Prostat büyümesinin yol açtığı ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen idrar yakınmaları ilaçlarla kontrol edilemez hale gelirse ameliyatla tedavi gündeme gelir.
Günümüzde açık prostat ameliyatları nadiren uygulanırken en sık tercih edilen yöntem kapalı, yanı dış idrar kanalından girilerek yapılan prostat ameliyatlarıdır.
Liv Hospital Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Muammer Kendirci prostat büyümesinin ameliyatla tedavisini anlattı.
Prostat büyümesinde ne zaman ameliyata ihtiyaç duyulur?
Prostat büyümesinin yol açtığı ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen idrar yakınmaları ilaçlarla kontrol edilemez hale gelirse ameliyatla tedavi gündeme gelir. İlaçlar idrar yakınmalarını ortalama yüzde 40 azaltır, idrar akımında da ortalama yüzde 20-30’luk bir rahatlama sağlar.
Bir grup hasta tedaviden hiç yarar görmeyip yakınmaları devam edebilir veya ilk dönemde tedaviden fayda gören hastalar ilerleyen dönemlerde tedaviye yanıtsız hale gelebilir. Bazı hastalarda ilaçların yan etkileri ortaya çıkabilir, bu nedenle ilaç kullanamayabilir.
Bazen de prostatın büyümesine ait idrar yakınmalarını azaltan ilaçlar, cinsel fonksiyonları olumsuz etkileyebilir. İlaçlarla tedavi süresince prostatın büyümeye devam ettiği için, bazı hastalarda bir süre sonra ilaçlar etkisiz hale gelir. Bu durumda cerrahi seçenek söz konusudur. Kimi tıbbi durumlar da zorunlu olarak cerrahi tedavi yapmaya zorlar.
Örneğin idrar yapamaz hale gelme ve bu nedenle idrar sondası takılması, mesanede kalan idrar miktarında artma, sık idrar yolu iltihabı geçirmek, idrarın kanlı gelmesi, idrar torbasında taş oluşumu, böbrek fonksiyonlarının etkilenmesi gibi.
Kimlere hangi ameliyat uygulanır?
Prostat büyümesi tedavisinde her hasta için standart bir tedaviden çok kişiselleştirilmiş cerrahi tedaviler uygulanır. Hastanın yaşı, ek hastalıkları, kilosu, kullandığı ilaçlar, kan inceltici ilaçlar kullanıp kullanmaması, prostatın büyüklüğü ve büyüme şekli, beraberinde idrar torbasında taş olup olmaması, hastanın cinsel fonksiyonları gibi pek çok parametre değerlendirilerek cerrahi plan yapılır.
Yaklaşık 10 farklı ameliyat tipinin birbirine üstünlükleri, avantajları ve dezavantajlarını hastayla birlikte değerlendirildikten sonra, hangi yöntemin uygun olabileceğinin planlamasını yapılır. Seçilen ameliyat şekline göre hastanede kalma süresi, ameliyat sonrasında sondanın alınma zamanı, sosyal yaşama dönme hızları, cinsel fonksiyon gibi durumlarda farklılıklar olabilir.
En iyi prostat ameliyatı hangisidir?
Cerrahi tekniklerde iyileşme ve tıp teknolojisinde zaman içinde ortaya çıkan ilerlemelere paralel olarak prostat cerrahisindeki yaklaşımlarda da değişiklikler oluyor.
Günümüzde açık prostat ameliyatları nadiren uygulanıyor. En sık tercih edilen yöntem kapalı, yanı dış idrar kanalından girilerek yapılan prostat ameliyatlarıdır.
Bu yöntemler arasında; prostatın kabuğunu bırakacak şekilde dilim dilim, kıymık kıymık kazınarak çıkarılan TUR tekniği en sık uygulanan yöntemdir. Bu yöntem monopolar, bipolar, plazmakinetik gibi değişik teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilir. Ortalama 1 ila 1.5 saat süren bu yöntemlerde, genellikle 2 ila 3 gün hasta yatışı ve 1 ila 2 günlük sondalı bir dönem söz konusudur.
