Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), kalabalık erkek grubu oldukları gerekçesiyle rezervasyon talebini reddeden eğlence mekanına, cinsiyet temelinde ayrımcılık yasağını ihlal ettiği gerekçesiyle idari para cezası verdi.
TİHEK’in kararına göre, evlilik öncesi arkadaşlarıyla kutlama yapmak isteyen A.Ö., İzmir’deki bir eğlence mekanında rezervasyon yaptırmak istedi.
Eğlence mekanına 8 erkek gelecekleri bilgisini veren A.Ö, “Sadece erkek müşterilerden oluşan grupların rezervasyon taleplerinin kabul edilmediği” yanıtını aldı. Bu gerekçeyle rezervasyon talebi reddedilen kişi, cinsiyet temelinde ayrımcılık yapıldığı iddiasıyla TİHEK’e başvurdu.
Yazışmalar delil sayıldı
Şikayetçi, işletmeyle yaptığı telefon yazışmalarının ekran görüntüsünü de delil olarak sundu. Görüntüdeki yazışmalarda işletmenin, rezervasyon talebi sonrası “Sadece erkek alamıyorum maalesef efendim” ifadesini kullandığı görüldü.
A.Ö’nün, “Kadınlar da aynı şekilde rezervasyon yaptığında bunu mu söylüyorsunuz?” diye sorması üzerine ise “Hayır, konseptimiz kadın müşterilerimize yönelik olduğu için sadece erkek veya erkek çoğunluğu olan kalabalık grupları da alamıyorum” karşılığı verildi.
İşletmeden savunma
İnceleme kapsamında yazılı görüşü talep edilen eğlence mekanı, işletmelerinde etnik köken, ırk ve cinsiyet ayrımı gözetmeden her müşterilerine en iyi hizmeti vermeyi amaçladıklarını belirterek, başvuranın iddialarının gerçeği yansıtmadığını öne sürdü.
Görüşte, mekanın ailelerin ve kadınların daha çok rağbet gösterdiği bir yer olması, sadece erkeklerden oluşan kalabalık grupların içkinin de tesiriyle kadın misafirlere karşı olumsuz tutum ve davranışlarda bulunduğunun tecrübe edilmesi ve bu konuya ilişkin şikayetlerin olması üzerine rezervasyonlarda titiz davranıldığı anlatıldı.
80 bin lira ceza
Kadın ağırlıklı gruplara ve ailelere öncelik verildiği belirtilen görüşte, çok kalabalık olmayan erkek gruplarına da rezervasyon yapıldığı öne sürüldü.
Başvuruyu karara bağlayan TİHEK, işletmeye, cinsiyet temelinde ayrımcılık yasağını ihlal ettiği gerekçesiyle 80 bin lira idari para cezası verdi.
Cinsiyet ayrımcılığı
TİHEK’in kararında, eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasağının, insan haklarına ilişkin uluslararası sözleşmelerin ayrılmaz bir parçası olduğu gibi uluslararası hukukun en üstünde yer alan temel hukuk normu olarak da kabul edildiğine vurgu yapıldı.
6701 sayılı Kanun’un 3. maddesinde sayılan ayrımcılık temellerinden birini de cinsiyetin oluşturduğu anlatılan kararda, bir kişinin hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden karşılaştırılabilir durumdakilere kıyasla eşit şekilde yararlanmasını cinsiyeti nedeniyle engelleyen veya zorlaştıran her türlü farklı muamelenin cinsiyet temelinde ayrımcılık oluşturduğu bildirildi.
‘İçen erkek rahatsızlık verir’ ön yargısı
İşletmenin, “Tamamı erkek grupların, içkinin tesiriyle kadın misafirleri rahatsız edici tavırlarda bulundukları” iddiasına kararında yer veren TİHEK, şu değerlendirmelerde bulundu:
– Kadınların içki tükettiklerinde rahatsızlık vermeyeceği ancak erkeklerin içki tükettiklerinde rahatsızlık vereceği ve diğer müşterilerin rahatsız olacağı inancı bir ön yargıdan ibarettir ve ayrımcılık olgusu bunun gibi ön yargılardan beslenmektedir.
– Kaldı ki somut olayda başvuran ve arkadaşlarının bu yönde bir tavır sergileyip kadın müşterilere rahatsızlık vereceğine ya da daha önce bu tarz tavırlarda bulunduklarına ilişkin objektif bir değerlendirme de yer almamaktadır.
– Yalnızca ön yargı ve varsayımdan hareketle erkeklerden oluşan grupların İşletmeye alınmaması ile elde edilmek istenen amacın meşru olmadığı kanaatine varılmıştır.
Öte yandan Türkiye’de birçok mekanın kapısında halen “damsız girilmez” ibaresi ile cinsiyet ayrımcılığı yapılıyor.
