Rus donanmasına ait bir denizaltıda 14 denizcinin hayatını kaybettiği yangının ardından soruşturma başlatıldı. Olayla aynı saatlerde ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in ‘acil durum’ koduyla Washington’a dönmesi, Rusya Devlet Başkanı Putin’in tüm programını iptal ederek Savunma Bakanı’yla görüşme planlaması, Çin Komünist Partisi’nin Merkez Komite toplantısı, İran’ın uranyum stok limitini aştığını açıklaması ve İsrail’in “Savaşmaya hazırız” uyarısı, nükleer tehlike iddialarını gündeme getirdi.
Rusya Deniz Kuvvetleri’ne ait denizaltında yaşanan patlamanın ardından bölgede nükleer sızıntı olduğu yönünde iddiaların yayılmasının ardından Norveç Radyasyon ve Nükleer Güvenlik Dairesi bölgede çok yüksek radyasyon seviyelerinin gözlemlenmediğini belirtti.
Norveç Radyasyon ve Nükleer Güvenlik Dairesi, Rus yetkililerin kendilerine denizaltıda gaz patlaması olduğu yönünde bilgi verdiğini duyurmuştu. Rusya Savunma Bakanlığı ise bunu yalanladı.
Rus medyasında yer alan haberlerde söz konusu denizaltının nükleer enerjiyle çalışan ve okyanusun derinliklerinde hassas misyonlar için tasarlanan bir denizaltı olduğu bilgisi yer aldı. Ancak resmi yetkililer tarafından denizaltının modeli ile ilgili ayrıntılı paylaşılmadı.
Putin: Büyük bir kayıp
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin önceden planlanan bir programını iptal ederek durumla ilgili bilgi almak üzere savunma bakanını çağırdı. Olayla ilgili soruşturma açılması talimatını verdi.
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile görüşen Vladimir Putin 14 denizcinin hayatını kaybettiği olayı Rus donanması ve ordusu için “büyük bir kayıp” olarak niteledi.
“Sıradan bir gemi değil”
Rus lider Şoygu ile görüşmesi sırasında basın mensuplarına açıklama yaparken denizaltının modeline ilişkin bilgi vermedi ancak “Bu sıradan bir gemi değil. Bilimsel araştırma yapan bir gemi. Mürettebatı da son derece profesyonel” dedi. Putin ölenler arasında Rus donanmasında en yüksek rütbeye sahip yedi subayın da olduğunu açıkladı.
Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada yangının denizaltının Rusya’nın kara sularında deniz derinliğini ölçerken çıktığı belirtildi.
Bakanlığın açıklamasına göre yangın mürettebatın fedakarlığı sayesinde söndürülebildiğini belirtti ancak yangının çıkış nedenine ilişkin ayrıntı paylaşılmadı. Yangın çıktığı sırada denizaltında kaç kişinin olduğuna ilişkin bir bilgi de paylaşılmadı.
“Çok yüksek radyasyon seviyeleri gözlemlemiyoruz”
Olayın ardından sosyal medyada denizaltının bulunduğu bölgede nükleer sızıntı olduğuna ilişkin iddialar dile getirildi. Norveç Radyasyon ve Nükleer Güvenlik Dairesi’nden yapılan açıklamada bölgede aşırı yüksek radyasyon değerlerinin gözlemlenmediği belirtildi.
Açıklamada, Rusların söz konusu denizaltıda bir gaz patlaması yaşandığı bilgisini verdiği ayrıntısına yer verildi.
Nükleer denizaltı iddiası
Rus haber kuruluşlarının isimsiz askeri kaynaklara dayandırdıkları haberlerde aracın AS-12 tipi nükleer denizaltı olduğu belirtiliyor. Rus basını AS-12’nin takma adının, küçük kürelerden oluşan oyuncak bir at olan, Sovyet dönemi çizgi film karakteri Losharik’ten geldiğini bildiriyor.
