Kardiyopulmoner rehabilitasyon; KOAH, bronşial astım, akciğer hastalıkları, şeker hastalığı, hipertansiyon, obezite, kanser, kalp krizi gibi birçok hastalıkta uygulanıyor. Kardiyopulmoner rehabilitasyonun egzersiz eğitiminden, nefes darlığı ile başa çıkma yollarına; stresle başa çıkma yöntemlerinden, sigarayı bıraktırmaya yönelik girişimler ve davranış değişikliklerine kadar birçok alanda uygulandığını belirten uzmanlar, kardiyopulmoner rehabilitasyon yönteminin hayat kalitesi üzerindeki önemine dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi’nden Uzman Fizyoterapist Öğretim Görevlisi Filiz Eyüboğlu, hastaların yaşam kalitesini artıran “kardiyopulmoner rehabilitasyon” hakkında önemli bilgiler verdi.
Kardiyak ve pulmoner rehabilitasyon nedir?
Öğretim Görevlisi Filiz Eyüboğlu, “kardiyak” ve “pulmoner” rehabilitasyon hakkında şu bilgileri verdi:
Kardiyak rehabilitasyon:
Kalp, damar ve göğüs hastalığı olan kişilerin mümkün olan en yüksek düzeyde fiziksel, psikolojik ve fonksiyonel kapasiteye ulaştırılması amacı ile sağlığı geliştirici kalıcı davranışları sağlamayı hedefleyen tedavi yaklaşım uygulamalarıdır.
Pulmoner (solunum) rehabilitasyon:
Pulmoner rehabilitasyon ise kronik (devamlı) solunum hastalığı olan (Kronik obstruktif akciğer hastalığı-KOAH gibi) kişilerin fiziksel ve psikolojik durumlarını geliştirmeyi, günlük hayattaki aktivite seviyesinin artırılmasını hedefleyen, detaylı bir hasta değerlendirmesinden sonra hastaya özel olarak hazırlanan egzersiz eğitimini içeren bir müdahaledir.
Kardiyopulmoner rehabilitasyon, hangi durumlarda uygulanıyor?
“Kliniğimize başvuran her hastanın bireysel egzersiz kapasitesi ile hastalığın günlük yaşam aktiviteleri ve sağlığa bağlı yaşam kalitesine etkisi belirlenerek; kişiye özel rehabilitasyon programı çizilmektedir. Oluşturulan program doğrultusunda kişiler rehabilitasyon/tedavi programına alınmaktadır” diyen Eyüboğlu, kardiyopulmoner rehabilitasyon uygulamalarının yapıldığı alanları şöyle sıraladı:
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), bronşial astım, kistik fibrozis, intertisyal akciğer hastalıkları, bronşektazi, göğüs duvarı hastalıkları ve uykuda solunum bozuklukları gibi solunum hastalığı olan kişiler (Standart tedavilerine ek olarak muhakkak solunum terapisi almaları gerekmektedir),
- Diabetes mellitus (şeker hastalığı),
- Hipertansiyon (yüksek tansiyon) problemi olan kişiler,
- Kardiyovasküler (kalp-damar) ve kardiyopulmoner (kalpakciğer) hastalığı veya riski olan kişiler,
- Obezite sorunu yaşayanlar,
- Hiperlipidemi (kandaki yağ miktarının artmış olması) problemi olanlar kişiler,
- Kas hastalıkları,
- Kanser tedavisi gören kişiler,
- Geriatrik (75 yaş ve üstü) bireyler,
- Stabil angina pektoris (göğüs ağrısı), miyokard infarktüsü (kalp krizi), revaskülarizasyon uygulamaları geçirmiş kişilerde kardiyopulmoner rehabilitasyon uygulamaları yapılmaktadır.
Kardiyopulmoner rehabilitasyon ile stresin üstesinden gelin!
Öğretim Görevlisi Filiz Eyüboğlu, kardiyopulmoner rehabilitasyon uygulamaları hakkında şu bilgileri verdi:
- Kardiyopulmoner rehabilitasyon,
- Kardiyorespiratuar (kalp-solunum) sistem ve risk faktörleri konusunda bilgilendirmeyi,
- Sigarayı bıraktırmaya yönelik girişimleri ve davranış değişikliklerini,
- Egzersizin yararları konusunda bilgilendirmeyi,
- Solunum egzersizlerinin öğretilmesini,
- Bronşial drenaj (akciğerde biriken balgamın atılması) tekniklerini,
- Solunum kas eğitimini,
- Kol ve bacak kaslarına yönelik egzersiz eğitimini,
- Endurans, kuvvet ve esnekliğin artırılmasını sağlayan egzersizleri,
- Stres azaltma ve stresle başa çıkma yöntemleri ile gevşeme tekniklerini,
- Nefes darlığı ile başa çıkma yollarını,
- Günlük yaşam aktiviteleri sırasında enerji koruma tekniklerini,
- Hasta ve aile eğitimini kapsıyor.
Herkese uygulanabilir mi?
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi’nden Uzman Fizyoterapist Öğretim Görevlisi Filiz Eyüboğlu, kardiyopulmoner rehabilitasyonun; şiddetli bilişsel fonksiyon kaybı olan veya psikiyatrik hastalarda, kalp yetersizliği kontrol altına alınamayan kişilerde, egzersiz yapılmasını etkileyecek düzeyde ciddi nörolojik problem olması durumunda, kardiyopulmoner rehabilitasyon uygulanmadığını kaydederek, sözlerini şöyle tamamladı:
Hastaların erken dönemde başvurması gerekiyor
“Kardiyopulmoner rehabilitasyon alanına giren kronik obstruktif akciğer hastalığı (KOAH), astım, diabet, hipertansiyon, obezite gibi hastalıklar uzun süreli tedavi gerektiren kronik hastalıklardır. O yüzden yaşam değişikliklerinin ve egzersiz alışkanlığının en erken dönemde kazanılması, günlük yaşamdaki aktivitelerin sürdürülebilmesi ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin artırılabilmesi için hastaların erken dönemde kardiyopulmoner rehabilitasyona başlaması gerekmektedir.
Detaylı hasta değerlendirmesi, risklerden koruyor
Kardiyopulmoner rehabilitasyon detaylı bir hasta değerlendirmesi sonrası hastaya uygun bir program ile uygulanırsa herhangi bir risk oluşturmaz. Kardiyo pulmoner rehabilitasyon öncesi hastalara öncelikle yağ-kas oranını, egzersiz kapasitesi, fonksiyonel durum, hastalığı hastanın nasıl algıladığı, hastalığın günlük yaşantıda hastayı nasıl etkilediğine yönelik değerlendirmeler yapılmaktadır. Eşlik eden diğer hastalık durumları da göz önüne alınarak değerlendirmeleri takiben fizyoterapi rehabilitasyon uygulamaları hastalığa ve hastaya özgü planlanmakta, günlük fonksiyonları ve sağlığa bağlı yaşam kalitenizin optimal düzeye getirilmesi amaçlanmaktadır.”
