ABD’de bir ilk yaşandı. Jerome Dewald isimli yapay zeka geliştiricisi, eski işvereni olan sigorta şirketiyle arasındaki hukuki anlaşmazlığın görüldüğü davada, savunmasını yapması için bizzat kendisinin programladığı bir yapay zeka avatarını mahkeme salonuna getirdi.
Dewald’ın amacı, bu chatbot’un duruşma sırasında kendi argümanlarını dile getirmesi ve yöneltilen soruları yanıtlaması, yani bir nevi dijital “avukat” görevi görmesiydi.
Ancak Dewald’ın bu yenilikçi savunma stratejisi, mahkeme salonunda uzun ömürlü olamadı. Duruşma yargıcı, bu beklenmedik teknolojik hamleye hazırlıksız yakalanması ve önceden bilgilendirilmemiş olması nedeniyle, “yapay zeka avukatın” devreye girmesine sadece birkaç dakika sonra son verdi. Yargıç ayrıca, mahkeme prosedürlerine aykırı bu girişiminden dolayı Dewald’ı uyararak, mahkemeye bu tür bir yöntem kullanılacağına dair önceden bilgi verilmesi gerektiğini hatırlattı.
Sağlık sorunlarını mazeret gösterdi
Dewald, kendisini savunmak için neden bir yapay zeka kullandığı sorulduğunda, yaşadığı bir sağlık sorunu nedeniyle duruşma sırasında etkili bir şekilde konuşamayacağını öne sürdü. Bu yüzden, kendi geliştirdiği yapay zekanın onun yerine konuşmasını talep ettiğini belirtti. Fakat yargıç, bu gerekçeyi ikna edici bulmadı. Yargıcın gözlemlerine göre Dewald, aynı gün duruşma başlamadan önce mahkeme katipleriyle yarım saatten uzun bir süre konuşmuş, ayrıca adliye binasındaki farklı memurlarla dava üzerine detaylı sohbetler yapmıştı. Bu durum, Dewald’ın “sağlık sorunu” iddiasının geçerliliği konusunda ciddi şüpheler uyandırdı.
Mahkeme heyeti, olayı daha farklı bir açıdan da değerlendirdi. Heyete göre Dewald’ın asıl amacı, hukuki bir savunma yapmaktan çok, mahkeme salonunu kendi geliştirdiği yapay zeka ürününün tanıtımı için bir platform olarak kullanmaktı. Mahkeme, bu tür bir “reklam” girişimine kesinlikle izin verilmeyeceğini ve yargı sürecinin saygınlığının korunacağını net bir dille ifade etti.
Jerome Dewald‘ın girişimi başarısız olsa da, bu olay yapay zekanın hukuk alanındaki potansiyel rolüne dair önemli bir tartışma başlattı. Teorik olarak, gelecekte geliştirilecek yapay zeka tabanlı hukuk asistanları veya “avukatlar“, insan meslektaşlarının aksine tüm dikkatini tek bir davaya yoğunlaştırabilir. Muazzam miktarda yasal veriyi, kanunları ve geçmiş içtihatları saniyeler içinde tarayıp analiz ederek en kapsamlı dava stratejilerini oluşturabilirler. Bu sistemlerin, mahkeme salonunda bir insan gibi argümanlar sunması, soruları yanıtlaması ve hatta karşı sorular sorması öngörülüyor.
Şu an için mevcut hukuk sistemleri, etik kurallar ve toplumsal yapı, yapay zekanın avukat, savcı veya yargıç gibi roller üstlenmesine tam olarak hazır olmasa da, bu teknolojinin potansiyeli göz ardı edilemez. Yapay zekanın hukuk alanındaki yeri ve sınırlarına dair tartışmaların, önümüzdeki yıllarda dünya gündemini daha fazla meşgul edeceği aşikar görünüyor.