Lazerle tedavi nasıl yapılıyor?
Endoskopik lazer yöntemlerinde greenlight, diod, holmium lazer gibi değişik lazer ışıkları hastanın prostatının ve sağlık durumunun özelliklerine göre tercih edilir.
Lazerle tedavi yönteminde prostat yerinde buharlaştırılarak büyüme giderilir. Lazerle tedavide sondalı kalma ve hastanede kalış süreleri genellikle daha kısa olduğu için, hastalar sosyal yaşamlarına ya da işlerine daha hızlı dönebilir.
Genellikle kanamasız ameliyatlar olduğu için, lazer yöntemleriyle hemen her türlü hasta, kalp sorunlarına ya da kan inceltici ilaç kullanımlarına bakılmaksızın ameliyat edilebilir. Bazen ileri yaş nedeniyle prostatın büyümesi olan hastalarda ameliyattan kaçınılabilir. Ancak lazerle tedavide ileri yaştaki hastalar bile ameliyatla sondasız idrar yapar hale gelebilir.
Prostat büyümesi için yapılan ameliyatlar cinsel fonksiyonu bozar mı?
Prostatın büyümesi ve bunun yol açtığı idrar yakınmalarının varlığı hem sertleşme, hem de boşalma sorunlarına yol açabilir. Yapılan çalışmalarda prostatın büyümesinin varlığı ve bunun yol açtığı idrar şikayetlerinin ciddiyetinin ereksiyonu olumsuz yönde etkilediği gösterilmiştir.
Prostatı olan her 2 erkekten 1’inde sertleşme bozukluğu, her 5 erkekten 3’ünde boşalma bozukluğu görülür. Prostatın büyümesi nedeniyle yapılan endoskopik cerrahi tedavilerde, eğer doğru tekniklerle ameliyat gerçekleştirilirse ereksiyonda kötüleşme olması beklenmez, aksine ameliyat öncesinde mevcut olan sertleşme sorununda iyileşme görülür.
Büyümenin bizzat kendisi ereksiyonu olumsuz etkileyebildiği için, ameliyatla hastaların prostatın büyüme sorunun düzeltilmesi ereksiyona olumlu yönde katkıda bulunur. Prostat ameliyatları erkeklerin seksten aldıkları zevki, orgazmı, hazzı, duyuyu etkilemez.
Çünkü cerrahi sırasında, bu fonksiyonlardan sorumlu olan alanlar zarar görmez. Endoskopik prostat cerrahilerinin cinsel fonksiyona olabilecek olumsuz tek etkileri boşalma üzerinedir.
Hastanın prostatının büyüme şekli, büyüklüğü ve uygulanan cerrahi yöntemlere bağlı olarak değişmekle birlikte, ortalama her 3 hastadan 2’sinde ameliyattan sonra meni gelmemesi durumu söz konusu olabilir. Normal boşalma hissi yine olur, ancak meni idrar torbasına boşalır ve idrarla atılır. Bu durum sağlık açısından herhangi bir sorun yaratmaz.
Prostat askı yönteminde boşalma etkilenmez
Son birkaç yıldır uygulanan prostat askı yönteminde, prostatın üzerinde herhangi bir kesi ya da buharlaştırma işlemine gerek kalmadan, idrar kanalını daraltan prostat kısımları asılarak daralma ortadan kaldırılabilir, hastalar rahat idrar yapar hale gelebilir.
Standart ameliyat yöntemleriyle karşılaştırıldığında, 15-20 dakika gibi çok daha kısa süren bu ameliyatlarda genellikle sondaya ihtiyaç kalmaz, kanama riski yoktur, günübirlik gerçekleştirilebilir.
Prostat askı tekniğinde, ameliyata bağlı herhangi bir kalıcı sorun oluşması beklenmez, ileri yaşlardaki hastalarda uygulanabilir. Bu yöntemde hastanın ereksiyonu ve boşalması olumsuz yönde etkilenmez.
