Türkiye, dünyada en çok sigara içilen ülkeler arasında ilk sıralarda yer alıyor.
Akciğer kanseri, felç, kalp ve damar hastalıkları gibi birçok önemli sorunun ana nedeni olan sigara bırakıldığında ise; 1 yıl içinde kalp krizi, 5 yıl içinde ise akciğer kanseri riski yüzde elli oranında azalıyor.
Memorial Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Uzmanı Prof. Dr. Atilla Saygı, “1-7 Mart Yeşilay Haftası” öncesinde sigaranın sağlığa zararları ve bırakma yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Erkeklerde 2, kadınlarda ise her 5 kişiden biri sigara içiyor
Dünya geneline bakıldığında şu an toplam 1,3 milyar sigara bağımlısı bulunmaktadır. Ülkemiz en çok sigara içilen 10 ülkenin içinde yer almaktadır.
Son yıllarda ülkemizde alınan tedbirlerle sigara içme oranı azalmış olsa da, yine de sigara içme oranı oldukça fazladır.
Genel olarak her 2 erkekten ve her 5 kadından biri sigara kullanmaktadır. Sigara kullanımı maalesef dünyada her 13 saniyede bir kişinin hayatını kaybetmesine yol açmaktadır.
Bir sigara 200’den fazla zehri barındırıyor
Sigara; nikotin, karbonmonoksit (egzoz dumanı) hidrojen siyanür, arsenik (fare zehiri) tolüen (tiner), amonyak(tuvalet temizleyici), kadmium, DDT (böcek öldürücü) radon (radyasyon), polonyum 210 (kanserojen) başta olmak üzere 200 civarında zehiri ve kanserojen maddeyi içermektedir.
Bir sigara ile vücuda yüzlerce zararlı madde alınmaktadır. Sigara; ağız, gırtlak, baş-boyun, akciğer, mide, bağırsak, pankreas, karaciğer, böbrek, mesane ve prostat kanserlerine, KOAH, astım, pnömoni, tüberküloz, kalp ve damar hastalıkları, beyin felci, kısırlık ve cinsel güçte azalmaya yol açan en önemli nedendir.
Sigara içenlerde tüberküloz riski daha fazla
Sigaraya bağlı ölümler; trafik, terör, iş kazaları ve intihar nedenli ölümlerin toplamından daha da fazladır.
KOAH, akciğer kanseri, kalp-damar hastalıkları ve beyin felci en sık görülen sigara kaynaklı ölüm nedenleridir. İçilen her sigara insan yaşamından 5 dakika çalmaktadır. Bunun için sigara ne kadar erken bırakılırsa ölümler de o kadar azalır.
Sigara içenlerin tüberküloza yakalanma riski daha yüksektir. Sigara içen kişilerde tüberkülozun ağır formları daha sık görülmektedir. Hastalığın nüksetme riski ve hayati tehlikeye neden olma oranı daha yüksektir.
Günde 10 sigaradan fazla tüketiyorsanız…
Nikotin, çok güçlü fiziksel-psikolojik bağımlılık yapan ve yoksunluk sendromuna neden olan bir maddedir. Nikotinin yüzde 25’i, 15 saniyede beyne ulaşmakta vedopamin salgılanmasını uyarmaktadır.
Nikotin alımı aniden kesildiğinde uykusuzluk, iştah artışı, depresyon, öfke, huzursuzluk ve konsantrasyon güçlüğü gelişebilir. Sigara bağımlılığı, fiziksel psikolojik ve sosyal yönleri olan kompleks bir davranış sorunudur.
Eğer bir kişi sabah kalktığında ilk 30 dakika içinde sigaraya başlıyor ve gün içinde 10 sigaradan fazla tüketiyorsa bu kişi nikotinman olarak tanımlanmaktadır. Bu, bireyin bağımlı olduğunu ve bir hekim tarafından destek alması gerektiğini gösterir.
Tıbbi destek ile 3 ayda sigaradan kurtulabilirsiniz
Sigara bağımlılığı bir hastalık olup uzman bir hekim tarafından tedavi edilmelidir. Sigara; destek tedavi (danışmanlık, bilişsel davranışçı yöntemler), farmakolojik(ilaçla tedavi) ve etkinliği daha kanıtlanmamış yöntemlerle bırakılabilmektedir.
Günümüzde FDA onaylı 3 ilaçlı tedavi yöntemi bulunmaktadır. Bu tedaviler NRT; yani nikotin yerine koyma tedavisi, bupropioz, varenicline’dır. Tedavi ortalama 3 ay kadar sürmektedir.
Nikotin yerine koyma tedavisi olan “NRT”de; bantlar, dil altı tabletleri, sakızlar, burun spreyleri kullanılır. Bu ürünler geçirilmiş kalp krizi, kalp ritim bozukluğu, beyin atağı ve gebelikte kullanılmamalıdır.
Bir diğer ilaç tedavisi “bupropion” ise antidepresif bir ilaçtır. Kafa travmalı, epileptik, gebe ve alkolik hastalarda kullanılmamalıdır. Son yıllarda en etkili ilaç tedavisi “varenicline”dır. Varenicline, sigara içme isteğini azaltarak, sigara bırakma oranlarını yükseltir. Akupunktur, lazer, hipnoz, homeopati, elektronik ve taklit sigara ise etkinliği tam olarak kanıtlanmamış diğer sigara bırakma yöntemleridir.
Sigara bırakma polikliniğinde uygulanan yöntemler:
- Nikotin bağımlılığı testi, spirometri, muayene, yoğun tedavi
- Bilgilendirme, psiko-sosyal destek, eğitim
- Bireysel ve grup terapileri
- Pratik öneriler ve sosyal destek
Elektronik sigara nikotin bağımlılığını tedavi etmez
Elektronik sigara tütün endüstrinin yeni bir pazarlama stratejisi ürünüdür, içeriği sigaraya benzemektedir. Sigaradan daha az zararlı olduğunu gösteren bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır.
Türkiye’de satışı ve kullanımı yasaktır. Elektronik sigarada farklı miktarlarda nikotin ve aromalar içeren kartuşlar bulunmaktadır. Elektronik sigara ile kontrolsüz miktarlarda nikotin alımı söz konusudur. Sigara bırakmadaki etkinliğini kanıtlayan bir çalışma da bulunmamaktadır. Elektronik sigara, nikotin bağımlılığını tedavi etmez.
Sigara bağımlılığı bir hastalıktır
Sigara bağımlılığı fiziksel, psikolojik ve sosyal yönleri olan bir hastalıktır, deneyimli hekimler tarafından tedavi edilmelidir. Sigara kullanımı konusunda toplumun mutlaka eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi gerekir.
Farkındalığın artırılması ayrıca bir bağımlılık hastalığı olduğunun ve hekimler tarafından tedavi edilmesi gerekliliğinin vurgulanması gerekir. Bu önlemler, tütün ürünlerine karşı mücadelede başarıyı sağlayacaktır.