Rus basınında en gelişmiş Rus denizaltısı olduğu belirtilen aracın titanyum kürelerden oluşan iç gövdesinin tasarımının normal denizaltıların inemediği yüksek basınçlı derinliklere inebilmesini sağladığı bildiriliyor. Özel görevler için tasarlandığı belirtilen aracın Arktik deniz tabanından örnek topladığı aktarılıyor. Normal denizaltılar 600 metre derinliğe inerken, Losharik’in 2 bin 500 metreye inebildiği kaydediliyor.
ABD Başkan Yardımcısı Pence’in acil koduyla Washington’a döndü iddiası
ABD basını Pentagon yetkililerine dayandırdığı haberlerde ABD’nin kıyı şeridine yakın bölgelerde okyanusta bulunan denizaltılar ve casus gemilerin son dönemde artan faaliyetlerinden dolayı endişeli olduklarını belirtti.
ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in New Hampshire’a yapacağı ziyareti iptal ederek acil kodu ile Washington’a döndüğü iddiası Pence’in Basın Sekreteri tarafından yalanlandı. Yapılan açıklamada Pence’in Washington’ı hiç terk etmediği, programında bir değişiklik olduğu için New Hampshire’a hareket etmediği belirtildi.
The @VP never left Washington, DC. There was no “emergency callback.” Something came up that required the VP to stay in DC. We’ll reschedule NH shortly. https://t.co/h270JCEUIG
— Alyssa Farah (@VPPressSec) 2 Temmuz 2019
ABD İran’ı vuracak iddiaları
Bir diğer gelişme ise, İran’ın nükleer füze denediğine yönelik ortaya atılan iddialar, ABD’nin İran’ı vuracağı iddialarını beraberinde getirdi.
ABD – İran arasında son dönemlerde artan gerilimden sonra İran’ın gözdağı vermek için böyle bir hamle yapmış olabileceğive ABD ile birlikte Rusya ve Çin’in de acil toplanmasının nedeninin bu ollduğu üzerinde duruldu.
Avrupa Konseyi’nin acil toplandığı iddiası
Avrupa Konseyi’nin Brüksel’de acil bir toplantıya çağrıldığı öne sürüldü. Daha sonra, AB’deki hareketliliğin de AB Komisyon Başkanlığı seçimleri için yaşandığı öğrenildi.
Donald Tusk, President of the European Council: “We have chosen two women and two men for the four key positions — a perfect gender balance. I am really happy about it, after all Europe is a woman. I think it was worth waiting for such an outcome”. pic.twitter.com/DZHQYIWHAn
— The Hill (@thehill) 2 Temmuz 2019
Çin’de acil toplantı
Ayrıca sosyal medyada Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi’nin de acil olarak toplandığı iddia edildi. Diğer yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, eşi Emine Erdoğan ve çok sayıda bakan şu an Çin’de bulunuyor.
İsrail’den savaş hazırlığı açıklaması
İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, İran ile gerçekleşebilecek olası bir çatışma durumuna karşı askeri olarak hazırlandıklarını belirtti.
Reuters’ın haberine göre Herzliya’da gerçekleşen uluslararası güvenlik konferansında konuşan İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, “Gri bölgede yaptığı hatalar İran’ı kırmızı bölgeye yani savaşa götürebilir. Bu yüzden askeri çatışma olasılığının varlığı göz önünde bulundurmalıyız. Bu nedenle İsrail, her türlü senaryoya karşı kendi hazırlığını yapmayı sürdürüyor” ifadelerini kullandı.
İran, uranyum stok limitini aştığını açıklamıştı
Dün yapılan açıklamada İran yönetimi, zenginleştirilmiş uranyum limitini nükleer anlaşmada belirtilen 300 kilogram stok limitinin üstüne çıkardığını duyurmuştu. Söz konusu kararın kabul edilemez olduğunu ifade eden ABD Başkanı Donald Trump, İran yönetimini kastederek, “Ateşle oynuyorlar” şeklinde konuşmuştu.
İran Meclisi Milli Güvenlik ve Dış İlişkiler Komisyonu’na bağlı Nükleer Alt Komisyonu Başkanı Mücteba Zünnur, bugün yaptığı açıklamada ABD’nin İran’a saldırması durumunda İran’ın yarım saat içerisinde İsrail’i haritadan sileceğini öne sürmüştü.
