2014 yerel seçimlerde, Bitlis’in Güroymak ilçesindeki bir sandıkta yalnızca bir mühürsüz zarf ile oy verildiği tespit edilmiş, AK Parti’nin itirazı ile seçim yenilenmişti.
Evet oylarının 1.379.846 farkla önde çıktığı referandum sonuçlarıyla ilgili CHP tarafından 2,5 milyon mühürsüz oy pusulası olduğu iddia edildi. CHP, Yüksek Seçim Kurulu’nu (YSK) seçimlere gölge düşürmekle suçladı.
Hayır cephesinin, seçimin sonucunu doğrudan etkileyebilecek bu itirazları karşısında YSK’nın henüz devreye girmemesi ve oylama sırasında “mühürsüz oylar geçerli kabul edilecektir” kararı vermesi akıllara 2014 yerel seçimlerinde yaşanan mühürsüz zarf itirazını getirdi.
AK Parti’nin 1 oy itirazı ile seçim tekrarlanmıştı
30 Mart 2014 yerel seçimlerinde, Bitlis’in Güroymak İlçesi’nde yapılan seçim sonucuna AK Parti tarafından itiraz edilmişti. 4 kez yapılan itirazlara rağmen bir sandıkta mühürsüz zarfta oy kullanıldığını belirleyen Bitlis İl Seçim Kurulu, seçimi iptal ederek 1 Haziran 2014’te tekrarlanmasını kararlaştırmıştı.
İtiraz süreci nasıl gelişmişti?
BDP’li Mehmet Emin Özkan, 44 sandıktan 4522 oy alarak AK Parti’li Hüseyin Mutlu’yu 32 oy farkla geçerek seçimi kazanmıştı. Ancak AK Parti seçim sonucuna itiraz etti, “sandıklar yeniden sayılsın” dedi. 4 kez sayılmasına rağmen seçim sonucu değişmeyince ve bir sandıkta mühürsüz zarfta oy kullanıldığı tespit edildi ve İl Seçim Kurulu AK Parti’nin itirazını kabul ederek seçimleri iptal etti. Tekrarlanan seçimde de BDP’nin adayı yarım puan farkla seçimi kazanmıştı.
Başkan aynı karar farklı
Üstelik o seçimde de YSK başkanlığı görevi 24 Ocak 2013’te göreve gelen Sadi Güven’deydi… Şimdi ise milyonlarca oyun aynı durumda olduğu iddia ediliyor ve YSK’nın bu konuda ne yapacağı merak ediliyor.
CHP’ye göre 2,5 milyon oy sıkıntılı durumda
16 Nisan’da CHP’den ilk açıklama Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger‘den geldi. Aksünger, 2 buçuk milyon oyun sıkıntılı durumda olduğunu belirterek gerekli itirazların yapıldığını belirtti.
Peki YSK’nın mührü bulunmayan zarfları kabul etmesi hukuka uygun mu? Kanuna göre YSK mührü bulunmayan zarfların kabul edilmesinin hukuka aykırı olduğu belirtiliyor.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan: YSK maç başladıktan sonra kuralları değiştirdi
CHP’li Bülent Tezcan, YSK’nın son dakika değişikliklerine tepki göstererek “Bu durum seçimlerde sahteciliğe YSK eliyle izin verilmesi demektir” ifadelerini kullandı. YSK’nın oy kullanma ve sayım aşamalarındaki uygulamaları ile sınıfta kaldığını söyleyen Tezcan sayımlar başladıktan sonra alınan kararları, maç başladıktan sonra kuralların değiştirilmesine benzetti. Yanlış mühürler ve mühürsüz zarflar ile kullanılan oyların geçersiz sayılması gerektiğini vurgulayan Tezcan, hukuk mücadelesine devam edeceklerini sözlerine ekledi.
CHP’li Aksünger: YSK’nın ihlaliyle ilgili suç duyurusunda bulunduk
Oy kullanma işlemindeki sorunlara değinen CHP Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger ise “YSK’nın aldığı karar rağmen, ‘tercih’ yazacak olan mühürleri, ‘evet’ olarak yaptırıp, okullara gönderen ilçe seçim kurulu başkanları gördük. YSK ile konuştuğumuzda aslında bunların bir ihlal yaptığını da kendileri de itiraf ettiler. Bununla ilgili cezai işlem için savcılıklara suç duyurusunda bulunduk.” diye konuştu.
Ümit Özdağ: CHP sandıkların yüzde 60’ına itiraz etti
FOX Haber canlı yayınına bağlanan Ümit Özdağ, “CHP’nin Türkiye genelindeki sandıkların yüzde 60’ına itiraz etti” açıklamasında bulunmuştu. Ümit Özdağ’ın paylaştığı bilgiye göre Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) mühürlü olmayan zarfları kabul etmesi şaibe yarattı. CHP Genel Merkezi’nin Özdağ’a verdiği bilgiye göre Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye genelinde sandıkların yüzde 60’ına itiraz etti.
