Avrupa Parlamentosu’nun 37 saatlik oturumundan yapay zekaya dair ‘tarihi’ olarak değerlendirilen kararlar çıktı. Buna göre yapay zeka terör saldırılarını önlemede, kurbanları kurtarmada ve ciddi suçların engellenmesi dışında polislikte kullanılamayacak.
AB Parlamentosu ile AB üye ülkeleri arasında 37 saat süren oturumun ardından dönüm noktası niteliği taşıyan ve yapay zeka düzenlemeleri içeren kapsamlı yasalar kabul edildi. The Guardian’da yer alan habere göre anlaşma, Avrupa’da faaliyet gösteren X, TikTok ve Google gibi teknoloji devlerini yakından ilgilendiriyor.
Avrupa Komisyonu Üyesi Thierry Breton, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla yasanın kabul edildiğini ve ‘tarihi’ olduğunu belirtti. Breton, anlaşmanın kabul edilmesi için 100 kişilik katılımcıların neredeyse 3 gün boyunca bir odada müzakere yaptığını söyledi. Breton, “Tarihi bir anlaşma yapmak için birkaç saat uyumaya değer” dedi.
Müzakereleri kolaylaştıran İspanya’nın yapay zekadan sorumlu dışişleri bakanı Carme Artigas, ülkelerindeki teknoloji şirketlerinin daha hafif bir yaklaşım için mücadele ettiği ortaya çıkaran rapora rağmen Fransa ve Almanya’nın anlaşmaya destek verdiğini söyledi.
2025’e kadar yürürlüğe girmeyecek
Yapılan anlaşma sayesinde AB, yapay zekayı düzenleme ve hızla gelişen teknolojinin taşıdığı potansiyel tehdit risklerinden halkı koruma adına ABD, Çin ve İngiltere’nin bir adım önünde bulunuyor. En erken 2025’e kadar yürürlüğe girmeyecek olan yasaya nelerin dahil olduğuna dair yetkililer birkaç ayrıntı verdi.
Avrupa Parlamentosu ve AB ülkeleri arasında imzalanan yasaya ilişkin temel modeller üzerindeki tartışmalar zorluydu. Aynı zamanda yapay zeka destekli gözetim konusunda da uzun süren müzakereler yapıldı. Bu gözetimler polis, işverenler ya da perakendecilerin halkı izlemesi ve duygusal stres yaratması anlamına geliyor.
3 istisna dışında yasak var
Breton’a göre Avrupa Parlamentosu, gerçek zamanlı gözetim ve biyometrik teknolojilerin kullanımına üç istisna dışında yasak getirdi. Buna göre polis bu teknolojileri yalnızca beklenmedik bir terör saldırısı tehdidi durumunda, kurbanları arama ihtiyacında ve ciddi suçların engellenmesinde kullanabilecek.
Avrupa Parlamentosu’nun yapay zekayı düzenlemeye yönelik dört yıllık mücadelesine liderlik eden Romanya milletvekili Dragoș Tudorache ile parlamentonun müzakere ekibine liderlik eden Avrupa Parlamentosu Üyesi Brando Benefei, polisin istismarına karşı korunmak ve masumiyet karinesi için “bağımsız otoritelerin” öngörülü polisliğe izin vereceğini garanti etti.
Brüksel’de gece yarısından sonra düzenlenen basın toplantısında konuşan Tudorache, “Avrupa’daki yapay zeka ekosisteminin, temel haklara, insani değerlere saygı duyan, güven inşa eden, gözümüzün önünde gerçekleşen yapay zeka devriminden en iyi şekilde nasıl yararlanabileceğimize dair bilinç oluşturan insan merkezli bir yaklaşımla gelişmesini sağlayacak bir mevzuat sunmak gibi bir amacımız vardı” dedi ve şunları ekledi: “Hiçbir zaman polisin suçla mücadele etmek için ihtiyaç duyduğu araçları, dolandırıcılıkla mücadele etmek için ihtiyaç duyduğu araçları, vatandaşlara güvenli bir yaşam sağlamak ve güvence altına almak için ihtiyaç duyduğu araçları inkar etmeye çalışmadık. Ancak kimin suç işleyebileceğini belirleyecek veya önceden belirleyecek yapay zeka teknolojisinin yasaklanmasını istedik ve başardık.”
GPT4 işaret edildi
Anlaşmanın temeli, sağlık, güvenlik ve insan hakları açısından en yüksek riski oluşturan makinelere en yüksek düzeyde düzenleme uygulanıyor. Orijinal metinde bunun 10.000’den fazla kullanıcıya sahip tüm sistemleri kapsaması öngörülmüştü. Kaynaklar, bu yeni tanıma girecek tek bir modelin, GPT4’ün mevcut olduğunu söylüyor.
YZ düzenlemesinin yasal ayağı, makineye bir gazete makalesi yazmaktan kanseri teşhis etmeye kadar her şeyi yapmayı öğretmek için kullanılan verilerin ifşa edilmesine ilişkin temel kurallar da dahil olmak üzere yapay zeka hizmetlerine büyük yükümlülükler veriyor. Tudorache “Dünyada AI ve yapay zeka tarafından yönlendirilen gelecekteki dijital dünya için gerçek düzenlemeleri uygulamaya koyan ve bu teknolojinin insan merkezli bir yönde geliştirilmesine ve evrimine rehberlik eden ilk biziz” dedi.
Kaynak: Artificial intelligence act: Council and Parliament strike a deal on the first rules for AI in the world. Council of the EU, Press release. (9 December 2023)
