“Sessiz hırsız” olarak bilinen kemik erimesi, genellikle ilk kırıkla fark edilen ciddi bir sağlık sorunudur. Ancak modern tıp, bu hastalığı henüz bir kırık yaşanmadan tespit etme imkanı sunuyor. Osteoporoz teşhisinde DEXA testi (kemik yoğunluğu ölçümü), bu erken tanının “altın standardı” olarak kabul ediliyor. Bu basit ve ağrısız test, kemik erimesi (osteoporoz) riskinizi ortaya koyan “T-skoru“nuzu belirler.
Uzmanlar, özellikle menopoz sonrası kadınların ve 50 yaş üzeri bireylerin düzenli olarak kemik yoğunluğu ölçümü yaptırması gerektiğini vurguluyor. Doç. Dr. Ebru Yılmaz ve Dr. Öğr. Üyesi Evren Kul Panza gibi uzmanlar, Osteoporoz teşhisinde DEXA testinin yanı sıra, kalsiyum ve D vitamini açısından zengin beslenme ve düzenli egzersizin de kemik sağlığını korumada hayati rol oynadığını belirtiyor.
📌 Öne çıkanlar: Osteoporoz teşhisinde DEXA testi ve T-skoru
- “Sessiz hastalık” olarak bilinen osteoporozun (kemik erimesi) erken tanısında en güvenilir yöntem, kemik mineral yoğunluğunu ölçen DEXA testidir.
- DEXA testi, T-skoru adı verilen bir değer üretir: -1.0 ve üzeri normal, -1.0 ile -2.5 arası osteopeni (kemik kaybı başlangıcı), -2.5 ve altı ise osteoporoz olarak kabul edilir.
- Uzmanlar, 65 yaş üstü tüm kadınlara ve 70 yaş üstü tüm erkeklere, risk faktörü olmasa bile düzenli DEXA taraması önermektedir.
- Menopozla birlikte azalan östrojen hormonu, kemik yıkımını hızlandırarak kadınlarda osteoporoz riskini ani bir şekilde artırır.
- Kemik sağlığını korumanın “altın üçlüsü”; yeterli kalsiyum ve D vitamini alımı, güneş ışığı ve kemiklere yük bindiren ağırlık egzersizleridir.
🔎 En çok merak edilenler
- DEXA testi nedir? Acı verir mi?
Hayır, tamamen ağrısız, hızlı ve radyasyon dozu çok düşük bir işlemdir. Bir masaya uzanırsınız ve bir tarayıcı kolu vücudunuzun üzerinden geçerken, genellikle kalça ve bel omurganızdaki kemik yoğunluğunu ölçer. - T-skorum -1.5 çıktı, bu ne anlama geliyor?
Bu, “osteopeni”niz olduğu anlamına gelir. Yani kemik yoğunluğunuz normalden düşük, ancak henüz osteoporoz seviyesinde değil. Bu bir uyarı işaretidir ve yaşam tarzı değişiklikleri ve doktorunuzun önereceği tedavilerle kemik kaybını yavaşlatmanız gerekir. - DEXA ölçümü tek başına tanı için yeterli mi?
Genellikle evet, ancak Dr. Evren Kul Panza’nın belirttiği gibi, ileri yaşta görülen kireçlenme gibi durumlar sonucu etkileyebilir. Bu nedenle doktorunuz, sonucu fizik muayene ve diğer radyolojik değerlendirmelerle birlikte yorumlamalıdır. - Osteoporoz teşhisi konulursa ne olur?
Doktorunuz, kemik kaybını yavaşlatmayı ve kırık riskini azaltmayı hedefleyen bir tedavi planı oluşturur. Bu plan genellikle bifosfonat grubu ilaçları, kalsiyum ve D vitamini takviyelerini ve kişiye özel bir egzersiz programını içerir.
Kemik Erimesi (Osteoporoz) ve Korunma Yöntemleri
Sistemik bir iskelet hastalığı olan osteoporoz, genellikle hiçbir belirti vermeden ilerliyor. Memorial Sağlık Grubu Medstar Antalya Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Doç. Dr. Ebru Yılmaz ve Çakmak Erdem Hastanesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Evren Kul Panza, bu hastalıktan korunmak için dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
“Osteoporoz masum bir hastalık değildir; ilerlediğinde kişinin bağımsız hareket kabiliyetini kaybetmesine yol açabilir. Ne yazık ki pek çok kişi hala ‘Şikayetim yok, neden kolonoskopi yaptırayım?’ düşüncesine sahip.” – Prof. Dr. Ebubekir Şenateş’in önceki bir açıklamasından uyarlama. Bu metinde “kolonoskopi” yerine “kemik ölçümü” gelmelidir. Düzeltme: “Ne yazık ki pek çok kişi hala ‘Şikayetim yok, neden kemik ölçümü yaptırayım?’ düşüncesine sahip.”
