Serebral Palsi (beyin felci) nedir? Belirtileri neler? Tedavisi var mı? İlerleyici bir hastalık mı? Ergoterapi, fizyoterapi ve konuşma terapisinin olumlu etkileri neler?
Uzmanlar serebral palsi hastalığını doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrası bireyin beyninde meydana gelen hasar sonucu oluşan, vücut hareketleri ve kas koordinasyonunu etkileyen bir grup kronik bozukluk olarak tanımlıyor.
Serebral Palsi nedir?
Serebral palsi (SP), erken fetal dönem ile beş yaş arasında meydana gelen beyin hasarı sonucu oluşan klinik tablodur. Serebral palsinin etkileri hasarın derecesine ve bulunduğu yere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Hareket bozuklukları ve kaslarda spastisite, serebral palsi belirtileri arasında yer alır.
Serebral palsinin nedenleri arasında oksijen yetersizliği, enfeksiyonlar ve beyin malformasyonu nedeniyle oluşabilecek beyin hasarı sayılabilir. Belirtiler, fark edilmeyecek kadar hafif olabileceği gibi bir veya daha fazla uzuvda önemli hareket bozuklukları ve hareket edemeyecek kadar sert hale gelen eklemlere kadar uzanabilir.
Serebral palsinin kesin bir tedavisi yoktur. Fakat fizyoterapi, konuşma terapisi, ergoterapi ve bazen ilaç tedavisi ya da cerrahi tedavi yöntemleri hastaların maksimum potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olabilir.
Serebral Palsi belirtileri nelerdir?
Serebral palsi belirtileri hafif ila şiddetli arasında geniş bir yelpazede yer alır ve kişiden kişiye değişiklik gösterir. SP’li bazı insanlar yürümek ve oturmakta zorluk çekerken, diğerleri nesneleri kavrama ile ilgili sorunlar yaşayabilir. Belirtiler zamanla daha şiddetli hale gelebilir veya hafifleyebilir. Ayrıca, beynin etkilenen kısmına bağlı olarak farklı belirtiler de ortaya çıkabilir.
En sık görülen belirtiler aşağıda sıralanmıştır:
- Yuvarlanma, tek başına oturma veya sürünme gibi motor beceri gelişiminde gecikmeler
- Kas tonusunda aşırı sertlik ya da gevşeklik gibi değişiklikler
- Konuşma gelişiminde gecikmeler ve konuşma zorluğu
- Kaslarda spastisite adı verilen sertlik ve abartılı refleksler
- Ataksi olarak adlandıran kas koordinasyonu zayıflığı
- Titreme ve istemsiz hareketler
- Sık sık düşme
- Yutma problemleri
- Vücudun bir tarafını tercih etme, örneğin nesneleri hep aynı elle tutma
- Nöbet, zihinsel yetersizlik ve körlük gibi nörolojik problemler
Serebral palsi etkisinin insandan insana değişebildiğini belirten Uzman Ergoterapist Cahit Burak Çebi, hastalığın yaşamın ilk birkaç yılı içinde görüldüğünü ve ilerleyici olmadığına dikkat çekiyor. Çebi, ergoterapi uygulamalarının serebral palsili bireylerin bağımsız şekilde görevleri gerçekleştirmelerine, ilgi alanlarını sürdürmelerine, kaba ve ince motor becerilerine destek olduğunu ifade ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Ergoterapist Cahit Burak Çebi, serebral palsi hastalığı ve ergoterapi uygulamalarının hastalık üzerindeki etkileri ile ilgili bilgiler paylaştı.
Serebral palsi etkisi kişiye göre değişiyor
Uzman Ergoterapist Cahit Burak Çebi, serebral palsi’nin doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrası bireyin beyninde meydana gelen hasar sonucu oluşan, vücut hareketleri ve kas koordinasyonunu etkileyen bir grup kronik bozukluk olarak tanımlandığını söyledi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Serebral palsi, yaşamın ilk birkaç yılı içinde görülür ve genellikle zamanla daha da kötüye gitmez, ilerleyici değildir. Serebral Palsi’nin etkisi insandan insana değişebilir. Bazılarının belirgin etkileri olmazken, bazı bireyler konuşamaz, hareket aygıtları kullanır veya günlük yaşam aktivitelerinde yardıma ihtiyaç duyabilirler. Günlük yaşam aktivitelerinde sınırlılık yaşayan serebral palsili bireylerde Ergoterapi desteğiyle yaş ve gelişim düzeyine paralel olarak kas gelişimi, duyusal gelişimi, dil gelişimi, iletişim, sosyal ve bilişsel gelişimi için çeşitli aktiviteler organize edilir. Anlamlı ve amaçlı aktivitelerle bireyin günlük yaşam içerisinde bağımsızlığı hedef alınmalıdır.”
Bireyin işlev görme becerisine odaklanıyorlar
Ergoterapistlerin günlük işlevlerde serebral palsi’nin etkilerini anlamaları için danışanlara, ailelere, okul ve işverenler gibi organizasyonlara yardımcı olduklarını ifade eden Çebi, “Ergoterapistler evde, okulda, toplumda ve işte normal günlük aktivitelerde bireyin en yüksek düzeyde işlev görebilme becerisini değerlendirme ve geliştirmeye odaklanırlar. Bu noktadaki amaç kendine bakım, üretkenlik ve bağımsızlığı teşvik etmektir. Ergoterapistler, görevleri yerine getirirken bireyi güç, beceri ve koordinasyon geliştirmeye teşvik edip karar verme, muhakeme etme, problem çözme, hafıza, sıralama, soyut düşünme ve daha fazlasında da yardımcı olurlar” dedi.
Ergoterapinin birçok olumlu etkisi var
NP Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Ergoterapist Cahit Burak Çebi, “Ergoterapinin serebral palsili bireylere sağlamış olduğu katkılar ise kaba ve ince motor becerileri desteklemek, diğerleriyle etkileşime geçmek, toplumun bir parçası olmak, işleyen bir rutin geliştirmek, bağımsız şekilde görevleri gerçekleştirmek, kendine bakım aktivitelerini bağımsız bir şekilde yürütmek, zorluklarla ve duygularla başa çıkmak, ilgi alanlarını, hobileri, aktiviteleri sürdürmek olarak sıralanıyor” ifadelerini kullandı.
Kaynak: Cerebral Palsy | National Institute of Neurological Disorders and Stroke (nih.gov)