YSK’nın tartışılan mühür kararı
YSK, mühürsüz oy pusulalarının da geçerli olması konusunda karar almıştı. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) bazı sandıklarda oy pusulası ve zarflarının sandık kurulu mührüyle mühürlenmeden verildiği iddiaları üzerine toplanarak, sandık kurulu mührü taşımayan oy pusulası ve zarfların dışarıdan getirilerek kullanıldığı kanıtlanmadıkça, geçerli sayılmasına karar verdi. Mühürsüz oy pusulalarının kullanıldığına yönelik çok sayıda şikayet gelmişti.
YSK Başkanı Sadi Güven’den son açıklama
YSK Başkanı Sadi Güven, mühürsüz zarfların ve evet mührünün halkın iradesini yansıttığını ve geçerli sayılacağını söyledi.
Sadi Güven’in açıklaması şöyle: “Sandıklar açıldıktan sonra bazı sandık kurullarının seçmene oy pusulasını mühürlemeden verdiği şikayetler üzerine oy pusulası ve zarfların dışarıdan getirilerek kullanıldığı kanıtlanmadıkça geçerli sayılmasına karar vermiştir. Tercih mührü yerine evet mührü dağıtıldığı ve kullanıldığı bilgisi alınması üzerine evet mührünün seçmenin iradesini yansıttığı evet mührü ile mühürlenmiş oy pusulalarını da geçerli saymıştır. Halk oylamasında ‘Evet’ çıkmıştır. Resmi sonuçlar 10-12 gün içinde açıklanacaktır.” Sadi Güven’in açıklamasının tamamı
Kemal Kılıçdaroğlu: YSK referandum sonucunu tartışmalı hale getirdi
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, yaptığı referandum konuşmasında YSK’ya sert bir şekilde yüklenerek, “Bir kurum, kendini yasaların ve parlamentonun üstünde sayarak seçime gölge düşürmüştür” dedi.
Eşit olmayan koşullarda bir referandum gerçekleştirdik. Koşullar eşit olmamasına karşın, demokrasiye sahip çıkmak için hukuk zemininde kalarak her türlü çabayı gösterdik. Evet’i savunanlar hukukun dışına çıktılar. Ama biz hukuk zemininde kalarak çalışmalarımızı yaptık.
Anayasalar birer toplumsal uzlaşma belgesidir. Hepimizin, 80 milyonun anayasası olacak. Bu referandum bir gerçeği ortaya çıkardı. Toplumun en az yüzde 50’si buna ‘Hayır’ diyor. Bu sonuçlar itibariyle bu anayasa bir toplumsal uzlaşma belgesi halini yansıtmıyor.
Kemal Kılıçdaroğlu YSK’ya sert yüklendi
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), üzülerek ifade edeyim bu referandumu tartışmalı hale getirdi. Çok açık ve net, hiçbir tartışmaya yer vermeyecek şekilde size ilgili maddeyi okuyayım: “Üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü bulunmayan zarflar geçersiz sayılır. Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan oy pusulaları geçersizdir.” Ama YSK bir karar aldı ve bu uygulamayı kabul etti.
Kemal Kılıçdaroğlu: YSK referandum sonucuna gölge düşürmüştür
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, referandum sonucu konuşmasına şöyle devam etti:
“YSK’ya şunu sormak isterim. Vatandaşlar gittiler oyunu kullandılar. Vatandaşın oyuna saygılıyız. Ancak hiçbir kurum kendini parlamentonun üstünde göremez. Ama siz oturuyorsunuz, iktidar partisinden birisinin itirazıyla bu geçersiz oyları geçerli sayıyorsunuz. YSK zarflar açıldıktan sonra yasalara aykırı olarak kuralları değiştiriyor. Bunu doğru bulmuyor, asla kabul etmiyoruz. Milletin kararına saygılıyız ama milletin kararına YSK gölge düşürmüştür. Referandumun kararını tartışmalı hale getirdiler. YSK seçimin, referandumun güvenliğinden sorumluyken onu tartışmalı hale getiriyor.”
AGİT seçim gözlemcilerinden çarpıcı referandum raporu
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’ndan (AGİT) anayasa referandumu ile ilgili son dakika açıklaması geldi. AGİT seçim gözlemcileri ilk raporu açıkladı.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşikilatı (AGİT) referandum ile tespitlerini açıkladı. İlk bulgular şöyle:
- Anayasa referandumu eşit olmayan bir ortamda gerçekleşti.
- Oy sayım prosedüründe son değişiklikler önemli bir güvenceyi ortadan kaldırdı.
- Ziyaret ettiğimiz sınırlı sayıdaki sandık referandum gününde düzenli ve verimliydi.
- Referandum genel olarak standartları tutturamadı, hukuki altyapı gerçekten demokratik bir süreç için yetersizdi.
- Anayasa referandumunda idari kaynaklar “evet” kampanyası lehine uygunsuz olarak kullanıldı.
- Medyada tarafların eşit şekilde yer almasına izin verilmedi; YSK’nın tarafsız içeriği engelleme yetisi ortadan kaldırıldı.
AGİT’ten YSK’nın mühür kararı
- Anayasa referandumu uluslararası standartlara uyumun gerisinde kaldı.
- YSK’nın mühürsüz pusulalar hakkındaki kararının önemli bir güvenceyi ortadan kaldırdığını ve kanunla çelişkili olduğunu söyleyebiliriz. Raporun detayları