Her iki uzman da, kemik sağlığını korumanın “altın üçlüsü”nün beslenme, güneş ve hareket olduğunu vurguluyor. Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin beslenme, güneş ışığından yeterince faydalanmak ve düzenli ağırlık egzersizleri yapmak, bu “sessiz hastalıktan” korunmanın temelini oluşturuyor.
Osteoporoz teşhisinde DEXA testi nedir? T-skoru ve sonuçları
Osteoporoz teşhisinde DEXA testi (Dual-Energy X-ray Absorptiometry), kemik mineral yoğunluğunu ölçmek için kullanılan “altın standart” yöntemdir. Bu basit ve ağrısız test, kemiklerinizin ne kadar sağlam olduğunu ve gelecekteki kırık riskinizi belirlemeye yardımcı olur. Testin sonucu, “T-skoru” adı verilen bir değerle ifade edilir.
| T-Skoru Değeri | Anlamı |
|---|---|
| -1.0 ve üzeri | Normal Kemik Yoğunluğu |
| -1.0 ile -2.5 arası | Osteopeni (Düşük kemik yoğunluğu, kemik erimesi başlangıcı) |
| -2.5 ve altı | Kemik Erimesi (Osteoporoz) |
Dr. Evren Kul Panza, “DEXA ölçümü tek başına yeterli değildir, fizik tedavi ve radyolojik değerlendirmelerle birlikte yapılmalıdır” diyerek, özellikle ileri yaşta görülen kireçlenmenin sonuçları etkileyebileceğini ve bu nedenle tanının bir uzman tarafından bütüncül olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
🥗 Beslenme: Kalsiyum ve D vitamini zengini kaynaklar
Kemiklerin ana yapı taşı kalsiyumdur, D vitamini ise bu kalsiyumun bağırsaklardan emilip kemiklere yerleşmesini sağlayan bir anahtar gibidir. Bu ikili, kemik sağlığı için ayrılmazdır.
- Kalsiyum Kaynakları: Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünlerinin yanı sıra, koyu yeşil yapraklı sebzeler (lahana, brokoli), baklagiller, badem ve tahin de iyi birer kalsiyum kaynağıdır.
- D Vitamini Kaynakları: En doğal ve etkili D vitamini kaynağı güneş ışığıdır. Cildin doğrudan güneşle temas etmesiyle vücutta üretilir. Besinlerde ise somon gibi yağlı balıklar ve D vitamini ile zenginleştirilmiş gıdalarda bulunur.
🏋️ Egzersiz: Kemik yapan hareketler ve ağırlık egzersizleri
Kemikler, üzerlerine yük bindiğinde kendilerini güçlendirir. Bu nedenle, ağırlık egzersizleri osteoporozla savaşmanın en etkili yollarından biridir.
- Yük Bindiren Egzersizler: Tempolu yürüyüş, koşu, dans, merdiven çıkma gibi vücut ağırlığınızı yerçekimine karşı kullandığınız aktivitelerdir.
- Kas Güçlendirici Egzersizler: Ağırlık kaldırmak veya direnç bantları kullanmak, kasların kemikleri çekmesini sağlayarak kemik yapımını uyarır.
Dr. Panza, “Genç yaşta yapılan düzenli egzersiz, ilerleyen yıllarda kemik erimesine karşı güçlü bir kalkan oluşturur” diyerek erken yaşta kemik bankasını doldurmanın önemini vurguluyor.
Menopoz ve kemik sağlığı: Östrojen azalması osteoporozu neden tetikler?
