyük risk yarattığına dikkat çekiyorlar. Maalesef bu iktidar eliyle Türkiye Avrupa’nın çöplüğü yapıldı” dedi.
CHP’li Vekilin önergesinde yer alan sorular şunlar:
• 2019 Ocak ayı ila 2022 Nisan ayı arasında geçen sürede; Türkiye ne kadar atık malzeme ve çöp almıştır? Bu atık ve çöplerin ağırlıkları ve malzemesi nedir? Alınan ülkeler hangileridir? Hangi ülkeden ne kadar atık ve çöp ithal edilmiştir?
• Bahsi geçen tarih aralığında İngiltere’den Türkiye’ye ne kadar atık ve çöp gelmiştir? Bunların miktarları ve türleri nelerdir? Bu gelen atık ve plastik türleri doğada ne kadar sürede yok olmaktadır?
• Türkiye’ye gönderilen bu atık ve çöp malzemeleri nerelerde kullanılmış ve hangi atık tesislerinde ne zaman dönüştürülmüştür? Bu dönüşüm ve yeniden kullanım sonucunda havaya salınan zehirli kimyasal türleri, oranları ve miktarları nedir?
• Bu plastik atık ve çöplerin ne kadarı kapalı ne kadarı açık alanda bekletilmiştir? Bunların doğaya ve toplum sağlığına zarar verdiği iddiaları doğru mudur? Varsa bunlar nelerdir? Konuyla ilgili uzman ve akademik birimlerden gerekli uyarı, önlem ve destek alınmış mıdır?
