TEMA Vakfı, 2018 yılında çevre ile ilgili yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. İklim değişikliği için önlemler; 44 yılda doğal yaşamın yüzde 60’ının yok olması; plastiklerin deniz yaşamına zarar vermesi; Türkiye’de plastik poşetlerin 2019 yılı itibari ile ücretli olması için karar alınması; Sıfır Atık Projesi; kömür yatırımlarının tarım alanlarını tehlikeye atması; Artvin Cerattepe’de 240 hektarlık maden işletme izninin iptal edilmesi; Ordu’da sel felaketi ve Gediz Deltası’ndaki tüp geçiş projesinin ÇED olumlu kararının iptal edilmesi gibi gelişmeler yaşandı.
İklimi korumak için geç kalmış değiliz
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından Ekim ayında yayımlanan 1,5 °C Küresel Isınma Özel Raporu‘na göre küresel ortalama sıcaklıklar 1 °C arttı. Böyle devam ederse artış 2 °C’yi bulabilir.
Bu durumda dünyadaki yoksulluğun derinleşeceği öngörülüyor. Dünyadaki sıcaklık artışında en önemli etken, sera gazlarının atmosferdeki miktarının artmasıdır. Türkiye’de de iklim değişikliğinin ciddi etkilerine maruz kalıyoruz. Bununla birlikte rapora göre henüz geç kalmış değiliz.
Sıcaklık artışının 2 °C yerine 1,5 °C’nin altında sınırlandırılması ile iklim değişikliğinin birçok etkisi azaltılabilir. Türkiye’nin sera gazı azaltım taahhütlerini iyileştirmesi ve imzacı olan diğer 184 ülke gibi Paris İklim Anlaşması’nı onaylayarak yürürlüğe koyması gerekiyor.
44 yılda doğal yaşamın yüzde 60’ı artık yok
WWF tarafından hazırlanan “Yaşayan Gezegen 2018” Raporu’na göre (The Living Planet Report 2018), 1970-2014 arasında doğal yaşamın yüzde 60’ı küresel ısınma, hava ve deniz kirliliği gibi nedenlerden dolayı kaybedildi.
Plastikler denizlerdeki yaşamı tehlikeye atıyor
Türkiye Akdeniz’e atılan plastiğin en önemli sorumlularından biridir. Verilere göre, her gün Türkiye’de 144 ton plastik atık denizlere karışıyor.
Plastik poşetler 2019’da ücretli olacak
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yapılan düzenleme kapsamında 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren tüm plastik alışveriş poşetleri ücretli olacak. Kullanımı her geçen gün artan plastik alışveriş poşetleri hızlı bir şekilde çöpe dönüşmesi, hafif ağırlıkları nedeniyle etrafa yayılarak çevre kirliliğini önemli ölçüde artırması ve mevcut geri dönüşüm oranları çok düşük olduğundan kaynak verimliliğini olumsuz yönde etkilemesi nedeniyle ücretlendirilecek.
Sıfır Atık Projesi başlatıldı
İsrafı önlemek, kaynakları daha verimli kullanmak, atık miktarını azaltmak ve geri kazanmak, yarınlara temiz bir dünya bırakmak için Sıfır Atık Projesi başlatıldı. Atıkların kaynağında ayrıştırılması ve geri dönüşüme girmesi gerekliliğine vurgu yapan Sıfır Atık Projesi, güçlü ekonomi ve yeşil bir doğa için hayata geçirildi. TEMA Vakfı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı arasında imzalanan protokolle de Sıfır Atık Eğitim Projesi uygulamaya alındı.
Kömür yatırımları tarım alanlarımızı tehlikeye atıyor
2018 yılında Türkiye’de bir adet termik santral işletmeye geçti. Bununla birlikte Eskişehir’de yapılması planlanan termik santral için ÇED olumlu kararı alındı. Trakya’da planlanan iki termik santral için ise ÇED süreci başladı. Çanakkale’de ithal kömürlü Ağan ve Karaburun termik santralleri için mahkeme yeniden ÇED olumlu kararı aldı.
Amasra’da planlanan Hema Termik Santrali ÇED olumlu kararı iptal davasında mahkeme iptal talebini reddetti. Adana’da planlanan Hunutlu Termik Santrali için yeniden imar planı değişikliği yapıldı. Havayı, toprağı ve suyu kirleten termik santraller canlı yaşamını tehlikeye atıyor. Diğer yandan yenilenebilir kaynaklar, kömür ve nükleer maliyetleri ile yarışır düzeylere ulaştı. Güneş enerjisinden elektrik üretme maliyetleri, 2010-2016 yılları arasında yüzde 69 oranında azaldı.
Artvin Cerrattepe’de umut veren karar
Artvin Cerattepe’de madencilik faaliyeti için ‘Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) olumlu’ raporunda 22 hektar gösterilen alana verilen işletme izninin 240 hektara çıkarılmasına karşı açılan davada, Rize İdare Mahkemesi kararını verdi. Mahkeme, ÇED olumlu raporunun 22 hektar için verildiğini belirterek, 240 hektarlık işletme izni kararını iptal etti.
Ordu’yu sel vurdu
Karadeniz sel felaketi yaşadı. En büyük zararı Ordu gördü. Ordu’nun Ünye ilçesinde Cevizdere Deresi’nin su seviyesinin yükselip taşması üzerine Karadeniz Sahil Yolu tedbir amacı ile kapatıldı. Tonlarca fındık denize aktı.
Öyle ki denizde bir fındık adası oluştu. Türkiye iklim değişikliğinin etkilerine sel, dolu, kuraklık gibi aşırı hava olayları ile şiddetli bir biçimde maruz kalmaya başladı. 1 derece sıcaklık artışında gördüğümüz etkiler yaşam alanlarımızı ciddi anlamda tehdit ediyor. 2 derece artışın etkileri ise çok daha şiddetli olacak.
Gediz Deltası’nda flamingolar için sevindirici haber
İzmir’de Körfez Tüp Geçiş Projesi için verilen ‘ÇED olumlu’ kararı, mahkeme tarafından iptal edildi. Proje bölgedeki denizel ortam başta olmak üzere ekolojik dengeleri geri dönüşü olmayacak şekilde tahrip edecekti. Ayrıca bu kararla flamingoların Türkiye’deki iki üreme alanından biri olan ve dünya flamingo nüfusunun yüzde 20’sini barındıran bölgenin olumsuz etkilenmesinin önüne geçildi.