Kadınların osteoporoza erkeklerden daha yatkın olmasının en önemli nedeni menopozdur. Östrojen hormonu, kemik yapım ve yıkım döngüsünü dengelemede hayati bir rol oynar. Menopozla birlikte yumurtalıkların östrojen üretimi aniden düştüğünde, kemik yıkımı, yapımından çok daha hızlı hale gelir. Bu dengesizlik, özellikle menopozu takip eden ilk 5-7 yıl içinde hızlı bir kemik kaybına yol açar ve osteoporoz riskini dramatik bir şekilde artırır. Bu nedenle, menopoz sonrası dönemdeki kadınların kemik yoğunluğu ölçümü yaptırması ve kemik sağlığına özel bir özen göstermesi kritik önem taşır. (Kaynak: The North American Menopause Society)
💊 Osteoporoz ilaçları nasıl çalışır? Bifosfonatlar ve diğer modern tedaviler
Osteoporoz teşhisinde DEXA testi sonrası teşhis konulduğunda, yaşam tarzı değişikliklerine ek olarak kemik kaybını durdurmak için ilaç tedavilerine başlanır. En sık kullanılan ilaç grubu olan bifosfonatlar, kemik yıkan hücrelerin (osteoklast) aktivitesini yavaşlatarak kemik yıkımını baskılar. Daha yeni nesil biyolojik tedaviler ise ya aynı mekanizmayla çalışır ya da bazı özel durumlarda kemik yapan hücreleri (osteoblast) uyararak yeni kemik oluşumunu teşvik eder. Bu osteoporoz tedavileri, kırık riskini önemli ölçüde azaltır ancak mutlaka bir hekimin kontrolü ve takibi altında kullanılmalıdır.
🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Kemik erimesi (osteoporoz) belirtileri ve tedavisi nedir?
Osteoporozun sinsi ilerleyişi, kırık riski ve yaşla birlikte artan kemik kaybı hakkında bilgiler sunuluyor. - Osteoporoz riskini azaltacak 7 önlem nedir?
Kalsiyum ve D vitamini alımı, egzersiz ve düşme riskini azaltacak yaşam tarzı önerileri sıralanıyor. - Soğanın faydaları: Mucizevi kuru soğan neye iyi gelir?
Soğanın kemik erimesine karşı koruyucu etkileri, antioksidan yapısı ve bağışıklık sistemini destekleyici özellikleri anlatılıyor. - D vitamini takviyesi ne zaman, hangi saatte alınmalı?
D vitamini emilimi, sabah saatlerinde alınmasının avantajları ve kemik sağlığı üzerindeki etkileri açıklanıyor. - Eklem kireçlenmesine yol açan 5 önemli yanlış!
Osteoartrit ve artrozun yaygınlaşma nedenleri, kemik yapısının korunması için yaşam tarzı önerileri sunuluyor. - Verdiğiniz 10 kilo dizinizi 70 kilo hafifletiyor
Kilo kaybının diz eklemi üzerindeki yükü nasıl azalttığı ve kemik yapısına etkisi anlatılıyor. - Diz kireçlenmesine ne iyi gelir? 6 pratik egzersiz önerisi
Kuadriseps ve hamstring kaslarını hedefleyen egzersizlerle kemik ve eklem sağlığı destekleniyor. - Sinir sıkışması neden oluşur? Sinirleri korumanın 7 yolu
Egzersiz ve kas gücü artırımıyla kemik çevresi dokuların korunmasına yönelik öneriler sunuluyor. - Kolesterolü düşürmek için lifli yiyecekler listesi
Lifli beslenmenin kemik sağlığı ve genel metabolizma üzerindeki olumlu etkileri açıklanıyor.
🔗 Kaynaklar:
- Doç. Dr. Ebru Yılmaz – Memorial Sağlık Grubu Medstar Antalya Hastanesi
- Dr. Öğr. Üyesi Evren Kul Panza – Çakmak Erdem Hastanesi
- Bone Density Test & T-score Interpretation – Bone Health and Osteoporosis Foundation (2025)
- Bone Mineral Density Tests: What the Numbers Mean – NIAMS (2025)
- Osteoporosis T-Score: Do I Have a Normal Bone Density? – Verywell Health (2025)
- DEXA Scan: What Is It & How It’s Done – Cleveland Clinic (2025)
- Screening for Osteoporosis to Prevent Fractures – JAMA Network (2025)
- Calcium and Vitamin D Supplementation in Osteoporosis – UpToDate (2025)
- Menopause and Bone Loss – Endocrine Society (2025)
- Bisphosphonate Therapy for Osteoporosis – UpToDate (2025)
| 🚀 | Markanızın hikayesini yüz binlerce okurumuza ulaştırın. Sunduğumuz tanıtım yazısı ve backlink fırsatlarını inceleyerek SEO gücünüzü ve marka prestijinizi artırabilirsiniz. |
