Quinoa; Türkçe’de ki bilinen adı ile Kinoa; Buğday cinsinden fakat çiçek açan ve sindirimi kolay, hafif, lezzetli bir tahıl türü. 120 çeşidi olmasına rağmen, bilinen üç çeşidi kullanılmaktadır. Beyaz, kızıl veya grimsi.
Ülkemizde daha yeni tanınan bir besin. Dünyada ise artık biliniyor ve hatta 2013 yılı Birleşmiş Milletler tarafından Kinoa Yılı ilan edilmiş.
Ülkemizde henüz üretimi yok ve ithal ediliyor. Güney Amerika’nın Batı Kıyısı’ndaki And Dağları bölgesinde yetişiyor. Peru ve Bolivya’dan ithal edilen Kinoa Avrupa ve Amerika’da birkaç yıldır büyük ilgi görüyor.
Kinoa ilk kimler tarafından kullanmış?
Kinoa Latin Amerika’da 7 bin yıl önce İnkalar tarafından yetiştirilmiş bir tahıl türü. Bir dönem Güney Amerika halkı İnkalarının en önemli besin kaynağıymış. Mayalar ile ilgili araştırmalar sürecinde yeni yeni keşfedilmeye başlanmış ve Kinoanın sırrı da böylece ortaya çıkmış.
Birçok hastalığı önlediği söylenen kinoa tahılının özellikleri nedir?
Modern tıp Kinoa’yı uzun ve sağlıklı yaşayanları inceleyince daha da yakından tanıdı. Buğdaydan iki misli, pirinçten de çok daha fazla tahıl içeriyor. Susam ailesinden gelen Kinoa aynı zamanda bir magnezyum kaynağı. Tam tahıllarda genelde hayvanlarda bulunan amino asitler yok ya da yok denecek kadar az olup adeta hayvansal gıda kaynakları kadar değerli tek tahıl. Süt, yoğurt, tavuk, et gibi hayvansal ürünlerde bulunan amino asitler, ayrıca ete yakın hatta filizlendirilmişse etten bile daha kıymetli protein emilim gücü var. İçerdiği kalsiyum ise bir bardak sütteki kalsiyumdan daha fazla.
Kinoanın besin değerleri ne?
100 gram Kinoada 372 kalori var. 5.80 gram yağ, 69 gram karbonhidrat, 6 gram lif içeriyor. Bu nedenle de yağ bakımından fakir. A, B, C, D ve K gibi neredeyse tüm vitaminleri içeren kinoada kolesterol yok. 100 gram Kinoanın bazı türlerinin yüzde 20’si protein ihtiva ediyor. Eğer filizlendirerek kullanılırsa besin değeri daha da artıyor. Filizlendirilmiş kinoanın gücü etten daha yüksek.
Kinoa’nın bedenimizdeki etkileri nedir?
Kinoanın en önemli özelliği süper oksit dismutaz enzimi içermesi. Bu enzim yaşlanmayı geciktiriyor, cildi yıpranmaya karşı koruyor. Doku yenilenmesini sağlarken, serbest radikallerin verdiği zarardan modern yaşamın hücreleri hırpalamasına kadar koruyor. Böylece son zamanlarda sıklıkla görülen kanser hastalığının da önlenmesine yardımcı oluyor. Kinoa içeriğindeki lignin hormonunun sebep olduğu kanser türlerine karşı da koruyor. Meme kanserini önleyici özelliğe sahip; kalbi de kuvvetlendiriyor. Kuersetin adlı madde de kinoayı vazgeçilmez kılıyor. Kuersetin anti oksidan olmasının yanı sıra, bahar alerjilerine karşı da iyi bir destek.
Gluten içermiyor
Gluten tahıllarda bulunan ve un yoğurulduğunda hamura yapışkan formu veren proteindir. Bu sayede hamur maya tutar. Çölyak hastaları glutene karşı alerjiktir. Unlu mamüller tükettiklerinde sorunlar yaşayabilirler. Kinoa gluten içermediği için alerjisi olanların protein ve karbonhidrat ihtiyaçlarını karşılıyor. Gluten içermediği için, gluten alerjisi olanlar için de mükemmel bir besin Gluten rahatsızlığı olanların her şekilde kullanmadan evvel doktorlarına danışmalarını tavsiye ederiz.
Kimler tüketiyor ve nasıl tüketilmeli?
Kinoa bulgur kıvamında bir tahıl cinsi
Baskın bir tadı ya da kokusu yok. Kendine özgün bir aroması var. Haşlandıktan sonra salatalara eklenerek soğuk da yenilebiliyor. Aynı zamanda sebze, et, balık, tavuk gibi yemeklere hoş bir tat veriyor.
Pilavdan salataya kadar birçok yemeğe yakışıyor. Çorbaların içerisine konulabiliyor. Kavurup iri iri dövüldüğünde müslilere katılabiliyor. Un haline getirilirse, kurabiye, kek, hamur işlerinde, ekmek yapımında kullanılabiliyor. Garnitür olarak ise yemeklere lezzet veriyor. Taze soğan, nar ekşisi, maydanoz, domates ile kısır gibi yapılırsa çok lezzetli oluyor. Kuskus gibi pişirilip hafif sade yağ ile döndürülüp pembeleşene kadar çevirilirse de yemek gibi yenilebiliyor.
Zengin protein kaynağı olduğu için vegan beslenenler için ideal. Yüksek demir içerdiği için de demir eksikliği nedeniyle kansızlık problemi yaşayanlar kinoayı sıklıkla tüketebiliyor. Kinoa kabızlık çekenlere de tavsiye ediliyor.
NASA tarafından uzun uzay uçuşlarında, mürettebatın beslenmesi amacıyla uzay aracında yetiştirilicek tahıl olarak seçilmiş bilgiside vardır.
